Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς: Βίος και Θεολογική, Φιλοσοφική σημασία του έργου του

Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς

ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ
(1296 - 14 Νοεμβρίου 1356)

    Ποιος, αγαπητοί αναγνώστες, ήταν ο μέγας και θείος Γρηγόριος το πληροφορούμεθα με σαφήνεια και πληρότητα και μόνον από το απολυτίκιό του.


«Ορθοδοξίας ο φωστήρ,
Εκκλησίας το στήριγμα και διδάσκαλε,
των μοναστών η καλλονή,
των θεολόγων υπέρμαχος απροσμάχητος,
Γρηγόριε θαυματουργέ,
Θεσσαλονίκης το καύχημα,
κήρυξ της χάριτος,
ικέτευε δια παντός,
σωθήναι τας ψυχάς ημών.»

Αφιέρωμα της Σοφία Ντρέκου

Η καταγωγή του Αγίου Γρηγορίου ήταν η Κωνσταντινούπολις. Γεννήθηκε το 1296 από γονείς εναρέτους και ενδόξους, τον Κωνσταντίνον και την Καλλονήν. Ο πατέρας του ήταν συγκλητικός, και έγινε κατόπιν και μοναχός. Εμπιστεύθηκε τα παιδιά του στην δυνατή προστασία της Θεοτόκου την οποία και άφησε Επίτροπόν τους. Ήταν επτά ετών όταν εκοιμήθη ο ενάρετος πατέρας του.

Εκτός από το θεϊκό χάρισμα της ευφυΐας έδειξε και σπάνια επιμέλεια, ώστε σε μικρό διάστημα να έχη συγκεντρώση στον εαυτό του κάθε λογής επιστήμη και γνώση. Σε ηλικία 20 ετών έγινε θαυμαστός και από μεγάλους και σοφούς της εποχής του.

Για τη όλη του αξιοζήλευτη προκοπή ζητήθηκε και από τον αυτοκράτορα στα βασίλεια, αλλά ο ευλογημένος Γρηγόριος, σαν συνετός, τον νου του εγύρισε σε υψηλότερα και εζητούσε να ανέβη στον Θεό, και για αυτό τον λόγον αφιερώνει τον εαυτό του στον Θεό και ζη στο εξής βίον ασκητικόν και ισάγγελον.

Τον σκοπό του φανερώνει στην μητέρα του και εκείνη η ευλογημένη εδόξασε τον Θεό και κάλεσε και τα άλλα τέσσερα παιδιά της για να πληροφορηθούν από τον μεγαλύτερο αδελφό τα σχετικά με την αφιέρωσή του στην λατρεία του Θεού. Τους κατέπεισε όλους και φάνηκαν και αυτοί πρόθυμοι στον ίδιο πόθο και την αφιέρωσή τους στον Θεό.

Εμοίρασαν με τρόπο ευαγγελικό τα υπάρχοντά τους στους πτωχούς και αφίνοντας τις ματαιότητες του κόσμου με προθυμία ακολούθησαν τον Χριστό.

Την μητέρα με τις δύο αδελφές έβαλαν σε γυναικείο μοναστήρι,
τα δε δύο άλλα αδέλφια του επήρε μαζί του στο Άγιον Όρος.

Στο Άγιον Όρος εμπήκε στην υποταγή του θαυμασίου Γέροντος Νικηφόρου, ο οποίος ζούσε ησυχαστική ζωή κοντά στο Μοναστήρι του Βατοπαιδίου. Από τον Γέροντα Νικηφόρο διδάχθηκε κάθε αρετή με τα έργα, με ταπείνωσι ψυχής. Με την υπακοή, την ταπείνωσι και την άσκησι εγνώρισε έμπρακτα τις αρετές και εμόρφωσε στην καρδιά του τον Χριστό. Εκεί αξιώθηκε να δεχθή, με μυστική αποκάλυψι, την αντίληψι της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Μετά την κοίμησι του Γέροντός του έρχεται στην περίφημη Μονή της Μεγίστης Λαύρας, όπου έμεινε λίγα χρόνια ασκούμενος με μεγάλη σπουδή στα πνευματικά αγωνίσματα. Από την Μονή επήγε σε πιο ερημικό τόπο και παρέδωσε τον εαυτό του σε κάθε κατά Χριστόν σκληραγωγία. Τις αισθήσεις του με προσοχή συμμάζεψε, την δε ζωή του άριστα παιδαγώγησε και με την βοήθεια του Θεού ενίκησε κατά κράτος τους πολέμους του διαβόλου. Με αγρυπνίες και πηγές δακρύων καθάρισε την ψυχή του και έγινε σκεύος εκλεκτό του Παναγίου Πνεύματος και αξιώθηκε πολλές θεοφανείες.

    Δείτε: Το όνειρο του οσίου Πέτρου του Αθωνίτη για την Παναγία και το Άγιον Όρος (Αγίου Γρηγορίου Παλαμά)

Λόγω όμως των πολλών επιδρομών των Τούρκων αναγκάστηκε να αφήση την ησυχία του και να έλθη στην Θεσσαλονίκη, χωρίς όμως να βγή από την ακρίβεια της αγίας του ζωής.

Αφού καθάρισε, με την βοήθεια του Θεού και με πολλούς ασκητικούς κόπους, το σώμα και την ψυχή, δέχθηκε κατόπιν από θεϊκή πληροφορία και το μέγα της ιερωσύνης χάρισμα. Ετελούσε δε την ιερά Μυσταγωγία σαν ένας άλλος άγγελος, ώστε και μόνον όσοι τον έβλεπαν έπαιρναν κατάνυξι στις ψυχές τους. Αναδείχθηκε πνευματοφόρος πατήρ και έλαβε εξουσία κατά των δαιμόνων, το χάρισμα των θαυμάτων, και προέλεγε τα μέλλοντα. Με ένα λόγο ήταν στολισμένος με τα χαρίσματα και τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος.

Το να αγωνιζόμαστε, αγαπητοί, για την αρετή είναι στην δική μας εξουσία, το δε να πέσουμε σε πειρασμούς δεν εξαρτάται από εμάς. Γι' αυτό και χωρίς τους πειρασμούς τέλειοι δεν μπορούμε να γίνουμε, ούτε και φανερώνεται η πίστις μας προς τον Θεόν. Γι' αυτό πολύ ορθά λένε οι σοφοί τα θεία, μόνον όταν καλώς ανταμωθούν η πράξις και το πάθος, τότε τελειούται ο κατά Θεόν άνθρωπος.

Επέτρεψε η πάνσοφος του Θεού Πρόνοια και ο μέγας και άγιος Γρηγόριος να πέση σε πολλούς πειρασμούς για να φανή στ' αλήθεια με όλους τους πειρασμούς τέλειος.

Η πορεία του Αγίου προς τα άνω Βασίλεια ήταν ουρανομήκης. Με υπακοή, ταπείνωσι και άσκησι εγνώρισε έμπρακτα τις αρετές. Εμόρφωσε δηλαδή τον Χριστό στην καρδιά του. Στην έρημο όλον τον καιρό είχε ασχολία προσευχής και μέσα από την καρδιά του εκραύγαζε προς τον Χριστό «φώτισόν μου το σκότος». Δια μέσου του θεοδιδάκτου δρόμου, της νηστείας, της αγρυπνίας και της προσευχής και των ευαγγελικών αρετών έλαβε ουράνια χαρίσματα...

Πολύ σωστά στο απολυτίκιο του Αγίου η Εκκλησία μας ομολογεί τον θείον Γρηγόριον «φωστήρα Ορθοδοξίας, Εκκλησίας στήριγμα και διδάσκαλον, κήρυκα της χάριτος».

Για 23 ολόκληρα χρόνια δέχθηκε ο Άγιος πιστός δούλος του Θεού Γρηγόριος πολλές συκοφαντίες και την λύσσα του Σατανά...

Αφού πείστηκε περισσότερο στην θεία ψήφο, ωδηγήθηκε στον αρχιερατικό θρόνο και άξιος έγινε ποιμένας της Εκκλησίας των Θεσσαλονικέων. Σαν αρχιερέας πρόσθεσε περισσότερους κόπους για τον Χριστόν, το Ευαγγέλιον και την Εκκλησία Του.
Οι δυτικοί, Βαρλαάμ, Ακίνδυνος και λοιποί πολέμιοι του Αγίου Γρηγορίου έλεγαν ότι η θεία Χάρις είναι κτιστή, οπότε μένει ο άνθρωπος και ο κόσμος αμέτοχος στην θεία ζωή και χάρι.

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης
Πρέπει να αισθανώμεθα τον Άγιο Γρηγόριο μαζί με την Εκκλησία μας σαν κανόνα της Ορθοδόξου Θεολογίας και της χριστιανικής ζωής.

Επί της βασιλείας Ανδρονίκου Δ' του Παλαιολόγου, που ήταν θερμός προστάτης της ευσεβείας, συγκροτήθηκε ιερά Σύνοδος στην οποία ήλθε και ο Βαρλαάμ και με κομπασμό και έπαρσι ανέφερε τα κακόδοξα του δόγματα και τις κατηγορίες του εναντίον των ευσεβών. Με θείο, όμως, Πνεύμα, αφού ενισχύθηκε ο μέγας Γρηγόριος και παίρνοντας δύναμι Θεού, εταπείνωσε το βλάσφημο και υπερήφανο στόμα του Βαρλαάμ, και με λόγους και συγγράμματα πύρινα τις κακοδοξίες του εχάλασε... Επίσης και τον διάδοχο του Βαρλαάμ Ακίνδυνον τον παρουσίασε στην Σύνοδο σαν Βαρλααμίτην...

