Τρίτη 16 Δεκεμβρίου 2014

Α.Νεράντζης κατά του συμφώνου συμβίωσης: "Μετά θα αναγνωρίσουμε την παιδοφιλία και την κτηνοβασία";;

   
Α.Νεράντζης κατά του συμφώνου συμβίωσης:
 "Μετά θα αναγνωρίσουμε 
την παιδοφιλία και την κτηνοβασία";; 


Ο βουλευτής και πρώην υπουργός της Νέας Δημοκρατίας Αναστάσιος Νεράντζης, μιλώντας στη Βουλή για το Σύμφωνο Συμβίωσης εξέφρασε με έντονο τρόπο την διαφωνία του για το σύμφωνο συμβίωσης των ομοφυλοφίλων, λέγοντας και το αυτονόητο "θα αναγνωρίσουμε και την παιδοφιλία ή την κτηνοβασία";


Το Σύμφωνο Συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια έχουν ζητήσει με παρεμβάσεις τους ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ και η Δημοκρατικής Αριστερά, χωρίς ωστόσο να πείθουν την κυβέρνηση, αφού ο υπουργός Δικαιοσύνης Χαράλαμπος Αθανασίου έχει διαμηνύσει πως δεν θα το εντάξει στο αντιρατσιστικό νομοσχέδιο.
Προκειμένου ο κ. Νεράντζης να αντικρούσει το επιχείρημα ότι το σύμφωνο συμβίωσης έχει θεσμοθετηθεί σε άλλες χώρες της Ευρώπης είπε:
«Υπάρχουν κόμματα στην Ολλανδία που αναγνωρίζουν την παιδοφιλία. Τι θα κάνουμε; Θα το υιοθετήσουμε και εμείς; Υπάρχουν επίσης και οίκοι ανοχής που επιτρέπουν την κτηνοβασία. Τι θα κάνουμε θα το υιοθετήσουμε και εμείς; Το Σύμφωνο Συμβίωσης δεν μπορεί να βρει θέση εδώ» απεφάνθη ο βουλευτής.
Επίσης ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας είπε πως από τον 3ο αιώνα ο γάμος ορίζεται μόνο μεταξύ άνδρα και γυναίκας.
http://katanixis.blogspot.gr/2014/09/blog-post_28.html

«Θα κάνουμε την Δύση τόσο διεφθαρμένη που θα βρωμάει»...


«Θα κάνουμε την Δύση τόσο διεφθαρμένη που θα βρωμάει»...
 

Οι νόμοι για τα «εγκλήματα μίσους» ή αλλιώς οι «αντιρατσιστικοί νόμοι» έχουν τις ρίζες τους στην κομμουνιστικής έμπνευσης, λεγόμενη Σχολή της Φρανκφούρτης, (Frankfurter Schule) που ιδρύθηκε στη Φρανκφούρτη, από μπολσεβίκους, κατά κύριο λόγο εβραϊκής καταγωγής, το 1920. Ο στόχος της ήταν να εφαρμόσει τον κομμουνισμό στη Δύση ήσυχα με τη σταδιακή υπονόμευση του λαϊκού πολιτισμού - ένα κίνημα που είναι γνωστό ως Πολιτιστικός Μαρξισμός ή αλλιώς Πολιτική Ορθότητα. Ένα από τα κορυφαία ονόματά της, ο Herbert Marcuse, αποφάνθηκε ότι η επικρατούσα δυτική κοινωνική τάξη είναι «καταπιεστική» εξ ορισμού και κάνει «διακρίσεις» εναντίον των μειονοτήτων, απλά και μόνο επειδή υπάρχει.
Αυτό δημιουργεί ένα φαινόμενο που ονόμασε "κατασταλτική ή καταπιεστική ανοχή" ("repressive tolerance"), κάτι το οποίο θεωρούσε ότι ήταν απαράδεκτο.

Αντ’ αυτού, πρότεινε αυτό που αποκάλεσε «κομματική ανοχή» ("partisan tolerance" - «των μικρών αδύνατων κομματιών - ομάδων» μιας κοινωνίας), δηλαδή την ανοχή μόνο των απόψεων αυτών των "καταπιεσμένων μειονοτήτων" - που ο Marcuse θεωρούσε ότι  μοιράζονται το κομματικό του μίσος για κάθε τι μη κομμουνιστικό - ενώ στην ουσία φιμώνουν τις απόψεις της πλειοψηφίας.
Έτσι τώρα έχουμε μια λέξη για την τεράστια υποκρισία των αριστερών όταν επικαλούνται την ελευθερία του λόγου, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούν να καταστείλουν τις μη-Αριστερές ιδέες. Έχουμε μια λέξη για τα διπλά στάνταρ της Αριστεράς που υπερασπίζεται τις "καταπιεσμένες μειονότητες" μόνο όταν αυτές οι μειονότητες συμμερίζονται την πολιτική της, ενώ μαίνεται κατά εκφοβίζει κάθε άλλη «συντηρητική» άποψη.
Ο Marcuse, μεταξύ άλλων υποστηρικτών της Σχολής της Φρανκφούρτης, ήρθε στις ΗΠΑ στη δεκαετία του 1930 από τον Edward R. Murrow, ο οποίος τότε ήταν επικεφαλής ενός προγράμματος για την επανεγκατάσταση των διανοούμενων που καταπιέζονταν από το ναζιστικό καθεστώς. Σύμφωνα με τη Wikipedia, ο Μαρκούζε εργάστηκε στην OSS, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και δίδαξε στα πανεπιστήμια Κολούμπια, Χάρβαρντ και Brandeis. Έχει ονομαστεί «ο πατέρας της Νέας Αριστεράς» και ενέπνευσε πολλούς από τους νέους ριζοσπαστικούς αριστερούς της δεκαετίας του 1960, οι οποίοι έχουν τώρα θέσεις τακτικών καθηγητών στα κολέγια σε όλη την Αμερική και είναι εύκολο να δείτε την επιρροή της Σχολής της Φρανκφούρτης στους «κώδικες ομιλίας» στα αμερικάνικα πανεπιστήμια.
Η Σχολή της Φρανκφούρτης ήταν αφιερωμένη στην καταστροφή της Δύσης. Ένας από τους ιδρυτές της, ο Willi Munzenberg, δήλωσε ρητά ότι στόχος της ήταν να:
« ... οργανώσει τους διανοούμενους και να τους χρησιμοποιήσει για να κάνουν τον δυτικό πολιτισμό να βρώμα. Μόνο τότε, αφού έχουν καταστραφεί όλες οι αξίες του και έχει γίνει η ζωή του αδύνατη, μπορούμε να επιβάλουμε τη δικτατορία του προλεταριάτου».

Σύμφωνα με ένα άρθρο του Timothy Matthews στο Catholic Insight, βασικές στρατηγικές για την επίτευξη αυτού του στόχου ήταν:


     1 Δημιουργία αδικημάτων «ρατσισμού».

     2. Συνεχής αλλαγή για να δημιουργηθεί σύγχυση.

     3 Διδασκαλία του σεξ και της ομοφυλοφιλίας στα παιδιά.

     4 Υπονόμευση των σχολείων και της εξουσίας του εκπαιδευτικού.

     5. Τεράστια μετανάστευση για να καταστραφεί η Ταυτότητα.

     6. Προώθηση της υπερβολικής κατανάλωσης οινοπνεύματος.

     7. Άδειασμα των εκκλησιών.

   8. Αναξιόπιστο νομικό σύστημα με προκατάληψη εις βάρος των θυμάτων της εγκληματικότητας.

     9 Εξάρτηση από τα επιδόματα του κράτους.

     10. Έλεγχος και αποχαύνωσης από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

     11 Ενθάρρυνση της διάλυσης της οικογένειας. 
Ο Munzenberg δήλωσε κατηγορηματικά «Θα κάνουμε την Δύση τόσο διεφθαρμένη που θα βρωμάει».
Σήμερα, η αποστολή του φαίνεται να έχει σε μεγάλο βαθμό επιτευχθεί.
Έτσι, αυτό είναι το τελευταίο κομμάτι στο παζλ. Φαίνεται προφανές ότι η νομοθεσία για τα "Εγκλήματα Μίσους" είναι το όχημα με το οποίο η ελευθερία του λόγου θα σιγήσει μόνιμα στην Δύση.

Τρίτη 18 Νοεμβρίου 2014

Μη αποστρέψης το πρόσωπον σου από του παιδός σου, ότι θλίβομαι...

 





"Μη αποστρέψης το πρόσωπον σου από του παιδός σου ότι θλίβομαι...".

Έρημος αχανής αγιασμού και χαρμολύπης είναι η αγία τεσσαρακοστή. Εισοδεύει ο χριστιανός στο μέγα της νηστείας στάδιο με καρδιά ταπεινή, εξαγνισμένη με νηστεία, εγκράτεια και έργα αγάπης. Εισοδεύει σε μια έρημο ιδιόμορφη "μόνος μόνω Θεώ" και κατά παράδοξο τρόπο ως μέλος αγιοτικής κοινωνίας, εκκλησιαστικού σώματος. Αποφασίζει αντρίκια να δει τον εαυτό του , τον κοιτάζει στα μάτια και ζυγιάζει. Υπολογίζει και θλίβεται, ελπίζει στην άφεση και υπομένει. Ελέγχεται και μαθαίνει. Ερευνά και τελειώνεται. Η καρδιά καίγεται και αναθυμάται τις πτώσεις όλου του χρόνου, αναμετρά τις πληγές της η ψυχή, με προσευχή στεναγμών ανεκλαλήτων, μπροστά στο θρόνο του Νυμφίου της εναποθέτει αμαρτίες προς συγχώρηση. Στρέφεται με πρόσωπο ιλαρό και ταπεινό προς τον άλλο και βάζει μετάνοια, ζητά συγχώρηση, διψά κοινωνία αγαπητική. Πέφτει όλη η μπόρα του κόσμου στην ψυχή την ταπεινή να την συντρίψει και αυτή στρέφεται στον Πλάστη της , που στέκει πάνω από χρόνους, τόπους και αμαρτία, που βρίσκεται σε ουρανό υψηλό και βρίσκεται ενώπιον της ταυτόχρονα και ψελλίζει: "μη αποστρέψης το πρόσωπον σου από του παιδός σου ότι θλίβομαι..." . Ορμούν τα πάθη αχαλίνωτοι δαίμονες να την καταξεσκίσουν, η ακηδία χτυπά την πόρτα, η απελπισία παραστέκει για να αρπάξει το θύμα σαν στρουθίο και θλίβεται ο χριστιανός. Γονατίζοντας εφορμά και εφορμά γόνυ κλίνων της καρδίας. Αναθαρρεί από τη δύναμη του Σταυρού και φωνάζει με ανέκφραστες εσωτερικές κραυγές όλο βεβαιότητα: "Γνώτε έθνη και ηττάσθε ότι μεθ'ημών ο Θεός"!. Αρπάζεται σύσσωμος και σύμψυχος από το αγκωνάρι αυτό και εμπαίζει τα έθνη όχι με κομπασμούς ανοησίας και πανηγύρεις αλαζονείας μα με δάκρυα μετανοίας και μυστικής ευφροσύνης ανάπαυση. Προσέχει τον εαυτό του, έσω στρέφεται και τρέφεται μυστικά με Σώμα και Αίμα Χριστού. Την αγνότητα επιθυμεί και την ακρασία αποστρέφεται. Όλη του κόσμου η χαρά είναι κουρέλι μπροστά του. Χαμογελά εσωτερικά χωρίς να μειδιά εξωτερικά, για την ματαιότητα όλων. Αγγίζει τον κόσμο του και τον αγιάζει. Ξαναπέφτει και προσκυνά τα μεγαλεία του Θεού. Με την πίκρα στην κοιλιά ζητά το μέλι που τον ηδύνει αληθινά.
Με τον σταυρό στους ώμους σκιρτά μυστικά γιατί προσμένει την ανάσταση. Και όταν φτάσει άξια στο τέλος της πορείας , σηκώνεται από της ψυχής του τη γονυκλισία και αγγίζει το θαύμα και την μεταμόρφωση. Συμπάσχοντας με τον Χριστό λούζεται με φως, φως αναστάσιμο, φως ιλαρόν αγίας δόξης.

Πρίν το κενό μνημείο ...ο Γολγοθάς του πόνου

 




Γ.ΜΩΥΣΗΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ
Πήγαμε να πάρουμε την ευχή του …Κυριακή Τυρινής Απόγευμα πρίν λίγα χρόνια …Σε λίγο θα άρχιζε ο εσπερινός της συγχώρεσης …Δεκαπέντε λεπτά με τα πόδια από την Μονή Κουτλουμουσίου όπου φιλοξενούμασταν … Στην σκήτη του Αγίου Παντελεήμονος …με την πνευματικώς θελκτική Παναγούδα να ακτινοβολεί ακριβώς απέναντι …Πήγαμε να προσκυνήσουμε στο καθολικό και ακολούθως κατευθυνθήκαμε στο κελί του Γέροντος ….Μας υποδέχτηκε ένας καλοσυνάτος επιβλητικός στην μορφή πατέρας …-Είναι εδώ ο Γέροντας ;…-Εδώ είναι αναπαύεται …-.Να μην τον ενοχλήσουμε …-Όχι ….περιμένετε θα σας δεί ….Μας κέρασε κουραμπιέδες και δροσερό νερό …-Φάτε όσους μπορείτε…μας είπε συνοδεύοντας την προτροπή του και από ένα γνωστό Αγιορείτικο ανέκδοτο ….:-Σήμερα φάτε που έχει πίτα ,γιατί από αύριο έχει μόνο κοίτα !!!! Σε λίγο πρόβαλλε ο Γέροντας …Βιβλική μορφή με φωνή απίστευτα γαλήνια και μια ιλαρότητα άκρως ευδιάκριτη …-Καλώς τους …-από πού έρχεστε …-με τι ασχολείστε ….Μας μίλησε αρκετή ώρα …Κάποες στιγμές άθελά μου έκλεινα τα μάτια μου για να απολαύσω αυτήν την απίστευτη ηρεμία που ανέδυαν τα λόγια του …Σε μια στιγμή κάποιος απ την παρέα εξέφρασε μια απορία που μας ξάφνιασε όλους:-Γέροντα στις εκπομπές που κάνετε στο Ραδιόφωνο καμιά φορά ακούγονται κάποιοι περίεργοι θόρυβοι …τι είναι;… Χαμογέλασε καλοσυνάτα μα το χαμόγελό του, όπως και όλα τα αγιορείτικα χαμόγελα έκρυβε μια αδιόρατη θλίψη … -Από το στομάχι μου και το έντερό μου είναι ο θόρυβος παιδί μου …!!!!!-Έχω κάνει 12 εγχειρίσεις ως τώρα ….!!!-Κάποια στιγμή έπαιρνα ημερησίως 36 χάπια …!!!-Δόξα τω Θεώ …Δόξα σοι Κύριε ….!!!!! Για λίγο σαστίσαμε …Αυτός ο λεβεντάνθρωπος …ο φαινομενικά ακμαιότατος και δυνατός 57 μόλις ετών τότε να έχει τόσο κλονισμένη υγεία … -Ο Πόνος είναι ευλογία …-παραμυθία της ψυχής μας είπε - Μέσα από τον πόνο θα συναντήσουμε Εκείνον …. θα βρούμε τον Θεό….-είναι δύσκολο να το καταλάβεις το γνωρίζω … …-είναι κάτι που θέλει αγώνα ….- με υπομονή κι ελπίδα να σηκώσετε τον Σταυρό σας …-όποτε θελήσει ο Κύριος… -Πάτε τώρα στον Εσπερινό της συγχώρεσης…-Καλόν αγώνα και καλή Ανάσταση παιδιά μου …. Μας έβγαλε ως έξω δίνοντάς μας ευχές πατρικές και ένα μικρό βιβλιαράκι για ευλογία ….: ΤΟ ΑΛΗΘΙΝΟ ΝΟΗΜΑ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ Αφιέρωμα σε όλους εκείνους που με υπομονή κι ελπίδα σηκώνουν τον σταυρό τους …. Γραμμένο από τον ίδιο ….αυτόν που πονάει και δοξολογεί ,υποφέρει και ευχαριστεί! Για αυτόν που ο πόνος νοηματοδοτεί την ύπαρξη ..ανοίγει τον δρόμο για την σωτηρία …την αιώνια χαρά !!!!