Μπροστά σε τρεις αυτοκράτορες και τρεις πατριάρχας και συνόδους ανέτρεψε, με λόγους και συγγράμματα θεόπνευστα, τις πλάνες και αιρετικές διδασκαλίες του Βαρλαάμ, Ακινδύνου και ομοφρόνων τους...

Εκτός όλων αυτών ο Θεός, κατά τις ανεξιχνίαστες Του βουλές, τον έστειλε διδάσκαλο στην Ανατολή. Σαν υπέρμαχος της ευσεβείας, προσκλήθηκε στην Κων/πολι και σαν πρέσβυς για να ειρηνεύσει την Εκκλησίαν από τις συκοφαντίες του ασεβούς Βαρλαάμ.

Ενώ όμως επήγαινε πιάστηκε από τους αγαρηνούς (Τούρκους) και οδηγήθηκε αιχμάλωτος στην Ανατολή. Εκεί τον εκράτησαν ένα χρόνο, και τον έσερναν από τόπο σε τόπο και από πόλι σε πόλι, και σαν τέλειος αθλητής και διδάσκαλος του Χριστού εδίδασκε το Ευαγγέλιο του Χριστού άφοβα.

Όσοι στέκονταν καλά στην πίστι τους στερέωνε περισσότερο και τους παρακινούσε να μένουν ακλόνητοι στην πίστι, τους δε κλονιζομένους τους εστερέωνε κατά σοφό τρόπο. Με όσους πάλι είχαν προδώσει την πίστι και περιέπαιζαν τα χριστιανικά δόγματα διαλεγόταν με θάρρος για την ένσαρκο οικονομία, την προσκύνησι του Τιμίου Σταυρού, των σεβασμίων εικόνων και για τον Μωάμεθ και άλλων πολλών ζητημάτων. Και άλλοι από τους παρόντας, οι καλοπροαίρετοι, τον εθαύμαζαν, άλλοι εμαίνονταν εναντίον του, οι οποίοι και ήθελαν να τον σκοτώσουν, αν δεν τους εμπόδιζε η ελπίδα της εξαγοράς του, οικονομία και αυτό της θείας Προνοίας, για την μεγάλη ωφέλεια της Εκκλησίας, όπως και έγινε. Τον ελευθέρωσαν κάποιοι φιλόχριστοι και επανήλθε στην ποίμνη του μάρτυς αναίμακτος με τα στίγματα του Χριστού στολισμένος...

Μέσα μόνο στην αγία του Χριστού Ορθόδοξον Εκκλησία μπορούμε να γνωρίσουμε τον Θεό, όχι με την διάνοια ή το συναίσθημα, αλλά με αγιοπνευματική εμπειρία μπορεί ο ζωντανός χριστιανός να έχη μετοχή στο φως, την ζωή και την δόξα της Αγίας Τριάδος. Εμείς οι άνθρωποι κοινωνούμε και ενωνόμαστε με τον Θεό δια μέσου των θείων ενεργειών του Θεού που είναι άκτιστες, ενώ η θεϊκή ουσία του Θεού είναι ακοινώνητος.

Στην χρυσή αλυσίδα των μεγάλων διδασκάλων και Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας συναριθμήθηκε και ο μέγας Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο οποίος και αναδείχθηκε ισάξιος των Αγίων Αθανασίου, Βασιλείου, Γρηγορίου, Χρυσοστόμου, Κυρίλλων, Μαξίμου, Δαμασκηνού, Φωτίου και Θεοδώρου Στουδίτου.

    Σπάνια έγινε τόσος αγώνας, τόση προπαγάνδα, τόση δυσφήμησι και κατασυκοφάντησι προσώπου, όσον εναντίον του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά. Και μέχρι σήμερα οι Δυτικοί διατηρούν στο Παρίσι αντιπαλαμική Σχολή δυσφημούντες τον Άγιο και την διδασκαλία του.

Ο αυτοκράτωρ, ο πατριάρχης και οι συνοδικοί χαρακτήρισαν στο τέλος της Συνόδου τον Άγιον Γρηγόριον «Διδάσκαλον ευσεβείας, και κανόνα δογμάτων ιερών και στύλον της ορθής δόξης και πρόμαχον Εκκλησίας και βασιλείας ευσεβούς καύχημα».

Οι απόψεις του, αποτελούν σύνοψι και έκφρασι της εμπειρίας και της παραδόσεως της Εκκλησίας. Το κλειδί της θεολογίας το κατείχε στ' αλήθεια ο θείος Γρηγόριος, επειδή είχαν διανοιγεί τα μάτια του από το Άγιο Πνεύμα.

Εδίδασκε ότι ο Θεός δεν είναι μόνον αμέθεκτος αλλά και μεθεκτός. Την ουσία του Θεού ουδείς και ουδέποτε ούτε στον παρόντα ούτε στον μέλλοντα αιώνα θα ιδούμε, τις άκτιστες όμως ενέργειες του Θεού μπορούμε να κοινωνήσουμε, ημών θεουμένων, κάτω από κατάλληλες πνευματικές προϋποθέσεις. Αυτές δηλαδή αποτελούν το μέσον και την γέφυρα που συνδέει τον άκτιστο Θεό με τα κτίσματα. Άλλο είναι η ουσία του Θεού και άλλο οι θείες ενέργειές του.

    Σύντομη μνημόνευσις των αρετών του.

α) Ήταν υπερβολικά πράος, αλλά γινόταν και γενναίος μαχητής όταν ο λόγος ήταν για τον Θεό και τα θεία.

β) Ήταν αρνητής της κακίας και ανεξίκακος.

γ) Είχε μεγάλη προθυμία στο να ανταμείβη, όσον ήταν δυνατό, με αγαθά όσους φάνηκαν προς αυτόν κακοί.[1]

Β' Κυριακή των Νηστειών - Γρηγορίου του Παλαμά
Με βάση το Πάσχα. Εορτάζει 35 ημέρες πριν το Άγιο Πάσχα.

Τοιχογραφία του 1371 της Ι. Μ. Βατοπαιδίου
Τοιχογραφία του 1371 της Ι. Μ. Βατοπαιδίου

Τη Β' Κυριακή των νηστειών γιορτάζουμε τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, άγιο του 14ου αιώνα, που έφερε την ειρήνη στη Θεσσαλονίκη, όταν έγινε επίσκοπος της πόλης μέσα στον εμφύλιο πόλεμο με το κίνημα των Ζηλωτών, και υπερασπίστηκε την πεποίθηση των χριστιανών ότι:

α)για να γίνει κάποιος άγιος δε χρειάζεται να είναι μορφωμένος φιλοσοφικά, αρκεί με την καρδιά του να πλησιάσει το Θεό και τον πλησίον, ακόμη κι αν είναι αγράμματος˙

β) ο Θεός αγιάζει και το σώμα του ανθρώπου, όχι μόνο την ψυχή του, γι’ αυτό ο άγιος μπορεί να δει το Φως του Θεού και με τα σωματικά του μάτια κι όχι μόνο με «τα μάτια του νου του» – άρα το ανθρώπινο σώμα, καθώς ενώνεται με τη θεία χάρη (την αγαθή ενέργεια του Θεού), είναι ιερό και άγιο κι όχι ένα σκουπίδι προορισμένο να εξαφανιστεί (αυτός είναι κι ένας βασικός λόγος που δεν καίμε τους νεκρούς μας, όπως κάνουν πολιτισμοί που πιστεύουν πως το ανθρώπινο σώμα δεν έχει καμιά αξία, π.χ. οι Ινδοί ή οι αρχαίοι Έλληνες).[2]

 


Ὁ Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμᾶς

Η Β' Κυριακή των Νηστειών είναι αφιερωμένη
στον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά

Οἱ λόγοι σου πάνσοφε
καὶ τὰ σεπτὰ συγγράμματα,
δρόσος οὐρανία, μέλι πέτρας,
ἄρτος Ἀγγέλων τοῖς ἐντυγχάνουσι,
νέκταρ ἀμβροσία γλυκασμός,
ἥδυσμα Γρηγόριε καὶ πηγὴ
ζῶντος ὕδατος. (ἐκ τῆς ἀκολουθίας)

Η Β' Κυριακή των Νηστειών -μετά την Κυριακή της Ορθοδοξίας- είναι αφιερωμένη σ’ έναν υπέρμαχο της Ορθοδοξίας: τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, Αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης. Ο άγιος Γρηγόριος γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, τέλη του ιγ' αιώνα, γύρω στα 1296. Έχοντας «περιφανείς και ενδόξους γονείς», το συγκλητικό Κωνσταντίνο και την ευσεβέστατη Καλλονή, «οὐ τὸν ἔξω μόνον καὶ κατ᾿ αἴσθησιν ἄνθρωπον, ἀλλὰ πολλῷ μᾶλλον τὸν ἔνδον καὶ μὴ ὁρώμενον, ἀρετῇ καὶ παιδείᾳ κοσμῆσαί ἐσπούδασεν». Μικρός ακόμα, έμεινε ορφανός από πατέρα. Είχε την ευτυχία όμως να ’χει μητέρα την ευσεβέστατη Καλλονή, που η μόνη φροντίδα της ήταν ν’ αναθρέψει τα παιδιά της με την παιδεία του Κυρίου. Στα είκοσί του χρόνια ο αγ. Γρηγόριος, φλεγόμενος από το διάπυρο πόθο της μοναχικής ζωής, παίρνει τα δύο αδέρφια του, τον Μακάριο και το Θεοδόσιο, και πηγαίνει στ’ Άγιον Όρος.

Εκεί υποτάσσεται στον γέροντα Νικόδημο, ένα πεπειραμένο αγιορείτη μοναχό της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου. Σαν πέθανε ο γέροντάς του Νικόδημος, φεύγει για την έρημο του Αγ. Όρους, απ’ όπου οι συνεχείς επιδρομές των Αγαρηνών τον αναγκάζουν να φύγει, και να πάρει το δρόμο για τη Σκήτη του αγ. Προδρόμου, στη Βέροια. Πηγαίνει σε λίγο στη Θεσσαλονίκη, όπου χειροτονείται ιερεύς κ’ επιστρέφει πάλι στη Βέροια, όπου έμεινε πέντε χρόνια. Ο θείος έρωτας κ’ η δίψα του για την ησυχία, αναγκάζουν πάλι τον άγιο Γρηγόριο, να πάει στο Άγιον Όρος, όπου έμεινε είκοσι τρία ολάκερα χρόνια με προσευχή, μελέτη και πολύν ιδρώτα των ασκητικών αγώνων της ερήμου. Τότε παρουσιάστηκε ο δαιμόνιος εκείνος Βαρλαάμ ο Καλαβρός, που σήκωσε τον φοβερό πόλεμο, ο οποίος έχει μείνει στην ιστορία με το όνομα «ἡσυχαστικαὶ ἔριδες τοῦ ιδ' αἰώνος».

 

    Ο άγιος Γρηγόριος επάλεψε με τον αιρετικό Βαρλαάμ, με πολλή δύναμη και πολλή σοφία, και νίκησε στο τέλος και τον αντίπαλό του και τις αιρετικές κι από τη Δύση φερμένες διδασκαλίες του, αποδεικνύοντας με γραφικά και πατερικά πνευματικά επιχειρήματα, πως το Θαβώριο φως της Μεταμορφώσεως ήταν άκτιστο κι όχι κτιστό -όπως έλεγεν ο Βαρλαάμ. Στη Σύνοδο, μάλιστα, της Κωνσταντινουπόλεως επί Ανδρόνικου του Β', η ήττα του Καλαβρού ήταν τόσο μεγάλη, που αναγκάστηκε να φύγει γρήγορα για την Ιταλία. Έτσι ο άγιος Γρηγόριος έσωσε την Ορθοδοξία, που διέτρεξε γι’ άλλη μια φορά τεράστιον κίνδυνο από τη Δύση, και κατέκτησε δίκαια μια υψηλή θέση στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Χειροτονείται μετά επίσκοπος και στέλνεται από την Κωνσταντινούπολη στο θρόνο της Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης. Οι Θεσσαλονικείς, που πανηγυρίζουν τη μνήμη του αγ. Γρηγορίου με πάνδημες γιορτές και λειτουργίες στο φερώνυμο ωραίο Ναό που του έχτισαν, τότε ήτανε μοιρασμένοι σε δύο φατρίες και δεν τον εδέχτηκαν. Αναγκάστηκε ο άγιος Γρηγόριος να φύγει στη Λήμνο, απ’ όπου ύστερ’ από λίγα χρόνια τον κάλεσαν οι ίδιοι οι Θεσσαλονικείς στη πόλη τους και τον υποδέχτηκαν με μεγάλες τιμές. Μετά από κάμποσο καιρό, από σεβασμό κ’ εκτίμηση στη μεγάλη του αγιότητα, τον κάλεσαν στην Κωνσταντινούπολη να συμφιλιώσει τ’ αντιμαχόμενα, για πολιτικούς λόγους, υψηλά βασιλικά πρόσωπα του Βυζαντίου.

Στο δρόμο, συλλαμβάνεται απ’ τους Αγαρηνούς και ταλαιπωρείται και βασανίζεται επί ένα χρόνο, περιφερόμενος από χωριό σε χωριό κι από πολιτεία σε πολιτεία. Στην Προύσα, όπου τελικά δικάστηκε, ελευθερώθηκε μετά την αθώωσή του και αναχώρησε για το θρόνο του, αφού εστήριξε και με τα πάθη που υπέφερε και με τους θείους λόγους του, τις βασανισμένες απ’ τους Αγαρηνούς χριστιανικές εκκλησίες της Μικράς Ασίας. Κατάκοπος πια από τόσα δεινά και τόσους αγώνες για τη σωτηρία της Ορθοδοξίας, αναπαύτηκε εν Κυρίω στη Θεσσαλονίκη, γύρω στα 1360, σε ηλικία 63 χρονών. Το άγιο λείψανό του σώζεται ενταφιασμένο στον προς τιμή του και στο όνομά του αφιερωμένο ιερό ναό της Θεσσαλονίκης.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, που με μεγάλη συντομία και σε αδρές μόνο γραμμές αναφερθήκαμε πριν λίγο στον άγιο βίο του, εφύλαξε όσο ζούσε ανόθευτη την Ορθοδοξία από τις ξένες επιδράσεις. Αλλά και μετά την κοίμησή του, α’ με τα πολλά θαύματα, και β' με τα βαθιά σε ορθόδοξη πνευματικότητα και θεολογία συγγράμματά του, συνεχίζει να είναι ένας φύλαξ άγγελος της πονεμένης και χτυπημένης από χίλιους δύο αιρετικούς Ορθοδοξίας μας.

Ένα από τα πολλά θαύματά του, είναι κι αυτό που αναφέρεται στους Φράγκους της Σαντορίνης. Το αναφέρει ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Νεκτάριος (στα 1660), για ν’ αποδείξει στους Φράγκους ότι λένε ψέματα και συκοφαντίες, όταν λένε πως η Ορθόδοξη Εκκλησία δεν ανέδειξε πια κανέναν άγιο, απ’ τον καιρό που χωρίσαμε με τους Δυτικούς, με το σχίσμα. Στη Σαντορίνη, λοιπόν, τη μέρα της μνήμης του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, δηλ. τη Β' Κυριακή των Νηστειών, μερικοί Φράγκοι, Ρωμαιοκατόλικοι, μπήκαν σε μια βάρκα κ’ έκαναν βόλτα στη θάλασσα. Μέσα στη βάρκα είχαν και μερικά φραγκόπουλα, δασκαλεμένα να βλαστημούν τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά. Φώναζαν, λοιπόν, τα δασκαλεμένα φραγκόπουλα:

    «ανάθεμα στον Παλαμά· αν είναι ο Παλαμάς άγιος, ας κάμει να πνιγούμε»! Δεν πέρασε πολλή ώρα και -ω του θαύματος!- μέσα σε γαλήνια και ακύμαντη θάλασσα, καταποντίστηκε στο βυθό η βάρκα, με όλους τους Φράγκους και τα φραγκόπουλα, που πριν λίγο προκαλούσαν τον άγιο, με τα υβριστικά εκείνα λόγια «αν είναι άγιος ας μας πνίξει!»

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, όπως προηγουμένως σημειώσαμε, στήριξε και στηρίζει την Ορθοδοξία όχι μονάχα με τα θαύματά του τα πολλά, μα και με τα πολύτιμα συγγράμματά του, τα οποία, δυστυχώς, όχι μόνον ο κόσμος ο πολύς, μα και οι κληρικοί κ’ οι θεολόγοι μας τα αγνοούν. Αυτά τα θεία συγγράμματα κι αυτούς τους αγιασμένους λόγους του αγνοούμε, για τους οποίους ο υμνωδός και ποιητής του κανόνος του αγίου έγραψε στην ε' ωδή:

Οἱ λόγοι σου πάνσοφε καὶ τὰ σεπτὰ συγγράμματα,
δρόσος οὐρανία, μέλι πέτρας, ἄρτος Ἀγγέλων
τοῖς ἐντυγχάνουσι, νέκταρ ἀμβροσία γλυκασμός,
ἥδυσμα Γρηγόριε καὶ πηγὴ ζῶντος ὕδατος.
(ἐκ τῆς ἀκολουθίας)

Ο άγιος Γρηγόριος είναι απ’ τους μεγαλύτερους και μυστικότερους θεολόγους της Ορθοδοξίας, και συγχρόνως από τους λιγότερο γνωστούς. Κ’ επειδή αγνοούμε οι περισσότεροι τη διδασκαλία του και τα μυστικά του συγγράμματα, συμβαίνει, όχι σπάνια, όταν από ανάγκη καταπιανόμαστε μ’ αυτά, να τα παρερμηνεύουμε και να πέφτουμε στο αντίθετο στρατόπεδο, των αιρετικών, δίχως να το καταλάβουμε. Ύστερα πρέπει ευθύς αμέσως να σημειώσουμε, πως η μελέτη του έργου, ή πολύ περισσότερο, η παρουσίαση και η ερμηνεία του, χρειάζονται ιδιοσυγκρασίες συγγενικές πνευματικά, όχι μονάχα σε κλίση και σε ενδιαφέρον, αλλά και σε κατόρθωση αγιότητος. Γιατί με τη γνώση των θεωριών για τη θεωρία του ακτίστου φωτός, δεν κερδίζουμε απολύτως τίποτε, όταν είμαστε βυθισμένοι σε χίλιες δύο αμαρτωλές έγνοιες, που δεν μας επιτρέπουν να γνωρίζουμε το άκτιστο φως, με την κεκαθαρμένη κ’ εξαγνισμένη καρδιά μας. Γι’ αυτό, κι όταν ακούμε ή διαβάζουμε για τους αγώνες των ησυχαστών και τη σκληρή μέθοδό τους, με τη στροφή και του σωματικού τους βλέμματος προς την καρδιά επί ώρες ατέλειωτες, για να ιδούν το Θαβώριο φως, δείχνουμε μιαν απορία -αν δεν εκδηλώνουμε ορθολογιστικότερα την επιφύλαξή μας, ή δεν χαρακτηρίζουμε κ’ εμείς τους ησυχαστάς (όπως τους ονόμασε ο δυτικόφρονας Βαρλαάμ) «ομφαλοσκόπους» και «ομφαλοψύχους».