Γιατί να πονώ Θεέ μου; Είναι αλήθεια πως σήμερα υπάρχει άφθονος σωματικός και ψυχικός πόνος. Άλλοτε ευθύνεται γι' αυτόν ο άνθρωπος και άλλοτε όχι. Σημασία έχει την ώρα του πόνου κάποιος να τον συνδράμει. Να μη τον αφήσει ν' απογοητευθεί, να πνιγεί στη μοναξιά, να πονέσει ακόμη πιο πολύ. Με αυτή την προοπτική γράφθηκε και το κείμενο που ακολουθεί, από ένα άνθρωπο που πόνεσε πολύ. Γνωρίζω πως ο πόνος σ' έφερε στο κρεβάτι του πόνου ή σ' έκλεισε στο σπίτι σου. Η επίσκεψη του πόνου στη ζωή σου δεν είναι ασφαλώς κάτι δίχως σημασία και σκοπό. Δεν είναι καθόλου ένα τυχαίο γεγονός. Δεν πιστεύουμε στην τύχη. Το Ευαγγέλιο λέει πως κάτω από τη ματιά του Θεού είναι και το πέσιμο του κάθε φύλλου από το δένδρο. Πόσο μάλλον από τα προβλήματα των παιδιών Του. Ο Θεός δεν παύει ποτέ να ενδιαφέρεται για τα μετάνοια και τη σωτηρία μας και προσφέρει μύριες ευκαιρίες και ανοίγει διάφορους δρόμους. Αν την υγεία μας, αγαπητοί μου, τη σπαταλήσαμε σε ανώφελα έργα, καλούμεθα τώρα, να μελετήσουμε το παρελθόν, να δούμε βαθύτερα τον όχι και τόσο γνωστό εαυτό μας. Είναι μία μεγάλη ακόμη ευκαιρία που μας δίνει ο Πανάγαθος Θεός, για να σκύψουμε μέσα μας, να μετανοήσουμε ειλικρινά, να προσευχηθούμε θερμά, να γνωρίσουμε την ακένωτη χάρη των ιερών μυστηρίων της αγίας μητέρας μας Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η ασθένεια δεν προέρχεται, αδελφοί μου, από την τιμωρία ενός εκδικητή Θεού. Η αντίληψη αυτή είναι ανορθόδοξη, πέρα για πέρα λαθεμένη. Ο Θεός μας μόνο αγαπά και δεν τιμωρεί τα πλάσματά Του. Ο Θεός είναι μακρόθυμος, πολυέλεος, πολυεύσπλαχνος, πανάγαθος και αληθινός. Τ' όνομα του Θεού είναι αγάπη, λέει ο αγαπημένος του μαθητής Ιωάννης ο Θεολόγος. Παραχωρεί, επιτρέπει παιδαγωγικά προς βοήθεια την ασθένεια, για να μας φρονηματίσει, να μας διορθώσει, να μας προσγειώσει και ταπεινώσει. Ο πόνος έτσι μπορεί να γίνει αφορμή, για μία πιο ουσιαστική και βαθειά γνωριμία μας με τον Θεό, και όχι να τα βάλουμε μαζί του. Ο πόνος μπορεί να μας συνδράμει να γίνουμε πιο ανεκτικοί και συμπονετικοί με τους αδελφούς μας και να γνωρίσουμε τον άγνωστο εαυτό μας. Είπαν ορθά πως όποιος έχει υποφέρει πολύ μοιάζει μ' εκείνον που γνωρίζει πολλές γλώσσες κι έτσι μπορεί να καταλάβει πολλούς και να τον καταλάβουν πολλοί. Αν εκμεταλλευθούμε την πράγματι σημαντική ευκαιρία, μπορεί ο σωματικός πόνος να γίνει θεραπευτής της αθάνατης ψυχής μας. Ο πόνος τότε θα γίνει ευλογία. Δεν ζητάμε βεβαίως εμείς οι πιστοί τον πόνο νοσηρά στη ζωή μας. Η Εκκλησία μας πάντοτε εύχεται υπέρ υγείας και διαφωτίσεως των τέκνων της. Εάν έλθει όμως ο πόνος να τον υπομείνουμε καρτερικά κι ελπιδοφόρα και θα έχουμε, αλήθεια, μεγάλο κέρδος. Με τον τρόπο αυτό ο σκοπός της δοκιμασίας μας θα έχει επιτευχθεί, αφού θα έχει μαλακώσει η καρδιά μας και θα έχουμε βοηθηθεί στο να γνωρίσουμε τον πραγματικό εαυτό μας και τον Θεό μας. Είναι επίσης αλήθεια, αγαπητοί μου, πως οι πονεμένοι λειαίνονται, και αυτοί τελικά έχουν κάτι σημαντικό να πουν, ως εμπειρικό και βιωματικό. Πίσω από κάθε ανθρώπινο πόνο κρύβεται το χέρι του Θεού που ευλογεί. Μακάριοι οι πονεμένοι ως πλούσια ευλογημένοι. Είναι ακόμη αλήθεια πως στα χείλη του κάθε πονεμένου συχνά ανεβαίνει εκείνο το γνωστό και βαθύ «γιατί σ' εμένα Θεέ μου»; Στο ανθρώπινο αυτό «γιατί» δεν νομίζουμε ότι υπάρχει μία εύκολη και γρήγορη απάντηση. Η απάντηση θα έρθει πιο αργά από τον ίδιο τον Εσταυρωμένο Θεάνθρωπο. Ο άνθρωπος αξιώνεται να συμμετέχει στον σταυρό του Κυρίου. Μη νομίζετε ότι είναι κάτι μικρό αυτό. Μέσα από τον πόνο οι προσευχές είναι σίγουρα πιο κατανυκτικές, πιο θερμές, πιο ευπρόσδεκτες. Δίνουν κατ' αρχάς τη γαλήνη της υπομονής στη δοκιμασία, λιγοστεύουν την απαιτητικότητα, ταπεινώνουν αληθινά, χαρίζουν τη χαρά της ελπίδος και την υγεία της ψυχής. Μέσα μας θα βρούμε τον Θεό. Όσο πιο γρήγορα τον συναντήσουμε τόσο πιο γρήγορα θ' απελευθερωθούμε και θα χαρούμε αληθινά. Είπαν ωραία πως πριν μας στείλει ο Θεός τον σταυρό που σηκώνουμε, τον ζύγισε, τον είδε καλά, τον εξέτασε προσεκτικά με την πανσοφία, την αγάπη και τη δικαιοσύνη Του. Το αγαθό βλέμμα Του τον παρακολούθησε και η μεγάλη Του καρδιά τον θέρμανε, αφού τον ξαναζύγισε με την άπειρη στοργή Του. Νομίζεις πως είναι πιο βαρύς απ' ότι μπορείς να σηκώσεις, ενώ έχεις άγνωστες και ανακάλυπτες δυνάμεις μέσα σου. Μη χάνεις το θάρρος σου, μη τα βάζεις με τον Θεό, γνωρίζει πολύ καλά τι κάνει. Τον ευλόγησε πριν τον θέσει τον σταυρό στους ώμους σου. Σίγουρα μπορείς να τον σηκώσεις. Μη λησμονάς πως πάντα πριν το Κενό Μνημείο είναι ο Γολγοθάς.


Η Ανάσταση έπεται της Σταύρωσης. Είναι γεγονός πως η ζωή μας είναι ζυμωμένη με δάκρυα που προέρχονται από τον πόνο της ασθένειας, των θλίψεων, των βασάνων, της εγκατάλειψης και της μοναξιάς. Έχουν γίνει αχώριστοι σύντροφοι. Ο λόγος του Θεού, η Αγία Γραφή, μας πληροφορεί πειστικά πως η ασθένεια, ο πόνος, η θλίψη, ο θάνατος δεν υπήρχαν από την αρχή της δημιουργίας. Πρόκειται για μεταπτωτικά φαινόμενα. Η φθαρτότητα, η ασθένεια, ο πόνος είναι αποτέλεσμα της παρακοής των πρωτοπλάστων στον Δημιουργό τους και η υπακοή τους στον δαίμονα. Ο αποχωρισμός του ανθρώπου από τον Θεό έχει οικτρές συνέπειες. Η απελευθέρωση του πιστού από τα δαιμονικά δεσμά μπορεί να τον κάνει να βρει το πνευματικό περιεχόμενο της δοκιμασίας του και τότε η δοκιμασία να γίνει σημαντική ευκαιρία, όπως είπαμε, βαθύτερης γνώσης του Θεού και συναντήσεώς του με Αυτόν. Οι ιερείς της Εκκλησίας μας είναι νοσηλευτές και η Εκκλησία μας θεραπευτήριο. Οι ιερείς πλησιάζουν τους ασθενείς για να τους απελευθερώσουν, να τους επαναπροσανατολίσουν, να τους ανορθώσουν δια της μετανοίας. Συμμετέχουν όσο μπορούν στον πόνο για να τους τον απαλύνουν και να κάνουν πιο ελαφρύ τον σταυρό τους. Είναι μεγάλη η παράκληση των πασχόντων όταν κατανοήσουν το νόημα του σταυρού τους. Η προσωπική άρση του σταυρού νοηματιζόμενη συντελεί στην ανόρθωση. Βλέποντας ο ταλαιπωρούμενος και δοκιμαζόμενος άνθρωπος τη δοκιμασία του ως θεία επίσκεψη και θεία παιδαγωγία μεταβάλλει τη στάση του, αντιμετωπίζει το πρόβλημα πολύ διαφορετικά, αν δεν γεμίζει χαρά γεμίζει πάντως ελπίδα. Η θεία Χάρη μπορεί να οδηγήσει σε αυτή την ωριμότητα τον σκληρά δοκιμαζόμενο. Εμείς θα πούμε τον καλό λόγο, αλλά η Χάρη του Θεού θα ολο κληρώσει το έργο αυτό. Το ευχολόγιο στα χέρια του ιερέως είναι πολύ παρηγορητικό στις δύσκολες αυτές ώρες. Η σύνοψη ή το προσευχητάρι, με την Παράκληση της Παναγίας και τους υπέροχους Χαιρετισμούς, στα χέρια του ασθενούς είναι φτερά ειρήνης. Η Παναγία, η μάνα όλων των πονεμένων, που πόνεσε τόσο πολύ και συμπονά όλους τους πονεμένους, δίνει μια γλυκειά παραμυθία και μεγάλη ενίσχυση σε όλους. Μη φοβόμαστε το ιερατικό πετραχήλι, τον τίμιο σταυρό, το άγιο έλαιο, τα τίμια και χαριτόβρυτα λείψανα, τον αγιασμό, το αντίδωρο, τη θεία Κοινωνία. Επανερχόμενοι στο δύσκολο ερώτημα γιατί ο Θεός να επιτρέπει να ταλαιπωρείται το πλάσμα του, να βασανίζεται και ν' αγωνιά μέσα στον πολύ πόνο, ταπεινά θα πούμε πάλι: Ο πόνος μας αφυπνίζει να ενδιαφερθούμε καλύτερα για τη μετάνοια, την ταπείνωση, την αναθέρμανση της πίστης μας και τη συμπόνια του πλησίον μας. Ο πόνος, σωματικός ή ψυχικός, μας επισκέπτεται για κάποιο ιδιαίτερα σοβαρό λόγο. Για να ξαναδούμε την πορεία, τους στόχους και τον σκοπό της εφήμερης ζωής μας. ….

Άγιον Όρος Ιερά Σκήτη Κουτλουμουσίου Πάσχα 2008 .

ελάχιστος μοναχός Μωυσής Αγιορείτης .