Κι ακόμα -κ’ εδώ είναι ο πιο μεγάλος κίνδυνος- πιστεύουμε, πως με την ενδοστρέφεια θα ιδούμε το φως του Θαβώρ, ή -εμείς οι άνθρωποι του κόσμου- πως με την αυτοσυγκέντρωση και την ενδοστρέφεια θα βρούμε το Θεό μας, τη σωτηρία μας. Αλλά με την απλή αυτή ενδοστρέφεια, δεν κάνουμε τίποτ’ άλλο, παρά να γινόμαστε περίλαμπροι Νεοπλατωνικοί, οι οποίοι θεωρούσαν τη ψυχή ως θεία αρχή «καθεαυτήν», και πίστευαν ότι αρκεί να στραφεί κανείς προς τη ψυχή του για να θεωρήσει το Θείον. Κάτι ανάλογο βέβαια έπαθε και ο Βαρλαάμ, που ταύτισε αυτή την ενδοσκόπηση των Νεοπλατωνικών με τη «νοεράν προσευχήν» των ησυχαστών, «ἐκμεταλλευθεὶς ἐπί πλέον καὶ τὰς ἐκ παρανοήσεως καταχρήσεις ἐνίων Μοναχῶν, ὡς καὶ τὴν κακοποίησιν τῆς νοερᾶς προσευχῆς ὑπὸ τῶν λαϊκῶν μαζῶν τοῦ Βυζαντίου, εἰς τὰς ὁποίας εἶχε διαδοθῆ, διότι αὗται ἦσαν ἀπαράσκευοι διὰ τοιαύτην λεπτὴν ἐργασίαν» (Θεοκλ. Διονυσιάτου, Μεταξύ ουρανού και γης, σελ. 116).

Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης

    Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, όμως, πολέμησε γενναιότατα τη νεοπλατωνική Μυστική και τον αιρετικό Βαρλαάμ, προασπίζοντας την πνευματικότητα και τον ασκητισμό της Ανατολικής Εκκλησίας, τον οποίο προσπαθούσε να διασύρει και να γελοιοποιήσει ο Βαρλαάμ. Εκήρυξε ότι η ψυχή δεν είναι απόρροια του Θεού -για να είναι σίγουρος κανείς, πως γυρνώντας μέσα της βρίσκει και θεωρεί το Θεό. Ύστερα -κι αυτό είναι το δογματικό σημείο που μπορεί καλύτερα να μας φωτίσει πάνω στο θέμα- διδάσκει, πως «ἐκτὸς τῆς διὰ τοῦ Χριστοῦ ἀνακαινίσεως τῆς φθαρείσης εἰκόνος τῆς ψυχῆς, ἡ ἐνδοσκόπησις εἰς οὐδὲν ἄλλο ὁδηγεῖ, ἢ εἰς τῆν θεώρησιν τῆς διεφθαρμένης ἀνθρωπίνης φύσεως, ἐφ᾿ ὅσον ἡ θεία είκὼν διὰ τῆς προπατορικῆς ἁμαρτίας ὑπέστη ἀμαύρωσιν. Διὸ καὶ τοὺς ἔξω τῆς χριστιανικῆς παλιγγενεσίας ἐνδοσκοποῦντας ὁ Παλαμᾶς ὠνόμασε «θεωροὺς εἰκόνων», ἐν ἀντιθέσει πρὸς τοὺς οἰκείους τοῦ Χριστοῦ, οἵτινες τῷ ὄντι ἐθεῶρουν τὴν θείαν εἰκόνα, έν φωτὶ ἀπλέτῳ ἠγλαϊσμένην» (π. Θεόκλητος Διονυσιάτης).


Πρέπει, τελειώνοντας, να πούμε δυο λόγια και για το θέμα που συγκλόνισε την Εκκλησία του Χριστού τον ιδ' αιώνα, στον δογματικό τομέα. Ο Βαρλαάμ, χτυπώντας τη «νοερά προσευχή» των ησυχαστών, χρησιμοποιούσε τα γνωστά όπλα του Θωμά Ακινάτου, «τὰς κτιστὰς χάριτας» της «καθαρᾶς ἐνεργείας» του Θεού κ.λπ.

    Ο Βαρλαάμ και οι ομόφρονές του, έλεγαν, όπως είπαμε και πιο πάνω, πως το Θαβώριον φως της Μεταμορφώσεως ήταν κτιστόν. Και επομένως οι Μοναχοί του Αγίου Όρους, που με τις μεθόδους του ησυχασμού έλεγαν πως βλέπουν το άκτιστο φως, πέφτουν σε αίρεση, γιατί είναι σα να λένε, πως βλέπουν το Θεό, ενώ, όπως λέγει το Ευαγγέλιο, «Θεὸν οὐδεὶς ἑώρακε πώποτε». Την άποψη του Βαρλαάμ, που ακολουθούν ακόμα και σήμερα οι διάδοχοι του Θωμά και του Βαρλαάμ στη Δύση, ανέτρεψε ο άγιος Γρηγόριος, χρησιμοποιώντας τη διδασκαλία της αγίας Γραφής και των Πατέρων της Ορθοδόξου Εκκλησίας. «Ἡ θεία καὶ θεοποιὸς ἔλλαμψις καὶ χάρις οὐκ οὐσία, ἀλλ' ἐνέργειά ἐστι Θεοῦ».

Και όπως λέγει ο Μ. Βασίλειος: «ἡ οὐσία τοῦ Θεοῦ, διὰ τὸν ἄνθρωπον εἶναι παντελῶς ἀπερινόητος καὶ ἄρρητος· ὅμως αἱ ἐνέργειαι αὐτοῦ πρὸς ἡμᾶς καταβαίνουσι». Γι’ αυτό και οι ησυχασταί με τη μεγάλην άσκηση και τον κυκλικό τρόπο της νοεράς προσευχής, μπορούσαν να ιδούν το άκτιστον φως, που δεν ήταν η ουσία του Θεού η ακατάληπτος, αλλά «θεία τις χάρις καὶ θεοποιός ἐνέργεια, χάρη και θεοποιός ενέργεια, ἧς τὰ μετέχοντα θεοῦνται».

    Όμως αυτή την ορθόδοξη άποψη και διδασκαλία, είναι αδύνατο να την καταλάβει η δυτική αριστοτελίζουσα και σχολαστική θεολογία. Κάνουν σύγχυση μεταξύ ουσίας και ενεργείας του Θεού, τον Οποίο θεωρούν ως «actus purus», δηλ. καθαρά ενέργεια. Και γι' αυτό δεν κατάλαβαν ποτέ την «πρόοδον ἐπὶ τὰ ἔξω» του αγίου Μαξίμου του Ομολογητού, ούτε την «θείαν ἔλλαμψιν καὶ ἐνέργειαν», για την οποία μιλά ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Πάντως η Εκκλησία, στις τοπικές Συνόδους Κωνσταντινουπόλεως του 1341, 1347, και 1351, εδικαίωσε τον άγιο Γρηγόριο και την ορθόδοξη διδασκαλία του και καταδίκασε ως αιρετικούς τους αντιπάλους του.

Βέβαια, «τὸ νὰ ἴδωμεν τὸ Ἒν, τὸν Θεόν, δὲν εἶναι ἴδιον δημιουργηθείσης δυνάμεως». Αλλά αυτή την ικανότητα τη δίνει μόνον ο Χριστός στους «καθαροὺς τῇ καρδίᾳ» χριστιανούς. «Πῶς οὖν, γράφει ο Παλαμάς, εἶδον οἱ ὀφθαλομοὶ (τῶν Ἀποστόλων) τὴν ἄκτιστον δόξαν; Μετασκευασθέντες τῇ δυνάμει τοῦ πνεύματος καὶ δύναμιν σχόντες, ἣν οὐ πρότερον εἶχον καὶ Πνεῦμα γεγονότες, καὶ ἐν Πνεύματι ὁρῶντες». Κι αλλού πάλι λέγει για τον απόστολο Παύλο: «κτιστὸς οὖν ἦν ὁ Παῦλος μόνον, μέχρις ἅν ἔζη τὴν προστάγματι Θεοῦ ἐξ οὐκ ὄντων γεγονυῖαν ζωήν, ὅτε δὲ μὴ ταύτην ἔζη, ἀλλὰ τῇ ἐνοικήσει τοῦ Θεοῦ προσγενομένην, ἄκτιστος γέγονε τῇ χάριτι». Έτσι η Ορθόδοξος θεολογία, με το στόμα του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, απορρίπτει τον φυσιοκρατικό αγνωστικισμό της Δυτικής θεολογίας και διδάσκει «τὴν ἐν Χριστῷ γνῶσιν τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν ὑπὸ τῶν χριστιανῶν μέθεξιν αὐτῶν» (Θεοκλήτου Διονυσιάτου, Αθωνικά άνθη, σελ. 95).

Ας μου επιτρέψουν οι αγαπητοί αναγνώστες την παράθεση ενός χαρακτηριστικού αποσπάσματος, από τα «θεολογικά» κεφάλαια του αγ. Γρηγορίου «Οἱ γοῦν ἐναντίοι, μὴ δεχόμενοι, μηδὲ δυνάμενοι γνῶναι τὴν ἐπὶ τοῦ Θεοῦ ἀδιαίρετον διαίρεσιν, καὶ διῃρημένην ἔνωσιν ἀκούοντες ἡμῶν λεγόντων συμφώνως τοῖς ἁγίοις, ὅτι τοῦ Θεοῦ τὸ μέν ἐστιν ἀκατάληπτον, τὸ δὲ καταληπτόν, εἷς δε ἐστι Θεός, ὁ αὐτὸς ἀκατάληπτος τῇ οὐσίᾳ ὤν, καταληπτὸς δὲ ἀπὸ τῶν ποιημάτων· κατὰ τὰς αὐτοῦ θείας ἐνεργείας, τὴν προαιώνιον αὐτοῦ δηλαδὴ περὶ ἡμᾶς θέλησιν, τὴν προαιώνιον αὐτοῦ περὶ ἡμᾶς πρόνοιαν, τὴν προαιώνιον αὐτοῦ περὶ ἡμᾶς σοφίαν, καὶ ἵνα κατὰ τὸν θεῖον Μάξιμον εἴπω, τὴν ἄπειρον αὐτοῦ δύναμιν καὶ σοφίαν καὶ ἀγαθότητα· ταῦτα δὲ ἦσαν ἀναγκαίως ἡμῶν εἰπόντων, ἀκούσαντες οἱ ἀντικείμενοι καὶ οἱ μετ' ἐκείνους κατ᾿ ἐκείνους κατηγοροῦσιν, ὡς πολλοὺς θεοὺς καὶ πολλὰ λεγόντων ἄκτιστα καὶ σύνθετον ποιούντων τὸν Θεόν. Ἀγνοοῦσι γάρ, ὡς ὁ Θεὸς ἀδιαιρέτως διαιρεῖται καὶ συνάπτεται διῃρημένως καὶ οὔτε πολυπλασιασμὸν παρὰ τοῦτο πάσχει, οὔτε σύνθεσιν» (κεφ. πα').

Πραγματικά, άγιοι λόγοι της χάριτος είναι οι λόγοι του αγ. Γρηγορίου: «ἄρτος ἀγγέλων, δρόσος οὐρανία, νέκταρ, ἀμβροσία, γλυκασμός, μέλι τὸ ἐκ πέτρας». Αλλά εμείς έχουμε συνηθίσει το στομάχι μας με τις κοσμικές λογοτεχνίες και φιλοσοφίες, και δεν έχουμε τόπο για τέτοια πολυτέλεια πνευματικής τροφής. Νομίζουμε πως γενήκαμε πάνσοφοι, γιατί ξέρουμε πέντε γράμματα. Και νομίζουμε πως γίναμε άγιοι, γιατί διαβάζομε ένα θρησκευτικό περιοδικό ή βιβλίο. Τα πόσα σκοτάδια έχουμε μέσα μας κανένας δεν μπορεί να μας το πει και κανένας ήλιος δεν μπορεί να τα φωτίσει.

    Μα το φως που ζητούμε, θα έρθει μονάχα με τη συντριβή, το γονάτισμα, το κομποσκοίνι, τη μετάνοια, την εγκράτεια, τη νοερά προσευχή και με την ασταμάτητη τραγική κραυγή του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά: «Κύριε, φώτισόν μου τὸ σκότος! Φώτισόν μου τὸ σκότος!»[3]

Παραπομπές, Πηγές:
1. Ορθόδοξος Φιλόθεος Μαρτυρία - Εκδόσεις «Ορθόδοξος Κυψέλη» impantokratoros.gr
2. Απόσπασμα από την μελέτη μας «Μεγάλη Σαρακοστή: να μην ξεχάσω…» εδώ www.sophia-ntrekou.gr/Megali.Sarakosti
3. Εκ τῆς ἐκδόσεως, Π. Β. Πάσχου, Ἔρως Ὀρθοδοξίας, ἐκδ. Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθῆναι 1987 και Αθήνα 2006. users.uoa.gr και Π.Β. Πάσχος
4. Βίντεο: Οπτικοακουστικό αφιέρωμα από το YouTube, εταιρεία της Google

 


Θεολογική και Φιλοσοφική σημασία του έργου του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά

Βίντεο: Θεολογική και Φιλοσοφική σημασία
του έργου του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά

Διεθνές Συνέδριο για τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά,
Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης,
Από τις 7 έως τις 15 Μαρτίου 2012

Πῶς ἂν ἐνδείξατό τις τὸ ὑπὲρ λόγον ἀγαθόν; Θεολογική και Φιλοσοφική σημασία του έργου του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά. Διεθνές Συνέδριο για τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά, Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης, από τις 7 έως τις 15 Μαρτίου 2012.

Η Θεολογική και Φιλοσοφική σημασία του έργου του: Η Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικων Μελετών της Ιεράς Μονής Βλατάδων, το Ινστιτούτο Ορθοδόξων Χριστιανικών Μελετών του Κέμπριτζ (Αγγλίας), την Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλονίκης, την Ιερά Μητρόπολη Βέροιας, Ναούσης και Καμπάνιας, την Ιερά Μητρόπολη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως, την Ιερά Μητρόπολη Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης, τους Φίλους του Αγίου Όρους (FoMA), καθώς και άλλους επιστημονικούς, εκκλησιαστικούς και πολιτιστικούς φορείς διοργανώνουν διεθνές επιστημονικό συνέδριο με θέμα την θεολογική και φιλοσοφική σημασία του έργου του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά, Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης. Το αναλυτικό πρόγραμμα του Συνεδρίου το διαβάζουμε εδώ.

ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΜΙΛΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ:

Διεθνές Συνέδριο για τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά από 7 έως τις 15 Μαρτίου 2012


Βίντεο Η Αγία οικογένεια των Παλαμάδων: Η παρούσα ταινία μικρού μήκους είναι μια όμορφη παρουσίαση του βίου της Αγίας Οικογένειας των Παλαμάδων, και ιδιαιτέρως του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, δια χειρός του φέροντος από της μοναχικής του κουράς το όνομα του Αγίου, Αρχιμ. Παλαμά Κυριλλίδη, Ηγουμένου της Μονής Θεοτόκου Καλλίπετρας της Σκήτεως Βεροίας. Είναι έκδοση της Ι. Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας. Ευχαριστούμε θερμώς τον Πανοσ. π. Παλαμά για την άδεια δημοσιεύσεως της αξιόλογης εργασίας του. Ι. Μ. Θεοτόκου Καλλίπετρας Τ.Θ. 4 Ράχη Βεροίας. Προβλήθηκε το 2009.

π. Θεόδωρος Ζήσης, Ομ. Καθηγητής Πανεπιστημίου. Ιερός Ναός Αγίου Αντωνίου Θεσσαλονίκης . Α.Π.Θ. Κυριακή Β΄Νηστειών 20 Μαρτίου 2011

 

Περί του αγ. Γρηγορίου του Παλαμά. Αναφορά σε δύο θέματα από την ζωή του.

1. Έργο, στο οποίο έχει θέσεις για τους Λατίνους.

Ο άγιος Γρηγόριος έγραψε στο Άγιον Όρος δύο Αποδεικτικούς Λόγους περί της εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος. Τους έγραψε εξαιτίας του Βαρλαάμ του Καλαβρού, ο οποίος εισήγαγε ένα θεολογικό αγνωστικισμό, κατοχυρώνοντας την διαλεκτική -φιλοσοφική μέθοδο στη θεολογία και όχι την αποδεικτική· γι αυτό και οι δύο Λόγοι του αγίου Γρηγορίου είναι αποδεικτικοί, στηριζόμενοι στην Αγία Γραφή και τους αγίους πατέρες.