Απόσπασμα από : ΤΟ ΑΛΗΘΙΝΟ ΝΟΗΜΑ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ: «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008






sotiriapsixis.blogspot.com/



Η χαρά η αληθινή, από τον Γέροντα Μωυσή

 





01.jpgΓράφει ο Μοναχός Μωυσής, Αγιορείτης
στη ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 6 Μαρτίου 2011

Ποιος δεν θέλει να 'ναι χαρούμενος; Η χαρά αποτελεί προαιώνιο πανανθρώπινο πόθο. Η χαρά έχει μεγάλη σημασία στη ζωή μας.
Το νόημά της είναι γνωστό και δεν χρειάζεται να το αναλύσουμε. Σήμερα όμως φαίνεται πως έχει χάσει το αληθινό νόημά της. Ο πόνος κυριαρχεί και η χαρά απουσιάζει. Ή η χαρά παρουσιάζεται όχι στην πραγματική, ουσιαστική και ολοκληρωμένη της μορφή, αλλά σε φτηνά υποκατάστατα, που μεγαλώνουν τον πόνο της ψυχής.
Ο άνθρωπος στην Εδέμ ήταν αθώος, ευδαίμων, μακάριος και τέλεια χαρούμενος. Πηγή της χαράς του ήταν η άνετη και συνεχής συνομιλία του με τον Θεό. Θέλοντας να ανεξαρτητοποιηθεί και να αυτοθεωθεί, αποξενώθηκε αυτόματα από την πηγή της μεγάλης χαράς του. Η χαρά για την ψυχή του ανθρώπου είναι ό,τι το ψωμί και το νερό για το σώμα του. Η χαρά αποτελεί θεία έμπνευση, ζωογόνο θαλπωρή, μητέρα της υγείας και αδελφή μιας υπέροχης παρηγοριάς. Μερικοί νομίζουν πως τη χαρά θα τη βρουν στην αχαλίνωτη διασκέδαση, στο ξετσίπωτο ξεφάντωμα, στο ολονύκτιο κυνηγητό της ηδονής, στο γλέντι της μέθης, στη μέθη της πολυτέλειας, της σπατάλης και του κορεσμού. Αν μπορούσε κανείς να φωτογραφίσει τα βάθη των καρδιών των θαμώνων των λεγόμενων κέντρων διασκεδάσεως, θα παρατηρούσε άβυσσο άλγους, ερημιάς, παγωνιάς και σκληρής μοναξιάς. Η χαρά δεν πουλιέται σε κανένα μαγαζί και δεν εξαγοράζεται με λίγα ή πολλά χρήματα.
Σήμερα ο άνθρωπος διασκεδάζει -από το αρχαίο ρήμα διασκεδάνυμι, που σημαίνει διασκορπίζεται- και δεν ψυχαγωγείται χαροποιά. Συνήθως η διασκέδασή του είναι ψυχοφθόρα και ψυχοβόρα. Όπως έλεγε ο σοφός Σόλων, να φεύγεις την ηδονή που γεννά λύπη! Επιστρέφει κανείς από μια κοσμική διασκέδαση κατάκοπος, κατηφής, στεναχωρημένος, πιο μόνος. Μερικοί νομίζουν πως όλοι οι πλούσιοι είναι αρκετά χαρούμενοι. Πρόκειται για ένα μεγάλο ψέμα, που το επιβεβαιώνουν συχνά οι ίδιοι. Ένας γελωτοποιός πήγαινε στον ψυχίατρο να παρηγορηθεί, που έκανε τους άλλους να γελούν δυνατά και τον εαυτό του να μην μπορεί να τον χαροποιήσει. Ένας ηθοποιός πλούσιος, γοητευτικός και διάσημος εθεωρείτο ο πιο ευτυχισμένος, και ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του τον πιο άθλιο.
Ο Μέγας Βασίλειος τονίζει πως ένας ασεβής δεν μπορεί να είναι ολοκληρωμένος και αληθινά χαρούμενος. Ο Σοφοκλής στην Αντιγόνη θα πει: Ο άνθρωπος εκτός Θεού είναι ποντοπόρος άπορος. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει πως την καλή διάθεση και την πραγματική χαρά δεν τις προσφέρουν ούτε το μέγεθος της εξουσίας, ούτε το πλήθος των χρημάτων, ούτε της κυριαρχίας ο όγκος, ούτε του σώματος η δύναμη, ούτε τα πολυτελή τραπέζια, ούτε των ενδυμάτων ο στολισμός, παρά μόνο τα πνευματικά κατορθώματα και η αγαθή συνείδηση.
Ο χριστιανισμός, αντίθετα από αυτά που πρόχειρα λέγονται, έδωσε μια νέα, ολοκληρωμένη και σαγηνευτική χαρά. Η αληθινή χαρά δίνει μία εσωτερική πληροφόρηση και βεβαιότητα, που την κάνει μόνιμη και αναφαίρετη από την καρδιά του ανθρώπου, παρά τις εξωτερικές αντιξοότητες. Ο Πασκάλ το λέει ξεκάθαρα: Κανένας δεν είναι πιο χαρούμενος από τον πραγματικό χριστιανό. Μεγάλη χαρά έχει ο γνήσια ταπεινός. Εκείνος που έχει σβήσει το εγώ του κι έχει συγχωνευθεί με την ευτυχία του συνόλου. Όσοι κάνουν το καλό, είναι καταδικασμένοι να 'ναι πάντα χαρούμενοι. Ο Φώτης Κόντογλου έλεγε πως η χαρά η αληθινή αναβλύζει μονάχα από τη φλέβα της καλοσύνης.
Από το Ευαγγέλιο πηγάζει η θεολογία της χαράς, το ίδιο το Ευαγγέλιο είναι η πηγή της ακένωτης χαράς. Το ορθόδοξο βίωμα κατά βάση είναι χαρούμενο και χαροποιό. Ένας παλαιός, μεγάλος ασκητής, ο όσιος Νείλος, αναφέρει στην πατρολογία πολύ ωραία: Η χαρά καταστρέφει τη λύπη, στις συμφορές δίνει υπομονή, στις προσευχές χάρη, στους κόπους και μόχθους ευφροσύνη, στην ευποιία ευθυμία, στη φιλοξενία στέγη, στην ελπίδα καταφυγή, στους πενθούντες παρηγοριά, στις θλίψεις βοήθεια και συνδρομή, στην αγάπη στολισμό και στη μακροθυμία επιβράβευση ...
Χαρά δεν είναι τα ξεκαρδίσματα, τα ξεφωνητά, τα χαχανητά, η ελαφρότητα, η χαριεντολογία, η ανεκδοτολογία, η σκωπτικότητα και η συνεχής αστειότητα, αλλά η διαρκής γαλήνη και η ειλικρινής φαιδρότητα, που προέρχεται από καρδιά ευφραινόμενη και συνείδηση καθαρή. Η χαρά είναι το φως του ενάρετου. Αναβλύζει από τα βάθη της υπάρξεως. Δεν είναι κάτι ποτέ το προσποιητό, εξωτερικό, φαινομενικό, αλλά κάτι το αρκετά βαθύτερο και σίγουρα σπουδαιότερο. Ένας σοβαρός, σεμνός και ησύχιος δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να είναι χαρούμενος. Το πρώτο γνωστό θαύμα του Χριστού στον γάμο της Κανά ήταν για να μη μείνει μισή η χαρά των καλεσμένων από έλλειψη κρασιού. Το τελευταίο θαύμα του, η ανάσταση του φίλου του Λαζάρου, για να διώξει τη λύπη και να δώσει χαρά.
Ο ανεξάντλητος τροφοδότης της χαράς είναι η αρετή. Ο εγωιστής, ο ατομιστής, ο τσιγκούνης, ο μισάδελφος δεν μπορεί να είναι χαρούμενος. Χαρά δεν μπορεί να έχει όποιος ζηλεύει, όποιος εχθρεύεται και όποιος μισεί. Τη χαρά κανείς την κερδίζει με την ταπείνωση και την υπομονή, την αλήθεια, την ελευθερία και την αγάπη. Η αληθινή χαρά συνοδεύει στοργικά τον κάθε ειλικρινή, τίμιο, ήρωα και άγιο. Η εποχή μας πάσχει από έλλειψη αληθινής χαράς και πλεονάζει από τη θλίψη της κακίας και ατιμίας. Η επιλογή είναι ελεύθερη για την απόκτηση της όντως αληθινής χαράς.

Κύριε των δυνάμεων…

 




«Κύριε των δυνάμεων μεθ’ ημών γενού». Πώς ο Κύριος θα είναι μαζί μας. Ο Χριστός είναι δύναμη.
«Κύριε των δυνάμεων μεθ’ ημών γενού…». Άραγε τί θέλουν να πουν αυτά τα λόγια; Κάτι καλό όμως θα είναι και ευχάριστο, για να το παρουσιάσουν οι άγιοι Πατέρες να λέγεται τώρα, αυτές τις ημέρες της άγιας Τεσσαρακοστής. Ποιός βασιλιάς, ποιός εξουσιαστής, ποιός άρχοντας, ποιός ηγεμόνας είναι σε αυτόν τον κόσμο, που δεν έχει εξουσία; Τόση δύναμη έχει ο λόγος του, ώστε εκείνο που θα προστάξει να γίνει αμέσως. Όμως δύναμη πνευματική δεν μπορεί να τους δώσει.
«Κύριε των δυνάμεων μεθ ημών γενού». Παρακαλούμε τον βασιλέα των ουρανών να μας δώσει κάποια δύναμη πνευματική. Τώρα, αυτές τις ημέρες πολύ σωστά όρισαν οι άγιοι Πατέρες να το λέμε αυτό και να τον παρακαλούμε να έλθει μαζί μας. Έλα εσύ, που είσαι ο εξουσιαστής όλων των δυνάμεων, εσύ που είσαι Κύριος των πάντων, έλα μαζί  μας. Τί να κάνεις; να γίνεις παρήγορός μας, έλα να γίνεις συνήγορός μας, δάσκαλος και ιατρός μας· εσύ που εξουσιάζεις τα πάντα «μεθ’ ημών γενού». Τον παρακαλούμε να μας δώσει κάποια δύναμη.
Αυτή όμως η δύναμη απλώς και ως έτυχε δεν έρχεται. Δεν είναι κανένα ρούχο να το φορέσουμε, δεν είναι κανένα πράγμα υλικό, για να το πάρουμε· είναι μία δύναμη πνευματική. Είναι ο ίδιος ο Θεός, τον οποίον παρακαλούμε να έλθει μαζί μας. Είναι πανέτοιμος για να έλθει· είναι πολύ πρόθυμος και έτοιμος κάθε στιγμή με ευχαρίστηση, με χαρά, με καλή διάθεση, να έλθει να επισκιάσει και να βοηθήσει τον άνθρωπο, αλλά πρέπει να του ετοιμάσουμε τόπο.
Ποιός είναι αυτός, που έχει τόσες δυνάμεις; είναι αυτός ο Χριστός, που ήλθε και έχυσε το πανάγιό Του αίμα, για να μας εξαγοράσει και να μας δώσει δύναμη, ώστε να πατούμε επάνω «όφεων και σκορπίων και επί πάσαν την δύναμιν του εχθρού». Αλλά δεν έρχεται έτσι· πρέπει πρώτα – πρώτα να καταδαμάσουμε τα πάθη μας. Για τούτο οι άγιοι Πατέρες όρισαν να το λέμε τώρα, αυτές τις ημέρες, που είναι η νηστεία· διότι η νηστεία καταδαμάζει τα πάθη. Εάν δεν καταδαμαστούν αυτά, δεν έρχεται ο Θεός.
Ποιό όμως να είναι το μέσον, με το οποίο θα μπορέσουμε να φέρουμε τον Θεό μαζί μας; Πιστεύω ότι το ξέρετε. Το μέσον αυτό, με το οποίο θα φέρουμε τον Θεό μαζί μας, είναι αυτή η συντριβή της καρδίας. Να συντρίψουμε την καρδία μας και να φέρουμε στον εαυτό μας την αγάπη, την ταπείνωση, την υπομονή και επιμονή στο αγαθό, για να μείνει ο Θεός μαζί μας. Δύσκολο όμως είναι. Διότι τα πάθη μας δεν τα δαμάζουμε εύκολα.
Επικαλούμεθα τον Θεόν στο κελλί μας, μέσα στην εκκλησία, κλαίμε, συντρίβουμε τον εαυτό μας, άλλα διάφορα κάνουμε, βγαίνουμε όμως κατόπιν έξω και εκείνα, τα οποία κερδίσαμε, τα δαπανάμε. Πώς; Με το μίσος, την κακία, την πονηρία, με την κρίση, με την κατάκριση και με τα άλλα πάθη, τα οποία πολεμούν καθημερινά τον άνθρωπον. Φωνάζουμε: Κύριε των δυνάμεων έλα μαζί μας… αλλά αυτά απομακρύνουν τη χάρη του Θεού, και δεν έρχεται. Δεν φοβούμεθα το Θεό, αλλά και δεν τον αγαπούμε· ναι έλεγε ο μέγας Αντώνιος, ότι εγώ δεν φοβούμαι τον Θεό, αλλά τον αγαπώ ολοψύχως, διότι η τελεία αγάπη έξω βάλλει τον φόβο.
Πώς δείχνουμε ότι δεν τον αγαπούμε εμείς; διότι όταν μας τύχει μια προσβολή, δεν υπομένουμε, όταν μας τύχει κάτι που μας παροξύνει, δεν υποκύπτουμε, όταν μας έρχεται να κάνουμε κάτι, το οποίο είναι μισητό ενώπιον του Θεού, δεν το αποφεύγουμε. Ποιόν βλάπτουμε; τη ψυχή μας. Εκεί που θα βλαφτείς, εκεί πηγαίνεις· εκεί που θα σκοτισθεί το μυαλό σου, εκεί τρέχεις. Τί θα κερδίσεις; αντί χαρά, λύπη· αντί ανάπαυση, ταραχή και ανησυχία. Πώς θα έλθει μαζί σου ο Θεός;
Πολλές ημέρες τώρα παρατηρώ έξω που πηγαίνω, ότι έρχονται δύο πέρδικες και καθίζουν εκεί στο παγκάκι· πότε πιό πάνω, πότε πιό κάτω, όλο τις βλέπω να τριγυρίζουν εκεί. Γιατί δεν έρχονταν και άλλοτε; γιατί δεν έρχονταν και τα περασμένα χρόνια, μόνο τώρα κάθε μέρα έρχονται; Διότι βλέπουν ότι δεν υπάρχει κίνδυνος. Εμείς, αδελφές, δεν βλέπουμε τον κίνδυνο που έρχεται εναντίον της ψυχής μας; Δεν βλέπουμε ότι ο διάβολος γίνεται όργανο, για να απορροφήσει την πνευματική μας δύναμη. Ποιός το σοφίζει αυτό το πουλί; ποιός του έλεγε τόσα χρόνια να μην έρχεται και τώρα δεν φεύγει από εκεί; Κανείς· με τη γνώση του· καταλαβαίνει ότι σ’ αυτό  το μέρος θα βρει τη γαλήνη, θα βρει ­την ησυχία. Εμείς είμαστε λογικοί άνθρωποι, αφιερωμένοι στον Θεό. Γιατί να τρέχουμε εκεί που είναι ο κίνδυνος; Γιατί να μην ασπαζόμαστε  τη σιωπή; Γιατί να μην κυνηγούμε την υπακοή; Γιατί να μην έχουμε την αγάπη, την υπομονή, την ομόνοια, με τα οποία θα αποφύγουμε τους κινδύνους και θα φέρουμε τη θεϊκή δύναμη μέσα μας;
Έμενα, μου κάνει εντύπωση αυτό το πράγμα· έκπληκτος γίνομαι· ένα πουλί να καταλαβαίνει τον κίνδυνο! του δίνει σοφία ο Θεός· του δίνει στόχαση, ότι σ’ αυτό το μέρος δεν έχει φόβο να βλαφτεί.
Δεν μας φθάνει, αδελφές, να πούμε ότι ήλθαμε στο στάδιο της αγίας Τεσσαρακοστής και εξασφαλιστήκαμε με τη νηστεία που κάνουμε διότι η νηστεία αυτή δεν είναι άλλο παρά μια αλλαγή φαγητών. Άλλη νηστεία να κάνουμε· διότι λέει και το στιχηρό, «νηστεία δεν είναι μόνον η αποχή των βρωμάτων, αλλά εγκράτεια γλώσσης, θυμού αποχή, καταλαλιάς, ψεύδους…» αυτά να αποφύγουμε, αδελφές. Διότι δεν θα μπορέσουμε να δικαιολογηθούμε τότε ενώπιον του πανδήμου δικαστηρίου και να πούμε ότι δεν τα ξέραμε. Όταν τηρείς λοιπόν αυτά, ευθύς ως θα ειπείς: «Κύριε των δυνάμεων, έλα μαζί μου…» αμέσως ένας άγγελος έρχεται πλησίον σου. Έρχεται και ο διάβολος από πίσω, αλλά ο άγγελος είναι ισχυρότερος. Και να μην πεις ποτέ, ο διάβολος με παρακίνησε και έκανα εκείνο το κακό, ή είδα τον άλλο και παρακινήθηκα και εγώ. Διότι δεν γελιέται ο Θεός· τον άγγελο που σου έδωσε φύλακα και σε φυλάει νύκτα – μέρα, γιατί δεν τον ακούς, αλλά μόνον ακούς τον Σατανά; Δωρεάν μας φυλάει ο άγγελος μέρα και νύκτα. Όμως επειδή αδυνατούμε να κάνουμε το αγαθό, αδυνατεί και ο άγγελος και φεύγει μακριά μας. Αλλά ο διάβολος που μένει πλησίον σου καλό θα σου κάνει; Προσέχετε! διότι η ζημιά είναι μεγάλη και όταν σεις ζημιώνεσθε, η λύπη μου είναι άπειρη. Διότι δεν θέλω να χαθεί καμία σας. Αν χαθώ εγώ, δεν με νοιάζει· αν χαθεί όμως μια από σας, η λύπη μου θα είναι πολύ μεγάλη…
Να προσέχετε! Όπου είναι η δύναμη, εκεί να τρέχετε· να φεύγει κάθε είδος κακίας, το οποίο θα σας φέρει σκότος και ταραχή. Ποιά είναι η δύναμη; ο Χριστός! εκεί να τρέξεις. Σου έτυχε κάτι; τρέξε στη προσευχή, τρέξε στο Χριστό. Και πώς δεν πας στο Χριστό; πώς δεν τρέχεις στη προσευχή; η προσευχή, είναι το πάν, εκεί είναι η δύναμη, εκεί είναι η βοήθεια. Τρέξε λοιπόν στον βοηθό, τρέξε εκεί που υπάρχει δύναμη.
Η προσευχή είναι σαν μία θωράκιση, είναι σαν ένα ισχυρό όπλο και ενίσχυση, για να αποφεύγουμε τον Σατανά και να μη γινόμαστε παιχνιδάκι  του. Από πού έρχεται η δύναμη; από το Χριστό! Ο Χριστός μου είναι δύναμη… τρέξε λοιπόν φώναζε το Χριστό να σε βοηθήσει. Προσπαθήσετε να αγιασθείτε, να φωτιστείτε,… επικαλείσθε τον Χριστό να σας γίνεται βοηθός σε όλα και συνήγορος. Εμείς έχουμε αγγέλους και μας φυλάγουν ο βασιλέας μας, μας έδωσε από έναν άγγελο φύλακα. Λοιπόν αποφεύγετε τον Σατανά· τρέχετε στον Χριστό. Οτιδήποτε σας συμβεί, η παρηγοριά σας να είναι ο Χριστός· εκεί είναι η δύναμη. Θέλω να γίνετε τέκνα του επουρανίου βασιλέως· θέλω να σας δω όλους στη βασιλεία των ουρανών.
(Αγίου Ανθίμου του Χίου, Πνευματικές διδασκαλίες).

"ΦΩΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΦΑΙΝΕΙ ΠΑΣΙ"

 




"ΦΩΣ ΧΡΙΣΤΟΥ ΦΑΙΝΕΙ ΠΑΣΙ" ΚΑΙ "ΚΑΤΕΥΘΥΝΘΗΤΩ"
ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΗΓΙΑΣΜΕΝΩΝ ΔΩΡΩΝ

Τοῦ Παναγιώτη ᾿Ι. Σκαλτσῆ

(᾿Εφημέριος, Μάρτιος 2002)





᾿Από τά ὡραιότερα στοιχεῖα τῆς Προηγιασμένης, χαρακτηριστικά τῆς Λειτουργίας αὐτῆς ὡς ἑσπερινῆς σύναξης, εἶναι ὁ σταυροειδής φωτισμός - εὐλογία τοῦ λαοῦ μέ τή σχετική ἐκφώνηση "Φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι" καί ἡ ψαλμωδία τοῦ "Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου, ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν σου..." μετά ἀπό τά ἀναγνώσματα.

Τό πρῶτο λέγεται ἀπό τόν ἱερέα μαζί μέ τό "Σοφία· ὀρθοί" μετά τό Παλαιοδιαθηκικό ἀνάγνωσμα ἀπό τή Γένεση, τό δεύτερο προκείμενο πού ἀκολουθεῖ καί τό "Κέλευσον", πού λέγει ὁ ἀναγνώστης. Τότε ὁ ἱερέας, κρατώντας λαμπάδα, "μανουάλιον μετά κηροῦ", καί θυμιατό στό δεξί χέρι, στέκεται μπροστά στήν ῾Αγία τράπεζα καί φωτίζει σταυροειδῶς, λέγοντας τό "Σοφία· ὀρθοί". Κατόπιν στρεφόμενος, σφραγίζει σταυροειδῶς τό λαό, λέγοντας τό "Φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι".

Γιά τή λειτουργική καί θεολογική σημασία αὐτῆς τῆς εὐλογίας, ἔχουν ἐκφρασθεῖ διάφορες ἀπόψεις. Κατά μία ἐρμηνεία τό "φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι" ἀναφέρεται στά ἀναγνώσματα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τῶν ὁποίων οἱ συγγραφεῖς φωτίσθηκαν καί ἐμπνεύσθηκαν ἀπό τό φῶς τοῦ Χριστοῦ. ῾Επομένως, πρέπει νά συσχετισθοῦν μέ τό ἀληθινό φῶς τῆς θεογνωσίας, πού πηγάζει ἀπό τό Χριστό καί νά ἑρμηνευθοῦν στήν προοπτική τοῦ εὐαγγελικοῦ φωτός.

῾Ο Σμέμαν μιλᾶ γιά τήν ἐκπλήρωση τῶν προφητειῶν στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ, καί ὁ ἅγιος Συμεών Θεσσαλονίκης δικαιολογεῖ τήν ἔνταξη τῆς ἐν λόγω φράσης μεταξύ τῶν δύο ἀναγνωσμάτων ὡς ἑξῆς· "῾Η μέν Γένεσις τά ἀπαρχῆς διηγεῖται, τήν δημιουργίαν τῶν ὄντων καί τήν ἔκπτωσιν τοῦ ᾿Αδάμ. ῾Η Παροιμία δέ αἰνιγματωδῶς τά περί τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ ἐκδιδάσκει καί τοῖς δι᾿ αὐτοῦ υἱοθετηθεῖσι παραινεῖ, ὥσπερ υἱοῖς, καί Σοφίαν αὐτόν τόν Υἱόν ὀνομάζει καί οἶκον οἰκοδομῆσαι ἑαυτῇ λέγει, τό πανάγιον αὐτοῦ σῶμα, ... καί φῶς ἐστι τά ἄνω καί τά κάτω φωτίζων".

Τὀ αἰσθητό, λοιπόν, φῶς πού εὐλογεῖται καί ἀνάπτεται τήν ὥρα αὐτή, γίνεται τύπος τοῦ Χριστοῦ, τῆς Σοφίας τοῦ Θεοῦ, γιά τήν ὁποία "αἰνιγματωδῶς" κάνουν λόγο οἱ Παροιμίες· "ὅτι δέ τύπον τοῦ ἀληθινοῦ φωτός ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ σημαίνει τοῦτο τό φῶς".

῾Ορισμένοι ἐπίσης συνδέουν τό "φῶς Χριστοῦ..." μέ τούς κατηχουμένους καί κυρίως τούς φωτιζομένους, οἱ ὁποῖοι ἀπό τά μέσα τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, προετοιμάζονται γιά τό βάπτισμα, πού γινόταν τό βράδυ τοῦ Μεγάλου Σαββάτου. Τό φῶς Χριστοῦ "φαίνει πᾶσι", καί περισσότερο τούς φωτιζομένους, γιά τούς ὁποίους μάλιστα, σέ μιά εὐχή, ζητεῖται ὁ καταυγασμός τῆς διάνοιάς τους. "Τό φῶς τοῦ βαπτίσματος, ἐνσωματώνοντας τούς κατηχουμένους στό Χριστό, θά ἀνοίξει τό νοῦ τους στήν κατανόηση τῶν ρημάτων Του" (Σμέμαν).

῾Ο συσχετισμός ὅμως αὐτός, σημειώνει ὁ καθηγητής ᾿Ι. Φουντούλης, εἶναι ἐντελῶς ἐξωτερικός· "Στήν ἑσπερινή σύναξι δέν παρίσταντο μόνον οἱ κατηχούμενοι καί οἱ φωτιζόμενοι, ἀλλά καί οἱ πιστοί. Τό "φῶς Χριστοῦ" ἐξ ἄλλου λέγεται σ᾿ ὅλες τίς Προηγιασμένες καί πρό τῆς Τετάρτης τῆς μεσονηστίμου ἑβδομάδος ἡμέρες, κατά τίς ὁποῖες δέν παρίστατο ἡ τάξις τῶν φωτιζομένων, γιατί δέν εἶχς ἀκόμη συγκροτηθεῖ. ᾿Αλλά καί κατά τό ι΄ αἰώνα, ὁπότε γιά πρώτη φορά ἀπαντᾶ τό "φῶς Χριστοῦ" στήν Προηγιασμένη, οἱ διακρίσεις τῶν τάξεων τῶν κατηχουμένων εἶχαν πιά ἀτονήσει".

Οἱ ρίζες ἑπομένως τῆς λειτουργικῆς αὐτῆς πράξης, θά πρέπει νά ἀναζητηθοῦν ἀλλοῦ· καί ὁπωσδήποτε στό ἀρχαϊκότατο ἔθος τῆς ὑποδοχῆς τοῦ ἑσπερινοῦ φωτός, τοῦ ἀνάμματος τῶν λύχνων στήν ἑσπερινή σύναξη τῆς ᾿Εκκλησίας, πού συνοδευόταν μέ ὕμνους, εὐλογίες καί ἐπευφημίες. Γιά τή συνήθεια αὐτή, μιλοῦν σαφέστατα, ὁ Τερτυλλιανός, ὁ ῾Ιππόλυτος Ρώμης κ.ἄ.. Χαρακτηριστική βέβαια, εἶναι ἡ μαρτυρία τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, σύμφωνα μέ τήν ὁποία, οἱ Πατέρες μας ὑποδέχονταν "τήν χάριν τοῦ ἑσπερινοῦ φωτός", ὄχι σιωπηρῶς, ἀλλά μέ εὐχαριστία καί μέ σχετικό ὕμνο, τήν "ἀρχαίαν φωνήν", τό γνωστό τροπάριο τοῦ ῾Εσπερινοῦ "Φῶς ἱλαρόν", πού τό ἔλεγε ὁ λαός.

᾿Ανάλογη ἐπευφημία κατά τήν ὑποδοχή καί εὐλογία τοῦ ἑσπερινοῦ φωτός εἶναι καί τό "Φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι" , πού διασώθηκε στήν Προηγιασμένη, ὡς κατάλοιπο τῆς ἀρχαίας ἑσπερινῆς λατρευτικῆς πράξης. Εἶναι ἕνα εἶδος ἀναδίπλωσης "τῆς ἐπιλυχνίου εὐχαριστίας", ἤτοι τοῦ "φῶς ἱλαρόν...".

Κατά παλαιά συνήθεια, τό "Φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι" - πού ὡς φράση ὁλόκληρη ἤ συντετμημένη στά ἀρχικά (ΦΧΦΠ) τή βρίσκουμε, κατά τόν δ΄ - ε΄ αἰ., χαραγμένη σέ λυχνίες - τό ἔλεγε ὁ διάκονος, ὁ ὁποῖος μετέφερε καί τήν ἀναμμένη λυχνία, στήν ἑσπερινή σύναξη. ῏Ηταν, κατά κάποιο τρόπο, τό σύνθημα, γιά τήν ἁφή τῶν φώτων, τά ὁποῖα μέχρι τήν ἀνάγνωση τῆς Παροιμίας, παρέμεναν σβηστά.

᾿Από τό "φῶς Χριστοῦ..." ἄρχιζε οὐσιαστικά καί τό ἔργο τοῦ νεωκόρου. Αὐτό φαίνεται καί ἀπό ὁρισμένες μαρτυρίες, σύμφωνα μέ τίς ὁποῖες, τό "Κέλευσον", δέν τό ἔλεγε ὁ ἀναγνώστης, ἀλλά ὁ "κανδηλανάπτης", ζητώντας τρόπον τινά τήν ἄδεια γιά τήν ἐπιτέλεση τοῦ διακονήματός του.

Τόν ἀρχαῖο τρόπο ἁφῆς, εὐλογίας καί μεταφορᾶς ἀπό τόν διάκονο τοῦ ἐσπερινοῦ φωτός στή Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων, μᾶς τόν διασώζουν, τόσο τά λειτουργικά χειρόγραφα, ὅσο καί Συμεών Θεσσαλονίκης. Κατ᾿ αὐτόν ἡ σταυροειδής σφράγιση καί εὐλογία τοῦ λαοῦ, δέ γινόταν ἀπό τό ἱερό βῆμα, ἀλλά ἀπό τό μέσον τοῦ Ναοῦ. ᾿Εκεῖ κατέληγε ὁ διάκονος εἰσοδεύων ἐν πομπῇ, μετά τήν εὐλογία τοῦ φωτός, πού εἶχε λάβει ἀπό τόν ἱερέα, "κρατῶν τήν λαμπάδα καί τό θυμιατήριον, προπορευομένων τῶν ἀναγνωστῶν... Καί πληρωθείσης τῆς Γενέσεως, φαίνεται εὐθύς μετά τῶν φώτων, τάς βασιλικάς πύλας εἰσιών, ἀνισταμένων ἁπάντων. ῞Ος καί εἰς τό μέσον στάς τοῦ Ναοῦ, ποιεῖται σταυροῦ τύπον τῷ θυμιατηρίῳ ἐκφώνως λέγων· "Σοφία· ὀρθοί. Φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι". Καί εἰς τό ἅγιον βῆμα εἰσέρχεται".