Θέσεις για τους Λατίνους:

• · Οι Λατίνοι είναι πειθήνια όργανα του Σατανά.
• · Δεν θα έχουμε επικοινωνία μαζί σας, όσο λέτε ότι το Άγιο Πνεύμα προέρχεται και από τον Υιό.
• · Το χειρότερο είναι ότι δεν θέλουν να επανέλθουν στην Ορθοδοξία, ενώ άλλες εκκλησίες που έπεσαν επανήλθαν. Παρομοιάζει την πτώση τους με αυτή του ελέφαντα, ο οποίος αν πέσει να κοιμηθεί χωρίς να στηρίζεται στα πόδια του, δεν μπορεί μετά να σηκωθεί λόγω του πάχους του και χρειάζεται βοήθεια. Ο δε παπισμός, έπεσε από τον εγωισμό και την υπερηφάνειά του και δεν δέχεται βοήθεια για να σηκωθεί.

2. Ο Βαρλαάμ ο Καλαβρός.

Έλληνας από την Καλαβρία. Παπικός -Λατίνος, που ντύθηκε ως ορθόδοξος μοναχός και κέρδισε την εμπιστοσύνη του πατριάρχου με αποτέλεσμα να τον ορίσουν οι ορθόδοξοι, ως εκπρόσωπό τους στους διαλόγους με τους παπικούς. Οι παπικοί τον παρουσιάζουν ως ορθόδοξο και υποστηρίζουν ότι η διένεξή του με τον άγιο Γρηγόριο, ήταν στα πλαίσια της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Κάποιοι ορθόδοξοι ερευνητές, παρασυρόμενοι από τους δυτικούς λένε επίσης ότι ήταν Ορθόδοξος. Άλλοι πάλι, τον θεωρούν αινιγματική μορφή.

Αναφορά σε μαρτυρίες συγγραφέων της εποχής, για τον Βαρλαάμ τον Καλαβρό, από τις οποίες βγαίνει το συμπέρασμα ότι δεν ήταν Ορθόδοξος.

Ερωτήσεις:

1. Περί της διαφοράς μεταξύ του «εκπορεύω» και «πέμπω».

2. Περί της χρησιμότητας του filioque στον παπισμό.

20-03-2011. Εκκλησιαστική Επικαιρότητα:

1. Ποίημα για την Ορθοδοξία. Κατερίνας Ευστρατιάδου.

2. Ο Μητρ. Κυθήρων Σεραφείμ, περί της παναίρεσης του Οικουμενισμού, με αναφορά σε μερικά «παιδιά» του αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς.

3. Μητρ. Πειραιώς Σεραφείμ, περί του κειμένου του Π.Σ.Ε. στο Πόρτο Αλέγκρε, το οποίο είναι ανάλογο με το κείμενο του Μπαλαμάντ. Στη σύνοδο της Ιεραρχίας που έγινε, προκειμένου να παρθεί απόφαση για το θέμα, κλήθηκαν οικουμενιστές και τελικά, η απόφαση ήταν να παραμείνουμε στο Π.Σ.Ε.

4. Μητρ. Ζιμπάμπουε Σεραφείμ, αμφίσημη δήλωση περί του Π.Σ.Ε.

5. Περί του ποιήματος του π. Μάξιμου Καραβά: «Ψευτοθεών επίσκοποι».

6. Περί της συναντήσεως του προέδρου της Δημοκρατίας με τους Μητροπολίτες την Κυριακή της Ορθοδοξίας. Σχόλια στην ομιλία του Μητρ. Καισαριανής.

7. Δήλωση αποτειχίσεως από ορισμένους χριστιανούς, την Κυριακή της Ορθοδοξίας.

8. Παρελκόμενα της Κυριακής της Ορθοδοξίας. Άρθρο περί εμφυλίου πολέμου στην Εκκλησία της Ελλάδος, μεταξύ νεοσυντηρητικών και προοδευτικών, με αναφορά στον π. Θεόδωρο Ζήση κ.α.

9. Περί των θρησκευτικών συμβόλων στα σχολεία.

10. Απάντηση του κ. Μπαρόζο στην Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, περί του ευρωπαϊκού ημερολογίου που δεν περιείχε χριστιανικές εορτές, ενώ περιείχε εορτές άλλων θρησκευμάτων.

11. Μεταστροφή και βάπτιση προτεστάντη πάστορα στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Η Καθημερινότητα χωρίς Πνευματική Αρμονία μας Κρατάει Μακριά από το Θεό

 

by Διαχειριστής www.osiosxatziananias.gr

         Κυριακή 16 Δεκεμβρίου 2018. Κυριακής ΙΑ΄ Λουκά και Κυριακή των Αγίων Προπατόρων. Εορτή της Ορθοδοξίας: Ο Προφήτης Αγγαίος. Η Αγία Θεοφανώ η Θαυματουργή Σύζυγος του Βασιλιά Λέοντα του Σοφού. Ο Άγιος Μόδεστος ο Αρχιεπίσκοπος Ιεροσολύμων. Ο Άγιος Νικόλαος Β’ Χρυσοβέργης ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Ο Άγιος Μέμνων ο Αρχιεπίσκοπος Εφέσου. Ευαγγελική Περικοπή Κατά Λουκ. ιδ΄ 16-24, η παραβολή του μεγάλου δείπνου και Κατά Ματθ. κβ΄ 14, η παραβολή των γάμων. Απόστολος  Κολ. γ΄ 4–11.

 

 

Το Κήρυγμα

 « Ήρξαντο από μιάς παραιτείσθαι πάντες».

(Και αυτοί σαν να ήταν συνεννοημένοι άρχισαν να παραιτούνται όλοι)

 

                Αγαπητοί μου αδελφοί.

 Σήμερα ακούσαμε στην Ευαγγελική περικοπή ότι βρέθηκαν σ’ ένα ίδιο σημείο και οι τρείς προσκεκλημένοι του μεγάλου Δείπνου. Άνθρωποι που κοίταζαν μόνο τις βιοτικές τους μέριμνες, τα καθημερινά τους, και αυτά τα οποία είχαν σαν υποχρεώσεις. Όμως στην απόρριψη της πρόσκληση αυτής που έδωσαν στον άνθρωπο που εκπροσωπούσε το Κύριο και τους καλούσε να παραβρεθούνε στην κοινή Τράπεζα και στο ερώτημα αλλά και στην απάντηση τους. Στο «ερωτώ σε έχε με παρητημένον».  Σε παρακαλώ λέει δικαιολόγησέ με και απάλλαξέ με από την υποχρέωση ν’ ανταποκριθώ και να έρθω στο τραπέζι που ετοιμάζεται. Όπως  βλέπεις, δεν μπορώ να έρθω.

 

 

                Αυτή η σύμπτωση δεν ήταν τυχαία. Το βαθύτερο αίτιο, που ερμηνεύει την απροθυμία και των τριών, είναι κοινό και το ίδιο και για τους τρεις. Ήταν κάποια προσκόλληση. Κάποιος δεσμός υλικός, που τους κράταγε σφιχτοδεμένους στην άρνηση και δεν τους άφηνε να υψώσουν τα πανιά της θέλησης για το ευτυχισμένο ταξίδι μέσα στο πέλαγος της θείας αγάπης.

                Ο δεσμός αυτός για τον πρώτο ήταν κάποιο κτήμα που αγόρασε κι έπρεπε να πάει να το δει. Για τον άλλο ήταν τα πέντε ζευγάρια βόδια που πήρε και για τον τρίτο οι οικογενειακές του υποχρεώσεις.

                Έτσι λοιπόν οι καθημερινές δουλειές στάθηκαν εμπόδιο που τους έφραξαν το δρόμο προς το δείπνο. Η προσκόλλησή τους στα υλικά πράγματα ήταν η απατηλή πρόφαση που τους εμπόδισε να νιώσουν το βαθύτερο νόημα του «έρχεσθε, ότι ήδη έτοιμά εστι πάντα». Στάθηκαν και οι τρεις αδύνατοι μπροστά στα εμπόδια. Ανίκανοι να υψώσουν προς τα άνω τις καρδιές τους. Αντάλλαξαν τη λαμπρότητα του βασιλικού δείπνου με το χωράφι, τα ζώα, τις οικογενειακές μέριμνες. Και οι τρεις ήταν θύματα των καθημερινών εμποδίων της ζωής, μένουν μακριά από το θείο Δείπνο.

 

 

                Δεν ήταν μόνο αυτοί. Είναι όλοι οι αιώνες, όλες οι γενεές έχουν να παρουσιάσουν τέτοια θύματα της υλιστικής νοοτροπίας, που βαστάει πολλούς μακριά από το Μεγάλο Δείπνο. Ένα Δείπνο που δεν μοιάζει σαν τα άλλα και δεν είναι σαν τα άλλα. Αυτό ο Δείπνο στρώνεται κάθε μέρα, κάθε Κυριακή, σε κάθε Θ. Λειτουργία, και μας καλεί ο ίδιος ο Χριστός μέσα από Αυτό το Δείπνο όλους μας, ουδενός εξαιρουμένου να συμμετάσχουμε στη θεία ευφροσύνη.