῾Η εἰσόδευση τοῦ διακόνου στό μέσον τοῦ Ναοῦ, κατά τή μαρτυρία τοῦ Τυπικοῦ τῆς ῾Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως τοῦ θ΄ - ι΄ αἰ., δέ γινόταν μεταξύ τῶν δύο ἀναγνωσμάτων, ἀλλά ἀμέσως μετά ἀπό αὐτά. "Καί εἰς τό τέλος τῶν δύο ἀναγνωσμάτων λαμβάνει ὁ διάκονος τό μανουάλιον καί εἰσοδεύει λέγων τό "φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι". Καί εὐθέως λέγει ὁ διάκονος "Σοφία" καί ὁ πρεσβύτερος "Εἰρήνη πᾶσι" καί ὁ ψάλτης τό "Κατευθυνθήτω " ".

Αὐτή ἦταν καί ἡ ἀρχική θέση τοῦ "φῶς Χριστοῦ...", πού σημαίνει, ὅτι δέν ἔχει σχέση μέ τά ἀναγνώσματα, ἀλλά μέ τό "Κατευθυνθήτω". ῾Η μετάθεσίς του μεταξύ τῶν ἀναγνωσμάτων ἔγινε ἀργότερα, προφανῶς γιά νά δοθῆ χρόνος γιά τό ἄναμμα τῶν φώτων τοῦ Ναοῦ, ὥστε κατά τό "Κατευθυνθήτω" νά εἶναι ὁ Ναός φωταγωγημένος (Φουντούλης).

᾿Από τό σημεῖο μάλιστα αὐτό, ἀλλάζει καί τό κλῖμα τῆς ὅλης ἀκολουθίας καί εἰσερχόμαστε στό κύριο μέρος τῆς λειτουργίας τῶν Προηγιασμένων, πού εἶναι ἡ θεία κοινωνία. Τό ἀξιοπαρατήρητο δέ, πού ἐδῶ μᾶς ἐνδιαφέρει, εἶναι ἡ ἐπανάληψη τοῦ "Κατευθυνθήτω" , δευτέρου στίχου τοῦ 140οῦ ψαλμοῦ, καί ἡ κατανυκτική ψαλμωδία του ἕξι φορές ἀπό τόν ἱερέα καί τούς χορούς, ἐνῶ ὁ ἱερέας θυμιᾶ τήν ῾Αγία Τράπεζα.

῾Ο τρόπος ψαλμωδίας του, ὡς ἐφύμνιο, μετά ἀπό τούς 1, 3 καί 4 στίχους τοῦ ψαλμοῦ καί ἡ τελική του ἐπανάληψη μελωδικότερα μέ τό "Δόξα... καί νῦν..." ὡς "περισσή", μοιάζει μέ τήν ψαλμωδία τῶν ἀντιφώνων τοῦ ἀσματικοῦ τυπικοῦ. ῎Ετσι φαίνεται καί σύνδεσή του μέ τόν ἀσματικό ἑσπερινό, μέ τόν ὁποῖο ἀρχικά ἦταν συνδεδεμένη ἡ Προηγιασμένη στίς ἐνορίες.

῾Η ὅλη του ἐπίσης δομή μοιάζει μέ αὐτή τῶν προκειμένων, ὅπου ἕνας στίχος προτάσσεται τοῦ ψαλμοῦ ( "πρό-κειται" ) προψαλλόμενος, ἐνῶ ἐπαναλαμβάνεται κατόπιν κατά τήν στιχολογία τοῦ ψαλμοῦ ὁλοκλήρου ἤ ὁρισμένων στίχων αὐτοῦ.

Μποροῦμε, λοιπόν, νά ποῦμε, ὅτι τό "Κατευθυνθήτω" ἀντιστοιχεῖ πρός τό προκείμενο πρό τοῦ ᾿Αποστόλου ἤ τό ᾿Αλληλουάριο πρ? τοῦ Εὐαγγελίου καί δέν εἶναι δυνατόν νά θεωρηθεῖ ὡς Κοινωνικό, πού ψαλλόταν σέ μιά ἐποχή, πού ἡ λειτουργία τῶν Προηγιασμένων ἦταν στό πρῶτο στάδιο τῆς ἀνάπτυξής της (ὅπως ὑποστηρίζει ὁ Σμέμαν). ῎Αλλωστε αὐτό δείχνει καί τό γεγονός, ὅτι στά χειρόγραφα τοῦ "Κατευθυνθήτω" προηγεῖτο τό "Σοφία" ἤ τό "Πρόσχωμεν" ἤ τό "Σοφία· ὀρθοί. Πρόσχωμεν. Εἰρήνη πᾶσι", ὅπως συμβαίνει ἀκριβῶς καί στά προκείμενα. Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ἔχουμε στίς Προηγιασμένες τῆς Μ. ῾Εβδομάδος, καθώς ἐπίσης ᾿Απόστολο καί Εὐαγγέλιο στίς μνῆμες τῶν ἑορταζομένων ἁγίων.

᾿Από τήν ἐξέταση τῆς ἱστορικῆς ἐξέλιξης καί τῆς λειτουργικῆς σχέσης τῆς ἀρχαίας ἐπευφημίας "φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι" καί τοῦ ψαλμικοῦ στίχου "Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν σου" μέ τήν Προηγιασμένη, εἴδαμε, ὅτι εἶναι διπλά καί συμπορεύονται στήν ἀκολουθία αὐτή. ῎Εχουμε μία εὐλογία τοῦ ἑσπερινοῦ φωτός στό "φῶς ἱλαρόν..." καί μία στό "φῶς Χριστοῦ...". Μία προσφορά θυμιάματος στούς ψαλμούς τοῦ λυχνικοῦ (140 κ.λ.π.) καί μία στ? "Κατευθυνθήτω", πού ὅπως ἀναφέραμε ψάλλεται ἀσματικά, ὡς προκείμενο τῶν ἀναγνωσμάτων.

Τό φαινόμενο αὐτό, ἐκφράζει ἀσφαλῶς μιά πανάρχαιη παράδοση. Τά δύο αὐτά στοιχεῖα εἶναι πολύ πιθανό νά προέρχονται ἀπό μία παμπάλαιη λειτουργική παράδοση καί ὑπῆρχαν μαζί σ᾿ ἕνα τύπο παλαιοῦ λυχνικοῦ, πού δέν σώθηκε, παρά μόνο μερικῶς στήν Προηγιασμένη (V. Janeras, Φουντούλης).

Μέσα στό κατανυκτικό, πάντως, κλῖμα τῆς μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, πού εἶναι ἐνταγμένη καί ἡ Προηγιασμένη, τό "φῶς Χριστοῦ φαίνει πᾶσι" ἀνυψώνει τό νοῦ μας ἀπό τό κτιστό φῶς τοῦ κόσμου στό ἱλαρό καί ἄκτιστο φῶς τοῦ Σωτήρα μας, καθόσον μάλιστα "τό φῶς τό ἀληθινόν ἡμῖν τοῖς ἐν σκότει καθημένοις διά σαρκός ἔλαμψεν ᾿Ιησοῦς Χριστός, καί τοῦ φωτός τῆς χάριτος αὐτοῦ τήν οἰκουμένην ἐπλήρωσε" (Συμεών).

Τό  "Κατευθυνθήτω ἡ προσευχή μου ὡς θυμίαμα ἐνώπιόν σου" ἁπαλύνει καί μεταμορφώνει τίς καρδιές μας ὡς ἕνας ἀπό τούς ὡραιότερους ὕμνους μετανοίας, πού μᾶς εἰσάγει στό δεύτερο μέρος τῆς Προηγιασμένης (Σμέμαν), "ὥς τι φάρμακον σωτήριον καί ἁμαρτημάτων καθάρσιον" (᾿Ιω. Χρυσόστομος) κατά τήν περίοδον τῆς πορείας καί προετοιμασίας μας γιά τό ῞Αγιον Πάσχα καί τήν ᾿Ανάσταση.

Aπό τα θαυμάσια του Μεγάλου Βασιλείου

 




Όταν κάποτε παρατήρησε τον τοπικό άρχοντα για μία αδικία που έκανε σε μια χήρα γυναίκα, κι αφού ο άρχοντας δεν συμμορφώθηκε, αναγκάσθηκε ο Άγιος να του πει, ότι όπως έμενε ασυγκίνητος στις εκκλήσεις αυτής της αδικημένης γυναίκας έτσι κάποιοι θα μένουν ασυγκίνητοι όταν αυτός ο ίδιος θα έχει την ανάγκη τους. Έτσι έγινε όταν ο βασιλιάς του έδειξε την οργή του, οδηγώντας τον σιδηροδέσμιο οι στρατιώτες του στις πόλεις για να πληρώσει τις αδικίες που είχε κάνει. Τότε κατάλαβε την πρόρρηση του αγίου και παρακάλεσε τον Άγιο Βασίλειο και  τον Θεό να τον λυπηθεί. Ο αμνησίκακος Άγιος προσευχόμενος στον Θεό και μόνο με την ευχή του ηρέμησε το βασιλιά και μετά από έξι μέρες αφ' ότου ο δυστυχής άρχοντας παρακάλεσε τον Άγιο Βασίλειο έφθασε γράμμα από το βασιλιά όπου τον ελευθέρωνε. Μ' αυτό τον τρόπο συνετίσθηκε ο άρχοντας κι αναγνώρισε την καλωσύνη του Αγίου τον οποίο κι ευχαρίσθησε. Και στη γυναίκα που είχε αδικήσει έδωσε διπλάσιο το ποσό.
     Προς το τέλος της επίγειας πορείας του, καθώς μετέβαινε στην Εκκλησία, μία αμαρτωλή γυναίκα έπεσε στα πόδια του ρίχνοντας ένα γράμμα στο οποίο έγραψε τις αμαρτίες της, γιατί ντρεπόταν η ίδια να τις ξεστομίσει και κλαίγοντας παρακαλούσε τον Άγιο να το διαβάσει και να συγχωρήσει τις αμαρτίες της. Ο Άγιος την παρηγόρησε, και είπε ότι μόνο ο Κύριος συγχωρεί τις αμαρτίες μας. Φιλεύσπλαχνος, όπως ήταν, κρατούσε το γράμμα σ' όλη τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας. Στο τέλος κάλεσε τη γυναίκα και της επέστρεψε το γράμμα. Εκείνη μόλις το άνοιξε δεν βρήκε τίποτε γραμμένο, παρά μόνο ένα σημείο όπου αναφέρει ένα θανάσιμο αμάρτημά της. Κλαίγοντας πάλι τον παρακαλούσε να την λυπηθεί και να προσευχηθεί και πάλι στο Θεό να τη συγχωρήσει. Ο Άγιος Βασίλειος τότε της είπε να πάει αμέσως στην έρημο να βρει τον Όσιο Εφραίμ και να δεηθεί αυτός, στον Θεό για το αμάρτημα της. Η γυναίκα χωρίς να χρονοτριβήσει με την ευχή του Αγίου πήγε αμέσως στην έρημο. Εκεί βρήκε τον Όσιο Εφραίμ κι αφού του διηγήθηκε την ιστορία της, τον παρακάλεσε θερμά.
     Ο Όσιος όμως της αρνήθηκε, λέγοντας της να πάει στον Άγιο Βασίλειο όπου οι δικές του δεήσεις έσβησαν τις αμαρτίες της έτσι αυτός πάλι μπορεί να δεηθεί στον Κύριο και για τη μία αμαρτία που έμεινε. Να το κάνει σύντομα όμως γιατί ο Άγιος σε λίγο πεθαίνει. Εκείνη μόλις το άκουσε έφυγε τρέχοντας να προλάβει ζωντανό τον Άγιο. Όταν έφθασε, όμως η δύστυχη βρήκε το φέρετρο του και πλήθος κόσμου πάνω του. Έκλαιγε και φώναζε, ρίχνοντας το γράμμα στα πόδια του Αγίου είπε σε όλους την ιστορία. Κλαίγοντας έλεγε ότι ο Άγιος μπορούσε να δεηθεί και γι' αυτή την αμαρτία αλλά την έστειλε σε άλλον. Ένας Ιερέας τότε θέλησε να δει στο γράμμα για ποια αμαρτία μιλούσε η γυναίκα. Και τότε να το θαύμα. Δεν υπήρχε στο γράμμα τίποτε γραμμένο.
     Κατά την τελευταία μέρα πάλι της ζωής του ο Άγιος και Μέγας Βασίλειος έκανε Χριστιανό τον Εβραίο γιατρό και φίλο του Ιωσήφ καθώς και όλη του την οικογένεια  με θαυμαστό τρόπο. Αφού ο γιατρός τον επισκέφθηκε, ρώτησε ο Άγιος να του πει πόσες ώρες του μένουν. Αυτός πιάνοντας τον σφυγμό του, του είπε ότι μένουν λίγες ώρες, κι ότι στη δύση του ηλίου θα πεθάνει. Ο Άγιος τότε του είπε ότι αν ζήσει μέχρι την επόμενη ημέρα τι θα κάνει. Ο Ιωσήφ του είπε ότι αν συμβεί κάτι τέτοιο να πεθάνει ο ίδιος. Καλά το λες του είπε ο Άγιος να πεθάνεις την αμαρτία και να ζήσεις εν Χριστώ. Δέχθηκε ο Ιωσήφ γιατί ήταν αδύνατο με τους φυσικούς νόμους να συνέβαινε κάτι τέτοιο. Όταν έφυγε ο Εβραίος, προσευχήθηκε ο Άγιος Βασίλειος στον Θεό να του παρατείνει τη ζωή και για να δώσει την πραγματική ζωή στο φίλο του Ιωσήφ και στην οικογένεια του και για να προλάβει να έρθει εκείνη η δυστυχισμένη γυναίκα, που έστειλε στην έρημο στον Όσιο Εφραίμ. Ο Θεός άκουσε τη δέηση του αγαπημένου δούλου του. Την επόμενη ημέρα το πρωΐ ζήτησε να του φέρουν τον Εβραίο γιατρό. Εκείνος αμέσως πήγε στο σπίτι του Αγίου νομίζοντας ότι θα τον βρει νεκρό. Βλέποντας όμως ότι ο Άγιος Βασίλειος ήταν ζωντανός χωρίς καν σφυγμό και ζωή στις φλέβες του έπεσε στα πόδια του κι αναγνώρισε τον αληθινό Θεό και Σωτήρα Ιησού Χριστό. Σε λίγο ο ίδιος ο Άγιος βάπτισε τον Ιωσήφ με το όνομα Ιωάννη και όλη του την οικογένεια.
     Γύρω στις δέκα ρώτησε πάλι ο Άγιος τον φίλο του «Κύριε Ιωάννη πότε θα πεθάνω;» κι εκείνος του απάντησε «όταν ορίσεις εσύ Δέσποτα» 

Το ευαγγέλιο του Χριστού είναι πάντοτε παρόν μέσα στην ανθρωπότητα

 




Κυριακή πριν τα Φώτα (Μάρκ. 1. 5-8)

Το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα από την αρχή του κατά Μάρκον ευαγγελίου μας παρουσιάζει τη ζωή και τη φωνή «του βοώντος εν τη ερήμω»· Ιωάννη του Βαπτιστή. Η φωνή αυτή προαγγέλλει τον Μεσσία και το ευαγγέλιο του και γι’ αυτό η εμφάνιση αυτής της μορφής συνιστά, κατά τον ευαγγελιστή, την «αρχήν του ευαγγελίου Ιησού Χριστού, υιόν Θεού». Η δραστηριότητα και το κήρυγμα του Ιωάννη δηλώνουν ότι έφθασε η εποχή του   Μεσσία και το «Ευαγγέλιο» θ’ απλωθεί σαν χαρμόσυνο μήνυμα ανάμενα στους ανθρώπους· μπροστά σε μια τέτοια θεία δωρεά δεν υπάρχει άλλη πιο συνετή στάση εκ μέρους των ανθρώπων από τη μετάνοια. Μετάνοια όχι για να έλθει η βασιλεία του Θεού όπως δίδασκαν παλαιότερα οι προφήτες, άλλα γιατί ήδη έρχεται στο πρόσωπο του Χριστού.
Τί είναι όμως το ευαγγέλιο και τί σημαίνει για μας σήμερα; Στους ανθρώπους που στέναζαν κάτω από την τυραννία του κακού. κάτω από το βάρος της δουλείας σαν κοινωνικού και  πνευματικού φαινομένου, αλλά και κάτω από το ζυγό του Μωσαϊκού Νόμου παρέχεται η ευχάριστη αγγελία ότι το κακό που με διάφορες μορφές τους καταδυναστεύει χάνει τη δύναμή του, καταστρέφεται στο σταυρό και την ανάσταση του Χριστού και μια νέα δυνατότητα ζωής προσφέρεται στους ανθρώπους μέσα στην Εκκλησία. Αρκεί βεβαίως οι άνθρωποι να μετανοήσουν, να επιστρέψουν δηλ. από τον κακό εαυτό τους και τις αμαρτωλές εκδηλώσεις τους στο Θεό και να δεχθούν με ταπείνωση και συντριβή τη δωρεά του.
Το Ευαγγέλιο που έχει υποκείμενο αλλά και αντικείμενο τον Ιησού Χριστό δεν διακηρύχθηκε μόνο τότε στην ανθρωπότητα διά της Εκκλησίας και του κηρύγματος της διακηρύσσεται συνεχώς σαν προσφορά αγάπης του Θεού προς τον κόσμο παρ’ όλον ότι ο κόσμος στηρίζει αλλού τις ελπίδες του και περιμένει τη σωτηρία του από ενδοκόσμια σχήματα, όπως είναι η επιστήμη, η τεχνική, κ.α. Και κατά την εποχή του Χριστού οι άνθρωποι με λαχτάρα και αγωνία περίμεναν τη λύτρωση από την μύηση στα διάφορα μυστήρια, από τις υποσχέσεις των αυτοκρατόρων που προβάλλονταν σαν θεοί, από τα διάφορα φιλοσοφικά κηρύγματα. Κι’ όλα κατέληγαν σε μια τραγική απογοήτευση. Η ίδια απογοήτευση συνόδευε και την αδυναμία των Ιουδαίων για την τήρηση, του Μωσαϊκού Νόμου.
Την ίδια απογοήτευση διαπιστώνει κανείς και από τα σύγχρονα ευαγγέλια στα οποία στήριξαν κατά καιρούς οι άνθρωποι τις κρυφές και φανερές ελπίδες τους για μια πιο ανθρώπινη ζωή. Παρ’ όλες τις φαινομενικά εντυπωσιακές επιστημονικές και τεχνικές επιτεύξεις, ο φόβος του πολέμου, του θανάτου και της καταστροφής πλανάται παντού. Το ευαγγέλιο του Χριστού είναι πάντοτε παρόν μέσα στην ανθρωπότητα, σαν κρίση, και σαν σωτηρία· σαν κρίση που οδηγεί στην αυτοκριτική και την μετάνοια και κυρίως σαν μήνυμα χαρούμενο της σωτηρίας που πηγάζει από το σταυρό και την ανάσταση του Χριστού. Είναι παράλογο και ασύνετο για τους ανθρώπους να θρηνούν συνεχώς ψυχικά ερείπια καταστροφών, ενώ τους προσφέρεται από την Εκκλησία το χαρούμενο μήνυμα της σωτηρίας, τω «Ευαγγέλιον Ιησού Χριστού».
(Ιωαν.Δ.Καραβιδόπουλου, Καθηγητού Παν/μίου, «Οδός ελπίδας»)

Ο Χριστός ζωοποιεί. Δεν θανατώνει!

 





Ο Άγιος Σίλβεστρος ήταν από την Ρώμη και φύλαγε την Ορθόδοξη πίστη, κάνοντας να τον αγαπούν για την ενάρετη ζωή του ακόμα και οι ειδωλολάτρες. Μετά την κοίμηση του Αγίου Μιλτιάδου χειροτονήθηκε Αρχιεπίσκοπος-Πάπας Ρώμης γενόμενος διάδοχος στον θρόνο του κορυφαίου Πέτρου. Αφού διώχθηκε επί βασιλείας του αντιχρίστου Μαξεντίου, ήρθε ο Μέγας Κωνσταντίνος στην Ρώμη και αφού έστησε τον Σταυρό στα κυριότερα σημεία της πόλεως, διέταξε να λατρεύουν ελεύθερα οι Χριστιανοί τον Χριστό. Τότε επέστρεψε στην Επισκοπή του και ο Άγιος Σίλβεστρος μετά από εν οράματι προσταγή των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου προς τον αυτοκράτορα, τον οποίο αφού δίδαξε ο Άγιος τα περί της Ορθοδόξου Χριστιανικής πίστεως Μυστήρια, εκείνος πίστεψε επιθυμώντας να βαπτισθεί στον Ιορδάνη ποταμό, όπως ο Χριστός.

Όμως, τα όργανα του διαβόλου και δη κάποιοι Ιουδαίοι, ενοχλημένοι από την διάδοση του Χριστιανισμού, διέβαλαν την μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, την Ελένη που ζούσε στην Βιθυνία, ειδοποιώντας την ότι ο βασιλεύς προσκύνησε έναν κατάδικο άνθρωπο που τον σταύρωσαν οι πατέρες τους ως κακούργο. Τότε ο Μ. Κωνσταντίνος πρότεινε να φέρει η μητέρα του στην Ρώμη, τους σοφότερους διδασκάλους των Εβραίων για να αναμετρηθούν ενώπιόν του με τους Χριστιανούς Επισκόπους.

Πράγματι, εξελέγησαν 12 εξαίρετοι διδάσκαλοι των Εβραίων με κορυφαίο τον πονηρό μάγο Ζαμβρή και όταν ήρθαν στην Ρώμη ζήτησαν τους 12 Επισκόπους με τους οποίους θα συζητούσαν για να αποκαλυφθεί η αλήθεια. Όμως, από την πλευρά των Ορθοδόξων παρουσιάστηκε μόνος του ο Άγιος Σίλβεστρος, αναλαμβάνοντας να αντιμετωπίσει εκείνος τους Εβραίους!

Αποδεικνύοντας αρχικά ότι οι Χριστιανοί έναν Θεό ομολογούν και σέβονται τον οποίο λέγουν και Πατέρα, όπως και Υιόν ως εκ προσώπου του Πατρός, τον οποίο σταύρωσαν οι Εβραίοι, καθώς και Άγιο Πνεύμα. Θεό που έχει Λόγο και Πνεύμα όπως λέγουν και οι Προφήτες των Εβραίων, οι οποίοι προφήτευαν την εκ Παρθένου άσπορο Γέννηση του Χριστού, τα Πάθη, την Ανάσταση, την ανάσταση των νεκρών, καθώς και άλλα σημεία της επίγειας ζωής Του, λέγοντάς τους: «Βρείτε μου κάποιον άλλον ο οποίος να γεννήθηκε από Παρθένο Κόρη, και να σταυρώθηκε, και ν’ αναστήθηκε τριήμερος, και τότε θα ομολογήσω και εγώ ότι δεν τα είπαν αυτά για τον Χριστό».

Στη συνέχεια ο Άγιος απέδειξε πως ο Χριστός ήταν και Θεός και άνθρωπος που αν και έπασχε υβριζόμενος και βασανιζόμενος, έμενε αβλαβής η θεότητά Του, πάσχοντας μόνο η Σάρκα, φέροντας ως παράδειγμα το ένδυμα του βασιλέως που ενώ υπέστη επεξεργασίες (βαφή, ύφανση κ.α.) δεν αλλοιώθηκε η βασιλική του αξία, όπως επίσης αν κόψει κάποιος ένα δέντρο που το φωτίζουν οι ακτίνες του ήλιου, τότε ο ήλιος δεν παθαίνει τίποτα επειδή το ξύλο πάσχει. Ομοίως και το σίδηρο που σφυροκοπά ο χαλκεύς, μόνο αυτό σφυροκοπείται και κόβεται, ενώ η φωτιά δεν παθαίνει τίποτα!

Αφού είχαν διαλεχθεί με τον Άγιο οι 10 Εβραίοι, ερώτησε τότε ο προτελευταίος από αυτούς, γιατί να λάβει ο Χριστός τόσο άσχημο θάνατο και δεν λύτρωσε τον άνθρωπο με άλλον τρόπο. Απεκρίθη τότε θεόπνευστα ο Άγιος, ότι λόγω της άκρας δικαιοσύνης του Θεού, έπρεπε να διορθωθεί η παράβαση όπου ο δαίμονας εξαπάτησε τον άνθρωπο και τον εξόρισε από τον Παράδεισο με το ξύλο της βρώσεως. Έτσι, με το ξύλο του Σταυρού, ο Χριστός νίκησε τον αντίπαλο με το δικό Του Αίμα και ανέστησε τον άνθρωπο κάνοντάς τον άξιο του Παραδείσου.

Τελευταίος απέμεινε ο μάγος Ζαμβρής που ενώ παραδέχθηκε ότι νικήθηκαν από τον Άγιο Σίλβεστρο, θέλησε με πανουργία να αναμετρηθούν και στα έργα, ζητώντας να φέρουν έναν άγριο ταύρο για να δείξει ότι οι Εβραίοι έχουν την δύναμη του Θεού, επειδή οι προπάτορές τους όταν ήθελαν να θυσιάσουν μεγάλους ταύρους, έλεγαν στο αυτί τους το όνομα του Θεού και ευθύς το ζώο πέθαινε. Ζητεί τότε ο πονηρός να δείξει ο Άγιος των Χριστιανών αν μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο, αλλά εκείνος έχοντας κατά νου τι θα συνέβαινε εν συνεχεία λέγει στον μάγο: «Ο Θεός μου δεν δίδει θάνατο, αλλά μάλλον ζωή και μακαριότητα», και ζητεί από τον βασιλιά να βρουν τον αγριότερο ταύρο που όταν τον έφεραν δεν μπορούσαν να τον κρατήσουν με σχοινιά ούτε 30 άνδρες. Ο Ζαμβρής πλησίασε τον ταύρο λέγοντας μυστικούς λόγους της μαντείας και επικαλούμενος τον διάβολο, έριξε κάτω το ζώο που απέθανε, χαροποιώντας τους Ιουδαίους.

Τότε ο Άγιος Σίλβεστρος έβγαλε κήρυγμα, λέγοντας: «Εγώ κηρύττω τον Δεσπότη Χριστό, ο οποίος φωτίζει τυφλούς, λεπρούς καθαρίζει, παραλύτους εγείρει, νεκρούς ανασταίνει και ιατρεύει πάσα ασθένεια. Γι’ αυτό φανερό είναι ότι ο Ζαμβρής δεν ονόμασε τον Θεό, αλλά τον διάβολο, ο οποίος μπορεί να δώσει ως φονιάς και ανθρωποκτόνος τον θάνατο, αλλά να αναστήσει κάποιον δεν μπορεί».

Καλούν τότε ο Άγιος, καθώς και ο Μέγας Κωνσταντίνος, τον Ζαμβρή να αναστήσει αν μπορεί τον ταύρο και τότε ο δόλιος λέγει ότι δεν μπορεί κανείς άνθρωπος να αναστήσει οτιδήποτε νεκρό, καί προσποιείται ότι επειδή δεν έχει την δύναμη ο Σίλβεστρος να νεκρώσει τον ταύρο θέλει να συγχύσει την ήτα του. Ο Άγιος Σίλβεστρος αναλαμβάνει τότε να αναστήσει το ζώο και οι Ιουδαίοι νομίζοντας ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατο, υποσχέθηκαν ότι αν αναστήσει τον ταύρο θα γίνουν Χριστιανοί.

Ο Άγιος γονατίζει, υψώνει τα χέρια και τα δακρυσμένα μάτια του στον ουρανό και δέεται μυστικά, παρακαλώντας τον Θεό να αναστήσει το ζώο, ώστε να γνωρίσει ο λαός την δύναμή Του και να πιστεύσουν στο Πανάγιο Όνομά Του. Λέγει τότε: «Εις το όνομα του Δεσπότου Ιησού Χριστού, ο οποίος σταυρώθηκε επί Ποντίου Πιλάτου, σήκω και σταμάτησε με πάσα ημερότητα». Τότε έγινε το Θαύμα και ο ταύρος σηκώθηκε. Ο Άγιος έλυσε τα σχοινιά διατάσσοντας τον ταύρο να πάει στον τόπο του ήρεμος!

Επλήσθησαν τότε χαράς ο βασιλιάς Κωνσταντίνος και όλοι οι παριστάμενοι για το μεγαλείο της Χριστιανικής Αλήθειας, την οποία παραδέχθηκαν και οι Ιουδαίοι που έπεσαν στα πόδια του Αγίου ζητώντας συγχώρεση, αιτούμενοι να βαπτισθούν Χριστιανοί, μαζί και πολλοί ειδωλολάτρες, όπως και έγινε.