                Όμως το χωράφι, το κατάστημα, το γραφείο, οι οικογενειακές σκοτούρες, το υλιστικό πνεύμα της εποχής, μας κρατούν πολλούς μακριά από την Εκκλησία, που είναι το λιμάνι, ο σταθμός μας. Τη μετάνοια που πρέπει να έχουμε όλοι μας. Την εξομολόγηση που και αυτή πρέπει να κάνουμε όλοι  ειλικρινά στον πνευματικό μας και μετά να Κοινωνήσουμε τα Άχραντα Μυστήρια. Αυτά πρέπει να κάνουμε και δεν τα κάνουμε. Η καμπάνα κτυπάει σε κάθε ακολουθία και μας καλεί όλους να παραβρεθούμε και όμως εμείς δεν το πράττουμε, δεν θέλουμε να πάμε σε αυτό το Δείπνο. Κάποιοι  λένε, έχω δουλειά, δεν ευκαιρώ για τέτοια πράγματα, δεν προλαβαίνω!. Ούτε για Εκκλησίες και πολύ δε περισσότερο για παπάδες.

 

 

                Και εδώ γεννιέται το ερώτημα, πώς όμως ο άνθρωπος δικαιολογείται να σπαταλά τόσες ώρες για τόσα άλλα πράγματα και δεν είναι λίγα αυτά που κάνει! Και να μην βρίσκει λίγη ώρα για κάτι το πνευματικό; Για την ψυχή του; Η σύγκρουση καθημερινής και πνευματική ζωής στηρίζεται στην έλλειψη πνεύματος Θεού και ψυχικής καλλιέργειας.

 

 

                Όμως που οδηγεί μια τέτοια στάση και συμπεριφορά; Όταν μπλεκόμαστε στα δίχτυα της καθημερινότητας και μένουμε μακριά από την πηγή  της ζωής, της χαράς  και της δύναμης; Μπορεί να προοδεύουμε στο εμπόριο μας, να βρίσκουμε χρήματα, να κάνουμε και να ζούμε την ζωή μας, να βρίσκουμε χρόνο για άλλα πράγματα. Αλλά δεν μπορούμε να ζούμε μια πραγματική ζωή χωρίς τον Χριστό, χωρίς Αυτόν που νοηματοδοτεί τη ζωή μας και την ύπαρξη μας. Η ζωή η αληθινή αξιολογεί, ιεραρχεί τα πράγματα. Τοποθετεί το πνεύμα ψηλά στην κορυφή. Ενώ όταν κυριαρχεί η ζωή της ύλης, τότε παραμερίζεται το πνεύμα και καταφρονείται το θείο θέλημα.

                Έτσι ο άνθρωπος καταντά να μην έχει καμία εσωτερική, πνευματική ζωή, που εκδηλώνεται σε καλοσύνη και συμπόνια, αγάπη και δικαιοσύνη. Υπάρχουν άνθρωποι που όλα αυτά τα αγνοούν και μπορεί να έχουν μόρφωση, να είναι επιτυχημένοι στη ζωή τους, αλλά μέσα τους να γίνονται θηρία να είναι σκληροί και ατομιστές. Έτσι ώστε να τα χάνουν όλα.

 

                Αγαπητοί μου αδελφοί.

 Εφόσον θέλουμε και είμαστε πιστοί, είναι καιρός και πρέπει να αποφασίσουμε, να δούμε τι θέλουμε; Εδώ δεν υπάρχουν δικαιολογίες. Δεν μπορούμε να παραμερίσουμε ότι μας κρατάει μακριά από το Θεό, την πνευματική ζωή, τα Μυστήρια της Εκκλησίας μας, την εφαρμογή του θείου θελήματος. Και ότι άλλο μας κάνει να ζούμε τη πνευματική και την μυστηριακή ζωή.

 

 

                Και ακόμα πιο σημαντικό. Η πνευματική ζωή της Εκκλησίας να εμποτίζει τη καθημερινή μας ζωή. Η μετοχή στη ζωή της Εκκλησίας μας, πρέπει να χρωματίζει πνευματικά όλες τις ημέρες μας. Πνευματική και καθημερινή ζωή να συνυπάρχουν και να συνταυτίζονται αρμονικά μεταξύ τους.  Αμήν!

Π.Ε.Ρ.

- Η πνευματική ζωή στην καθημερινότητα | Ζωή ..

 

 

 Λέμε πως η καθημερινότητα, με τα τρεχάματα και τις έννοιες της, δεν μας αφήνει να δούμε τον εαυτό μας, να συναντηθούμε με τον αδελφό μας, να γνωρίσουμε το Θεό μας. Πράγματι έτσι είναι! Η ησυχία και η αμεριμνησία είναι προϋποθέσεις αυτογνωσίας – ετερογνωσίας - θεογνωσίας. Άλλωστε, κατά τους Πατέρες, «άνευ ησυχίας αδύνατον καθαρθήναι». Και όταν τα πάθη κυριαρχούν την καρδία, πώς θα φωτιστεί για να δει Φως Χριστού, να ζήσει τις χαρές της ζωής «της νυν και της μελλούσης»; Όμως, όσο και να κατανοούμε την πιο πάνω πραγματικότητα και να επιθυμούμε να ήταν διαφορετικά, η αλήθεια βρίσκεται στα γεγονότα. Τι θα γίνει λοιπόν; Θα περιμένουμε να μας έλθουν οι κατάλληλες εξωτερικές συνθήκες για να μπορέσουμε να βρούμε όσα ποθεί στο βάθος η καρδιά μας; Και αν δεν έλθουν ποτέ, θα περάσει η ζωή μας στην άγνοια, στην κακομοιριά και στην πεζότητα;

Ο καθένας μας έχει στα χέρα του το φοβερό προνόμιο της ελευθερίας του, που καθορίζει και την πορεία του. Αν τα δεδομένα της ζωής μας είναι τέτοια που δεν μπορούμε ν’ αλλάξουμε, η στάση μας απέναντι σ’ αυτά  διαφοροποιεί τη μέσα μας κατάσταση. Η ώρα της νύκτας ή της ημέρας που θα μπορέσουμε, ήσυχα και χωρίς λογισμούς, να συναντήσουμε το Θεό της καρδίας, μπορεί με λίγη προσπάθεια να εξευρεθεί από μας. Και αν αυτό δεν είναι δυνατό να το κατορθώνουμε πάντα, ένεκα των συνθηκών και των εκτάκτων περιστατικών, όμως, αν δεν γίνει ποτέ, δείχνουμε την απροθυμία μας για κάτι τέτοιο.

Αλήθεια, δεν είναι οι άλλοι ή οι συνθήκες ζωής πάντα η αιτία της εσωτερικής ακαταστασίας μας και η απουσία της ειρήνης. Η ειλικρίνεια για την οκνηρία του εαυτού μας μπορεί να είναι η αφετηρία για να αρχίσουμε την εσωτερική εργασία, με την περισυλλογή, την αυτογνωσία και την προσευχή, ώστε να οδηγηθούμε στην ανάπαυση που ποθούμε. Ο Χριστός, που είναι ο άρχοντας της ειρήνης και ο μόνος που μας αγαπά μέχρι Σταυρού, γνωρίζει τις συνθήκες που βρίσκεται ο καθένας μας και διακριτικά  και αγαπητικά, συμπορεύεται ως αδελφός.  Οι εντολές Του δεν είναι διαταγές αλλά προτάσεις ζωής, ούτε νόμοι αλλά μέσα θεραπείας και φωτισμού.

Αν  η καθημερινότητα, με τα εμπόδια και τις δυσκολίες για πνευματική ζωή, είναι αυτή που η είναι, η Εκκλησία του Χριστού δεν μπορεί να έχει απαιτήσεις που να επιδεινώνουν την κατάστασή μας φορτώνοντάς μας με δυσβάστακτα βάρη και ενοχές. Οι προτάσεις της για συμμετοχή στις ακολουθίες, για προσευχή και μελέτη, για νηστεία και περισυλλογή ας μην θεωρηθούν ως καθήκοντα που προστίθενται στα άλλα που έχουμε. Ο άνθρωπος που εμπιστεύεται το Χριστό και την Εκκλησία Του, που καθοδηγείται από το άγιο Πνεύμα, ζει μεν στον κόσμο με τις μέριμνες και τον κόπο και την οδύνη του, αλλά ζει τον τρόπο που τον βοηθά να πορεύεται με δύναμη, πραότητα, χαρά. Οι Πατέρες και οι Μητέρες μας, γνωρίζοντας εμπειρικά τον τρόπο αυτό, μπόρεσαν να ξεπεράσουν τα πολλά και ποικίλα προβλήματα που η καθημερινότητα τους έφερνε και να ζήσουν με την πίστη που ζωογονεί και την ελπίδα που χαροποιεί. Δεν μπορούμε και μεις να ζήσουμε όπως εκείνοι;

π. Ανδρέα Αγαθοκλέους

Ημίονος - Ημίθεος Γράφει ο π. Στυλιανός Εμμ. Καρπαθίου στην Romfea.gr Θεολόγος Ψυχίατρος, Δρ Βιοηθικής

Γράφει ο π. Στυλιανός Εμμ. Καρπαθίου στην Romfea.gr
Θεολόγος Ψυχίατρος, Δρ Βιοηθικής

---

Ένας θορυβώδης πρωτοφανής συναγερμός εδώ και μήνες τείνει να εξουδετερώσει τη ζωντάνια της κοινωνικής μας δυναμικής, σχεδόν σε παγκόσμιο επίπεδο, με αφορμή μια συνήθη ιογενή επιδημία από τον ιό covid-19.