Αναδημοσίευση από:
http://stratisandriotis.blogspot.com/20 ... st_02.html

Ορθοδοξία και Πουριτανισμός στο έργο του Παπαδιαμάντη και του Καζαντζάκη Toυ Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

 




ΙΜ Ευαγγελίστριας Σκιάθος




Toυ Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου
Δημοσιεύουμε απο το : http://www.parembasis.gr την ομιλία του Σεβασμιωτάτου στο Συνέδριο για τον Παπαδιαμάντη που διοργάνωσε ο Δήμος Ναυπάκτου, η Εταιρεία Παπαδιαμαντικών Σπουδών και το 1ο Λύκειο Ναυπάκτου την 1η Ιουνίου 2002 στην Παπαχαραλάμπειο αίθουσα.


Τό θέμα το οποίο πρόκειται να εισηγηθώ είναι πολύ μεγάλο και έχει πολλές προεκτάσεις, ήτοι θεολογικές, κοινωνικές και λογοτεχνικές, αφού άλλωστε μέσα από τα κείμενα των λογοτεχνών μας περνούν όλοι οι καϋμοί, τα οράματα και τα βιώματα του λαού μας. Ωστόσο όμως θα επιδιώξω να παρουσιάσω, με συντομία, μερικές από τις κρίσιμες απόψεις του θέματος και κυρίως θα εντοπίσω το θέμα Ορθοδοξίας και Πουριτανισμού σε δύο έργα, στο έργο του Παπαδιαμάντη "εξοχική λαμπρή" και στο έργο του Καζαντζάκη "ο Χριστός ξανασταυρώνεται". Καί πάλι τονίζω ότι δεν θα εξετάσω όλες τις πλευρές που θα μπορούσα να κάνω, αλλά μερικά από όσα νομίζω ότι είναι εκθέσιμα.
1. Ο εξευρωπαϊσμός της Ελλάδος
Πρίν προχωρήσω όμως στην καθ'; εαυτό ανάπτυξη του θέματός μου, θα ήθελα να δούμε για λίγο τον "χώρο" στον οποίο μεγάλωσε ο Παπαδιαμάντης και βέβαια και τον τρόπο ζωής που κληρονόμησε ο Καζαντζάκης.
Ο Παπαδιαμάντης γεννήθηκε σε μιά περίοδο πολύ κρίσιμη για τον ελληνισμό, ήτοι το 1851, και βέβαια μεγάλωσε σε μιά εποχή κατά την οποία γινόταν επίσημες διεργασίες για τον πολιτιστικό εκσυγχρονισμό της Ελλάδος, που ταυτίζεται με τον εξευρωπαϊσμό, και αυτός ο πολιτιστικός εκσυγχρονισμός ταυτόχρονα είναι και προδοσία έναντι όλου του πολιτιστικού πλούτου του Γένους.
Τελευταία διάβασα δύο καταπληκτικά κείμενα, ήτοι το βιβλίο της Έλλης Σκοπετέα με τίτλο "το "Πρότυπο Βασίλειο" και η Μεγάλη Ιδέα (1820-1880)", που είναι από τα εγκυρότερα επιστημονικά βιβλία πάνω στο θέμα αυτό, και ένα κείμενο της Ευθυμίας Μαυρομιχάλη με τίτλο "οι καλλιτεχνικοί σύλλογοι και οι στόχοι τους (1880-1910)". Καί τα δύο αυτά κείμενα, χωρίς να αναφέρονται στον Παπαδιαμάντη, παρουσιάζουν τα πλαίσια μέσα στα οποία έζησε και μεγάλωσε, αλλά και κοιμήθηκε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και νομίζω δείχνουν την μεγαλωσύνη αυτού του ανθρώπου.
Η Έλλη Σκοπετέα στο βιβλίο της διεξοδικά εκθέτει το γεγονός ότι μετά την Επανάσταση του 1821 παρατηρείται στον ελληνικό χώρο μιά προσπάθεια απογαλακτισμού της Ελλάδος από την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και προσάρτησή της στην Ευρώπη. Οπότε με όλες τις διεργασίες που έγιναν προσπάθησαν οι Ευρωπαίοι να αναπτύξουν μιά καινούρια ιδεολογία και μιά νέα συνείδηση στούς Έλληνες πολίτες του Ελληνικού Κράτους. Η διεξοδική ανάπτυξη της διαφοράς μεταξύ των Ελλήνων και των Ελλαδιτών, η προσπάθεια ορισμού των συνόρων του νέου Κράτους, οι διαμάχες μεταξύ των αυτοχθόνων και των ετεροχθόνων και η τελική νίκη των αυτοχθόνων, η διάκριση μεταξύ "των μέσα και έξω Ελλήνων" και η διαφορά μεταξύ Επτανησίων και Φαναριωτών δείχνει την διπολικότητα των κατοίκων που ζούσαν στο Ελληνικό Βασίλειο. Παρατηρείται μιά προσπάθεια να αποκτήσουν οι Έλληνες ευρωπαϊκή ταυτότητα μέσα από την γλώσσα, την θρησκεία και την Παιδεία, που ήταν έντονη. Μέ πολλές προσπάθειες κατασκευαζόταν ένα "πρότυπο Βασίλειο", το ελληνικό Κράτος, το οποίο ταυτιζόταν με το εθνικό Κράτος, και το οποίο "άρχιζε στην ουσία από το σημείο μηδέν". Τό κενό που άφηνε η απομάκρυνση του Τούρκου κατακτητή έπρεπε να καλυφθή. "Επείγε η ανάγκη της αυτοτελούς πλέον επεξεργασίας μιάς νέας συνείδησης, στο νέο πλαίσιο αναφοράς που ήταν το εθνικό κράτος". Μάλιστα ο Σπυρίδων Τρικούπης ως εξής καταγράφει το διπλό χαρακτηρισμό της Επανάστασης του 1821: "επανάστασις και αποστασία". Καί βέβαια "η κατεύθυνση την οποία ακολούθησε το Βασίλειο ήταν δεδομένη: εξομοίωση με την Ευρώπη" και μάλιστα την Ευρώπη του διαφωτισμού, που σαφώς απομακρυνόταν από τον ορθόδοξο φωτισμό.
Ενώ υπάρχει αυτός ο πολιτικός και πολιτιστικός σχεδιασμός εν τούτοις ταυτοχρόνως εκφραζόταν και η μεγάλη ιδέα του Γένους, το οποίο ζούσε με τις παραδόσεις της Ρωμηοσύνης που αποστρεφόταν τα ιδεολογικά και τα θρησκευτικά ρεύματα της Δύσεως και είχε αναφορά στην Κωνσταντινούπολη. Είναι χαρακτηριστικό ότι "το 1834 ο Κωλέττης προτείνει να μήν αποκτήσει η Ελλάδα επίσημη πρωτεύουσα, αφού η πραγματική πρωτεύουσα του ελληνισμού ήταν η Κωνσταντινούπολη. Στόν πρώτο εορτασμό της 25ης Μαρτίου, το 1836, κυριαρχεί το σύνθημα: "στην Πόλη"".
Η Ευθυμία Μαυρομιχάλη στο κείμενό της με τίτλο "Οι Καλλιτεχνικοί Σύλλογοι και οι στόχοι τους (1880-1910)" εκθέτει την κινητικότητα που παρατηρείται στον χώρο της Ελλάδος μετά το 1870, η οποία κινητικότητα χαρακτηρίζεται ως "συλλογομανία". Κατ'; αρχάς ιδρύεται ο καλλιτεχνικός Σύλλογος με την επωνυμία "Σύλλογος των ωραίων τεχνών" και στην συνέχεια "εμφανίζονται τρείς διαφορετικές συσσωματώσεις φιλοτέχνων με το όνομα "Εταιρεία των Φιλότεχνων"". Έπειτα εμφανίζεται και ένας σύλλογος με την επωνυμία "Ένωση Καλλιτεχνών" που τα μέλη του είναι κατ'; εξοχήν καλλιτέχνες.
Τό σημαντικό είναι ότι μέλη των συλλόγων αυτών είναι επίλεκτα μέλη της αθηναϊκής κοινωνίας, πολιτικοί, πνευματικοί άνθρωποι, οι οποίοι χαρακτηρίζουν το έργο των συλλόγων αυτών ως "εθνοφελές". Είναι παρατηρημένο ότι αυτή η μεγάλη άνθιση της νεώτερης τέχνης και της μεταδόσεώς της με εκθέσεις, διά των συλλόγων και των ενώσεων αυτών εντάσσεται μέσα στην προσπάθεια προσδιορισμού της νέας ιδεολογίας του αρτιγέννητου ελληνικού Κράτους. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες, κυρίως ζωγράφοι και γλύπτες, έχουν σπουδάσει στην Ευρώπη και μεταφέρουν με την τέχνη τους το νέο αυτό πνεύμα διαμορφώνοντας την καινούρια αυτή συνείδηση.
Ο Παπαδιαμάντης, παρά την έντονη αυτή κινητικότητα που παρατηρείται στον ελληνικό χώρο την εποχή εκείνη που γεννήθηκε και εργάσθηκε, παρά την νέα διαμορφούμενη συνείδηση, παραμένει Ρωμηός, μαθητής ταπεινός της παραδόσεως που γνώρισε στην Σκιάθο, τούς Κολλυβάδες Πατέρες και το Άγιον Όρος και αυτήν την παράδοση εκφράζει. Παραμένει σταθερά προσηλωμένος και αντίθετος με την νέα αυτήν νοοτροπία που επικρατεί στην Ελλάδα. Όμως τον δικαίωσε η ιστορία, γιατί απέδειξε ότι η Παράδοση την οποία εκπροσωπούσε είχε διαχρονική αξία, ενώ η νέα Ευρωπαϊκή Παράδοση, που διαπνεόταν από τις αρχές του διαφωτισμού και του ρομαντισμού ήταν εκφράσεις ενός μέρους του χρόνου της ιστορίας. Τήν μεγαλωσύνη του Παπαδιαμάντη την βλέπω σε αυτήν την αντίστασή του προς την νέα εθνική συνείδηση που εκαλλιεργείτο και επιβαλλόταν την εποχή του.
Ο Καθηγητής Φώτης Δημητρακόπουλος στο βιβλίο του "Βυζάντιο και νεοελληνική διανόηση" αποδεικνύει ότι ο Παπαδιαμάντης, μαζί με όλους σχεδόν τους λογοτέχνες, εκφράζουν αυθεντικά τα λαϊκά πρότυπα και διασώζουν την ιδιαίτερη πολιτισμική παράδοση της χώρας, σε αντίθεση με την νεοελληνική λογιοσύνη που εκφράζει τον ελληνικό διαφωτισμό.
Όμως ο Καζαντζάκης, μεγάλος πεζογράφος και λογοτέχνης επηρεάσθηκε έντονα από τα ρεύματα που επικρατούσαν στον Ευρωπαϊκό χώρο. Τόν επηρέασαν βαθύτατα τα ιδεολογικά ρεύματα της Ευρώπης, του διαφωτισμού, του ρομαντισμού και του βιταλισμού-μπερξονισμού, καθώς επίσης τον επηρέασαν βαθύτατα και τα θρησκευτικά ρεύματα της Ευρώπης, όπως του Προτεσταντισμού, με όλες τις αποχρώσεις του.
2. Ορθοδοξία και Πουριτανισμός
Η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η ιστορική Εκκλησία, που αποτελεί συνέχεια του πρώτου Χριστιανισμού, όπως τον διέσωσαν οι Απόστολοι, οι Αποστολικοί Πατέρες, οι μεγάλοι Πατέρες, οι μάρτυρες και ομολογητές, οι όσιοι και ασκητές. Γιά την Ορθόδοξη Εκκλησία ο άνθρωπος είναι το αντικείμενο της αγάπης του Θεού. Ο Θεός αγαπά όλους τούς ανθρώπους, δικαίους και αδίκους, με την διαφορά ότι οι άνθρωποι ανάλογα με την πνευματική τους κατάσταση εκλαμβάνουν και βιώνουν την αγάπη του Θεού κατά διαφορετικό τρόπο, είτε ως Κόλαση είτε ως Παράδεισο. Η αμαρτία εκλαμβάνεται ως ασθένεια της ανθρωπίνης φύσεως, και επομένως η εναθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού έγινε για να θεραπεύση τον άνθρωπο και να τον ελευθερώση από τα συμπτώματα της αμαρτίας που είναι ο θάνατος και η φθορά. Επίσης στην Ορθόδοξη Εκκλησία πιστεύουμε ότι η τελική κρίση θα γίνη κατά την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού, ότι ο Θεός έδωσε την κρίση στον Χριστό που θα την εξασκήση κατά την Δευτέρα Παρουσία. Έτσι η Εκκλησία δεν εκλαμβάνεται ως νομικό κατασκεύασμα, ούτε ως ιδεολογικό σωματείο για τούς καθαρούς και αγίους, αλλά ως το πνευματικό νοσοκομείο θεραπείας των αμαρτωλών και μετανοούντων. Τά κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα των μελών της Εκκλησίας είναι η αγάπη, η ταπείνωση, η μετάνοια και η αυτομεμψία.
Η Μεταρρύθμιση που παρατηρείται στην Δύση ως αντίδραση στο σκληρό πνεύμα του Παπισμού δημιούργησε μιά καινούρια επανάσταση και βέβαια είχε σχέση με την Αναγέννηση που είχε προηγηθή από αυτήν και τον Διαφωτισμό που ακολούθησε την Μεταρρύθμιση. Οι Προτεστάντες απέρριψαν ολόκληρη την παράδοση, ήτοι τα μυστήρια, τις λειτουργικές τέχνες και κράτησαν μόνον την Αγία Γραφή. Καλλιέργησαν τον ορθολογισμό και βεβαίως εξέφρασαν τον απόλυτο προορισμό, σύμφωνα με τον οποίο οι άνθρωποι είναι εκ φύσεως προορισμένοι ή για την σωτηρία ή για την καταδίκη. Μέσα στα πλαίσια αυτά αναπτύχθηκε ο ευσεβισμός, ως προσπάθεια της καθαρότητος των αισθήσεων, χωρίς άλλη προσπάθεια καθάρσεως της καρδιάς, και ο Πουριτανισμός.
Μέ τον όρο Πουριτανισμό εννοούμε τούς Καλβινιστές της Αγγλίας που παρουσιάσθηκαν εκεί όταν βασίλευε η Ελισσάβετ (1558-1603). Τήν εποχή εκείνη εισήχθησαν στην Αγγλία τα καθολικά στοιχεία και τότε οι Καλβινιστές της Αγγλίας αντέδρασαν και έτσι κατήργησαν τον επισκοπικό βαθμό, γενόμενοι "πρεσβυτεριανοί" και διαμόρφωσαν την διδασκαλία τους και την λατρεία τους κατά τα καλβινιστικά πρότυπα, απέκτησαν σιωπηλό, σκυθρωπό και πεισματώδη χαρακτήρα.
Φαίνεται στα όσα συνοπτικώς εξέθεσα πιό πάνω η διαφορά μεταξύ της Ορθοδοξίας και του Πουριτανισμού. Κυρίως θα ήθελα να επικεντρώσω αυτήν την διαφορά σε δύο σημεία, γιατί αυτό θα μάς βοηθήση στα όσα θα εκτεθούν πιό κάτω σχετικά με τον Παπαδιαμάντη και τον Καζαντζάκη. Τό ένα είναι ότι οι Προτεστάντες Πουριτανοί στηρίζονται στον Σταυρό του Χριστού, ενώ η Ορθοδοξία είναι Εκκλησία της Αναστάσεως διά του Σταυρού. Καί το δεύτερο στοιχείο είναι ότι οι Πουριτανοί χωρίζουν τούς ανθρώπους διαλεκτικώς σε καλούς και κακούς, απορρίπτοντας τούς μέν και εκθειάζοντας τούς δέ, ενώ οι Ορθόδοξοι, επειδή δεν δέχονται τον απόλυτο προορισμό, θεωρούν την αμαρτία ως ασθένεια που ενυπάρχει σε όλους τούς ανθρώπους, και ότι η Εκκλησία είναι πνευματικό νοσοκομείο μέσα στο οποίο κατά διαφόρους βαθμούς δεχόμαστε, με την ελεύθερη θέλησή μας, την θεραπεία, διά της ακτίστου Χάριτος του Θεού.
3. "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται" και η "εξοχική λαμπρή"
Ύστερα από όσα ανέφερα προηγουμένως θα προχωρήσω να εντοπίσω τα δύο κεντρικά σημεία της διαφοράς μεταξύ της Ορθοδόξου Εκκλησίας και του Πουριτανισμού στούς δύο αυτούς συγγραφείς, δηλαδή στον Καζαντζάκη και τον Παπαδιαμάντη, και μάλιστα στα δύο συγκεκριμένα έργα τους "ο Χριστός ξανασταυρώνεται" και "η εξοχική λαμπρή". Θά μπορούσα να επεκτείνω το θέμα σε άλλα σημαντικά κείμενά τους, αλλά χάριν οικονομίας χρόνου θα περιορισθώ σε αυτά.
Κατ'; αρχάς ο τίτλος των δύο διηγημάτων προσδιορίζει την διαφορά.
Ο Καζαντζάκης αρχίζει το έργο του με αναφορά στην αναπαράσταση της σταυρώσεως του Χριστού και συνεχίζει να περιγράφη τον σταυρό που σήκωνε ο λαός της συγκεκριμένης εκείνης εποχής που πεινούσε, σε σχέση με την άρχουσα τάξη της εποχής τους. Ο σταυρός είναι το κεντρικό σημείο της διδασκαλίας του και τον βλέπει χωρίς την ανάσταση. Αυτό το βλέπουμε και στο βιβλίο του "ο φτωχούλης του Θεού", όπου παρουσιάζεται ο άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης, εκφραστής του δυτικού Χριστιανισμού, να ανέρχεται στον υψηλότερο βαθμό της πνευματικής ζωής όταν "ο φτερωτός Σταυρωμένος" τον άγγιξε σάν μιά αστραπή. Ο Φραγκίσκος φώναζε: "Ακόμα! Ακόμα! Θέλω ακόμα! Κι η θεία φωνή από πάνω του: Μή ζητάς παραπέρα'; εδώ σταματάει ο ανήφορος του ανθρώπου, στην Σταύρωση". Καί όταν ο Φραγκίσκος κραύγαζε απελπισμένα: "Θέλω παραπέρα, την Ανάσταση", η φωνή του Χριστού του αποκρινόταν: "Αγαπημένε Φραγκίσκο, άνοιξε τα μάτια, κοίταξε: Σταύρωση κι Ανάσταση είναι ένα". Καί όταν έφυγε ο φτερωτός σταυρωμένος Χριστός, τότε έτρεχε το αίμα από τα πόδια και τα χέρια του Φραγκίσκου, "και στο πλευρό του έτρεχε μιά ανοικτή φαρδιά πληγή, θαρρείς καμωμένη από λόγχη".
Αντίθετα ο Παπαδιαμάντης στο διήγημά του "εξοχική λαμπρή" περιγράφει την ορθόδοξη ατμόσφαιρα της εορτής της Αναστάσεως, που έγινε κατά τρόπον παραδοσιακό, στα Καλύβια. Έψαλαν τον Κανόνα στην Εκκλησία και ύστερα "ήναψαν τάς λαμπάδας κ'; εξήλθον όλοι εις το ύπαιθρον ν'; ακούσωσι την Ανάστασιν. Γλυκείαν και κατανυκτικήν Ανάστασιν εν μέσω των ανθούντων δένδρων, <των> υπό ελαφράς αύρας σειομένων ευωδών θάμνων, και των λευκών ανθέων της αγραμπελιάς". Οι χωρικοί κοινώνησαν και στην συνέχεια "περί την μεσημβρίαν, μετά την Β' Ανάστασιν, οι χωρικοί το έστρωσαν υπό τάς πλατάνους παρά την δροσεράν πηγήν". Έφαγαν και ήπιαν. "Είτα ήρχισαν τα άσματα. Εν πρώτοις το Χριστός ανέστη, ύστερον τα θύραθεν. Ο μπαρμπα-Μηλιός θελήσας να ψάλη και αυτός το Χριστός ανέστη, το εγύριζε πότε εις τον αμανέ και πότε εις το κλέφτικο". Ο μπαρμπα-Κίτσος έψαλε το Χριστός ανέστη, αλλά παρά την ιδιορρυθμία της ψαλμωδίας "ουδείς ποτε έψαλεν ιερόν άσμα μετά πλείονος χριστιανικού αισθήματος και ενθουσιασμού". Καί "περί την δείλην είχεν αρχίσει ο χορός, χορός κλέφτικος".
Δηλαδή, ενώ ο Καζαντζάκης περιγράφει μιά πνευματική ζωή γεμάτη αγωνία και σταύρωση, πληγές και αίματα, όπως φαίνεται και σε άλλα κείμενά του, ήτοι στην ασκητική του, εν τούτοις ο Παπαδιαμάντης επιμένει στην Ανάσταση του Χριστού, που την πανηγυρίζει ολόκληρη η φύση, αλλά και το χαίρονται οι άνθρωποι με ιλαρότητα, φυσικότητα και πολύ ομορφιά.
Στά κείμενα αυτών των δύο μεγάλων λογοτεχνών μας παρουσιάζεται και το δεύτερο σημείο που ανέφερα πιό πάνω. Συγκεκριμένα ο Καζαντζάκης χωρίζει τούς ανθρώπους σε καλούς και κακούς, με βάση την πουριτανική ηθική, που στηρίζεται στον απόλυτο προορισμό και τον ευσεβιστικό ανθρωπισμό, ενώ ο Παπαδιαμάντης αγκαλιάζει όλους τούς ανθρώπους με στοργή και αγάπη. Δέν αμνηστεύει τα ελαττώματά τους, αλλά τα βλέπει μέσα σε όλη την προοπτική της προσωπικότητός τους, καθώς επίσης τα αφήνει στην Πρόνοια, το έλεος και την κρίση του Χριστού. Δέν αποσπά ανθρωποκεντρικά και αυτάρεσκα την κρίση από τον Χριστό.
Επίσης, και στα δύο αυτά κείμενα παρουσιάζονται και ερμηνεύονται διάφορες ενέργειες δύο ζευγών Ιερέων. Στόν Καζαντζάκη περιγράφεται ο παπα-Φώτης και ο παπα-Γρηγόρης, στον δέ Παπαδιαμάντη ο παπα-Κυριακός και ο παπα-Θοδωρής. Ο Καζαντζάκης είναι απόλυτος και τούς ερμηνεύει μέσα στο σχήμα ο καλός και ο κακός. Ο Παπαδιαμάντης δεν θέτει τέτοιες διαχωριστικές γραμμές, βλέπει τα ελαττώματα, αλλά τελικά τονίζει την μετάνοια και το ορθόδοξο ήθος.
Στόν Καζαντζάκη ο παπα-Γρηγόρης χαρακτηρίζεται "φαταούλας", "τραγογένης", "θεομπαίχτης", "ψεύτης", είναι παπάς "με την γεμάτη κοιλιά... με τα διπλά προγούλια". Γράφει έντονα απαξιωτικά και καταδικαστικά για τον παπα-Γρηγόρη. Τό ίδιο πνεύμα παρατηρείται και στούς άλλους χωριανούς, όπως τον γερο-Πατριαρχέα, τον Χατζη-Νικολή, τον γερο-Λαδά, την Κατερίνα, την χήρα κλπ. Αντίθετα ο παπα-Φώτης, για τον Καζαντζάκη, ήταν ο καλός παπάς, που δεν έχει κανένα ψεγάδι επάνω του και αγωνίζεται για το ποίμνιό του, που πεινούσε. "Μπροστάρης πήγαινε ένας παπάς ηλιομαυρισμένος, αδύναμος, με μεγάλα μαύρα μάτια που πετούσαν φωτιές κάτω από τ'; άγρια φρύδια, με αριά γκρίζα γένια σφηνωτά. Έσφιγγε στην αγκαλιά του ένα βαρύ Ευαγγέλιο ασημοδεμένο και φορούσε το πετραχήλι του". Είναι σαφής η διαλεκτική αντίθεση μεταξύ καθαρών και μή καθαρών ιερέων. Πρόκειται για έναν καθαρό πουριτανισμό και ευσεβισμό.
Στόν Παπαδιαμάντη όμως δεν παρατηρούνται τέτοιες διαλεκτικές αντιθέσεις. Όλοι οι άνθρωποι είναι αμαρτωλοί και όλοι έχουν στοιχεία και σημεία βδελυκτά ενώπιον του Θεού και αναζητούν το έλεος του Θεού. Αυτό φαίνεται στην "εξοχική λαμπρή", στις αντιδράσεις μεταξύ του παπα-Κυριακού και του παπα-Θοδωρή, ιδιαιτέρως στον τρόπο με τον οποίο αντέδρασε ο παπα-Κυριακός στην εσφαλμένη είδηση του υιού του Ζάχου. Κάνοντας ο παπα-Κυριακός την Ανάσταση στα Καλύβια, έμαθε από τον γυιό του ότι ο παπα-Θοδωρής του έκλεβε τις λειτουργιές, που λειτουργούσε στον κεντρικό Ναό, ενώ, όπως αποδείχθηκε αργότερα, δεν έκανε κάτι τέτοιο. Αναστατώνεται ο παπα-Κυριακός, ο οποίος, γνήσιος εκπρόσωπος του ελληνικού Κλήρου, "πλήν μικρού ελευθεριασμού, ήτο κατά πάντα άμεπτος". Ο παπα-Κυριακός φαινόταν ως πλεονέκτης, γιατί ήθελε να μεγαλώση τα παιδιά του, λίγο δύσπιστος αλλά "ανοικτόκαρδος". Μέ την πληροφορία που του μετέφερε ο υιός του αγανάκτησε, δεν συγκρατήθηκε, αμάρτησε, έφυγε από την Εκκλησία, για να πάη εκείνη την ώρα να συλλάβη επ'; αυτοφόρω τον συνεφημέριό του, αλλά στον δρόμο, στον νερόμυλο, αισθάνθηκε την πτώση του και "ποιήσας το σημείον του σταυρού -ήμαρτον, Κύριε, είπεν, ήμαρτον, μή με συνερισθής". Καί στην συνέχεια: "ησθάνθη δάκρυ βρέχον την παρειάν του. -Ώ, Κύριε, είπεν ολοψύχως, ήμαρτον, ήμαρτον! Σύ παρεδόθης διά τάς αμαρτίας μας, και ημείς σε σταυρώνομεν κάθε μέρα". Επέστρεψε και έτσι τελείωσε την θεία Λειτουργία, όμως "αυτός δεν εκοινώνησε, επιφυλαττόμενος να το είπη εις τον πνευματικόν, και πρόθυμος να δεχθή τον κανόνα".
Στόν Παπαδιαμάντη δεν παρατηρεί κανείς ούτε ίχνος πουριτανισμού και ευσεβισμού, δεν χωρίζει τούς Κληρικούς σε καλούς και κακούς, δεν κρίνει τον παπα-Κυριακό, αλλά και αυτήν την πτώση του την αντιμετωπίζει με συμπάθεια και την εντάσσει στο κλίμα της μετανοίας. Ο Παπαδιαμάντης εκφράζει την άποψη ότι όλοι είμαστε αμαρτωλοί και όλοι έχουμε ανάγκη του ελέους και της ευσπλαχνίας του Θεού. Μόνον ο Θεός είναι καθαρός και με την απόλυτη σημασία της λέξεως άγιος. "Είς μόνος άγιος, είς μόνος Κύριος, Ιησούς Χριστός". Αυτό το βλέπουμε σε πολλά κείμενά του, ιδίως στο "Έρωτας στα χιόνια" και "Χωρίς στεφάνι".
Ο Παπαδιαμάντης και ο Καζαντζάκης είναι δύο μεγάλοι λογοτέχνες, οι οποίοι εκφράζουν και διατυπώνουν στα κείμενά τους εκφράσεις της κοινωνίας μας. Όμως διαφορετική είναι η προοπτική μέσα από την οποία παρατηρούν την κοινωνία μας, και βεβαίως εκφράζουν δύο ερμηνευτικές παραδόσεις. Αυτό φαίνεται σε όλο το έργο τους. Ο Καζαντζάκης έχει επηρεασθή από την θρησκευτικότητα που παρατηρείται στην Δύση, είτε με την μορφή του Παπισμού, είτε με την μορφή του Προτεσταντισμού, ενώ ο Παπαδιαμάντης έχει επηρεασθή από τις παραδόσεις του λαού, τούς φιλοκαλικούς Πατέρες και το Άγιον Όρος, το πνεύμα και την ζωή της Ρωμηοσύνης.
Προσωπικά με ικανοποιεί αφάνταστα ο Παπαδιαμάντης, γιατί βλέπει τον κόσμο με φιλανθρωπία, αρχοντική αγάπη, τρυφερότητα και ευαισθησία, η οποία προέρχεται από την ορθόδοξη αυτομεμψία και νομίζω ότι αν έβαζαν τον Παπαδιαμάντη να κρίνη τον Καζαντζάκη, θα τον άφηνε στο έλεος του Θεού. Αυτό δείχνει την πνευματική αρχοντιά του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη.-