Οι κοινωνικές σχέσεις τσακίσθηκαν, το χαμόγελο σταμάτησε να ανθεί στα χείλη των ανθρώπων, η λαχτάρα για συμπαράσταση στον ασθενή, που μέχρι πριν λίγο διαφημιζόταν ως υψηλός αλτρουισμός, εξαερώθηκε, με αποτέλεσμα ο συνάνθρωπος, που εμφανίζει μια απλή πυρετική κίνηση, να στιγματίζεται και να αντιμετωπίζεται αυθωρεί ως μίασμα θανατικό.

Κυβερνήτες και στρατευμένοι επιστήμονες έχουν επιδοθεί στην προσπάθεια να μας απαλλάξουν από τον ανεπιθύμητο εισβολέα με οποιοδήποτε τρόπο, χωρίς να κοστολογούν την υλική και πνευματική πείνα και δίψα των ανθρώπων, οι οποίοι καταρρέουν, όχι μόνον από την ένδεια των βασικών αγαθών επιβίωσης, αλλά παραλλήλως και από την απώλεια της ψυχικής τους ευρυθμίας, με τεράστιες παθολογικές και ψυχοπαθολογικές επιπτώσεις πάνω σε βιολογικά συστήματα ζωτικής εμβέλειας για την επιβίωση, όπως π.χ. στο ανοσοποιητικό.

Ως μη ώφελλε, μέσα στην ασύνετη αυτή απογόμωση του κοινωνικού σώματος, τουλάχιστον ένα μέλος της adhoc εθνικής επιτροπής για τον covid-19, απ΄αρχής της συστάσεώς της και με σταθερά αυξανόμενη μανία και λυσσαλέο μίσος, ντύθηκε την ‘’επιστημονική’’ του πανοπλία, για να πολεμήσει τον ’’εχθρό’’ της ανθρωπότητας, το ασύλληπτο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, που ο Κύριος Ιησούς Χριστός παρέδωκε ‘’υπέρ της κόσμου ζωής και σωτηρίας’’.

Ο βιολόγος-γενετιστής κ. Μ. Δερμιτζάκης με τις θέσεις του περί της Θείας Κοινωνίας, ως δήθεν δυνητικού φορέα μετάδοσης του ιού και, μάλιστα, ιδιαιτέρως υψηλής επικινδυνότητας, έγινε η αιχμή του δόρατος σε μια άθλια πολεμική εναντίον της Εκκλησίας, του τιμιώτερου θεσμού της ανθρώπινης ιστορίας και ιδιαιτέρως του Γένους μας.

Αυτοπεριεβλήθηκε με την τήβεννο του επιδημιολόγου, φόρεσε το στέμμα του λοιμωξιολόγου, ζήλωσε τις γνώσεις του παθοφυσιολόγου, ενώ δεν κατέχει πτυχίο Ιατρικής Σχολής, κι’ από κοντά έγινε και ‘’ολίγον θεολόγος’’, μάλιστα δε και με απαίτηση θεολογικού λόγου. Έτσι μόνον ερμηνεύεται το γεγονός ότι οι συνεχείς τηλεοπτικές παρεμβάσεις του, χωρίς αντίλογο στο μονόλογο της αντιδημοκρατικής ενημέρωσης των πολιτών, που έχει υιοθετηθεί, είναι παιδαριωδώς ατεκμηρίωτες, ενοχλητικά μονότονες και, το χειρότερο, χυδαίες και υβριστικές κατά της πίστεώς μας, λες και απευθύνεται όχι μόνον σε υποτελείς, αλλά και σε ολιγοφρενείς.

Δεν αντιλαμβάνεται, όμως, ο κ. Δερμιτζάκης την αντιεπιστημονική αυτή αθλιότητα. Επικαλείται πάντοτε την επιστημονική του ιδιότητα και με ύφος αυθεντίας αποφαίνεται αξιωματικά τι είναι επιστημονικό και τι όχι. Δεν διάβασε στον Μενέξενο του Πλάτωνα, που μέσα από μια οιονεί αρχέτυπη αποστροφή τονίζει πως επιστήμη χωριζομένη αρετής είναι πανουργία και όχι σοφία. Αγνοεί ότι ως εργαστηριακός δεν έχει σφαιρική ιατρική αντίληψη της πραγματικότητας, γιατί του λείπει η κλινική εμπειρία και γνώση. Δεν συναλλάσσεται με το πρόσωπο των ανθρώπων, δεν του μιλάει ο πόνος, η αγωνία, τα προβλήματα, οι ανησυχίες, τα μεταφυσικά κενά, η υπαρξιακή νοσταλγία της αιωνιότητας. Γι’ αυτό καί η σκέψη του, πνευματικά και λογικά ατελέσφορος, εκφέρεται με ένα τρόπο ολοκληρωτισμού και στανικής επιβολής. Εμμονική του αρχή είναι ο λόγος του Ιουβενάλη στις Σάτυρες: «Hoc volo, sic jubeo, sit pro ratione voluntas» («ἔτσι θέλω, αὐτό μοῦ ἀρέσει, ἡ θέλησή μου εἶναι ὁ μοναδικός λόγος»).

Για να είμαι πιο συγκεκριμένος, ο κ. Δερμιτζάκης αποκλείει ως επιστημονικό επιχείρημα το γεγονός ότι κατά την πρώτη ώση του ιού την Άνοιξη του 2020 διαπιστώθηκαν πολλαπλάσια κρούσματα covid-19 στον δυτικό εν γένει κόσμο, όπου κυρίαρχες πληθυσμιακά ομολογίες είναι ο Ρωμαιοκαθολικισμός και η Προτεσταντική πολυμορφία, από ότι στις ορθόδοξες Χριστιανικές χώρες. Αν παραδεχθεί τη βοώσα αυτή πραγματικότητα καταρρίπτεται η υπόθεσή του για το επιβλαβές του τρόπου της Μεταλήψεως στην Ορθόδοξη Εκκλησία και αντιδεοντολογικά τρέμει τη διάψευση των αντιλήψεών του, γιατί ένας γνήσιος επιστήμονας πρέπει να είναι ανοικτός τόσο στην επιτυχία όσο και στην αποτυχία.

Με βάση την παραπάνω αυθαίρετη παρατήρησή του, εγώ παίρνω το νήμα της σκέψης του καί ερωτώ για πράγματα που παρατηρήθηκαν μέσα στο μικρό χώρο της πατρίδας μας. Αγνοείτε, λοιπόν, κ. Γενετιστά, ότι στην Ελλάδα μας μετά το Άγιον Πάσχα, που κοινώνησαν εκατομμύρια ορθόδοξοι Χριστιανοί, στα ανώγεια, στα κατώγεια, στα αλώνια, στα σαλόνια, η καμπύλη του κορωνοϊού είχε σταθερά φθίνουσα πορεία, ενώ στο γενικό καταλάγιασμα της επιδημίας τον Ιούνιο, δηλαδή ακριβώς μετά το Ραμαζάνι, υπήρξε σημαντική τοπική έξαρση του προβλήματος στις μουσουλμανικές κοινότητες της πατρίδος μας; Και τα λιθάρια κράζουν για τη φίμωση της λογικής, που προσπαθείτε να μας επιβάλλετε.

Δεν θορυβείται ο κ. Δερμιτζάκης από τα νυκτερινά κέντρα, όπου διακινείται ο ‘’θάνατος’’, δεν τον ενοχλούν τα πορνεία, κατ’εξοχήν εστίες πολλαπλής τοξικότητας, μυωπάζει μπροστά στις εκατοντάδες συμπολιτών μας, που αγανακτισμένοι από τον συνεχή και αφιλοσόφητο εγκλεισμό τους ξεδίνουν κατά εκατοντάδες στους δρόμους και τις ρύμες των πόλεων. Αγνοεί όλες τις αντίθετες απ’αυτόν απόψεις, παρ’ότι είναι επιστημονικά πολλαπλώς επιβεβαιωμένες και δημοσιευμένες σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά. Απορώ, γιατί δεν ζήτησε ποτέ να αντιπαραταχθεί δημόσια και ρωμαλέα μ’ όποιον άλλον επιστήμονα, ειδικό στον covid-19, που όμως δεν βρίσκεται μέσα στο ‘’επιστημονικό’’ κυβερνητικό κονκλάβιο.

Προχωρώ ανθολογώντας δύο ενδεικτικές επιστημολογικές αρχές, που πρέπει να έχει κανείς υπ’όψιν του, όταν εκφέρει δημόσιο λόγο, επιμένει ότι μιλάει επιστημονικά και απαιτεί το αλάθητο. Την αρχή της διαψεύσεως και την δυνατότητα προβλεψιμότητας.

Ο Popper K. έχει διατυπώσει την “ἀρχή τῆς διαψεύσεως” ὅταν συμπεραίνει, «ὅτι στό βαθμό πού οἱ ἐπιστημονικές ἀποφάσεις ἀφοροῦν τόν κόσμο τῆς ἐμπειρίας πρέπει να εἶναι ἀναιρέσιμες και στό βαθμό πού δεν εἶναι ἀναιρέσιμες δεν ἀφοροῦν τόν κόσμο τῆς ἐμπειρίας».

Οι επιστημονικές απόψεις κινούνται πάντοτε στη δυναμική των αναθεωρήσεων, γι’αυτό και έρευνες που τιμήθηκαν με βραβεία Νόμπελ (όπως π.χ. αυτό πού απονεμήθηκε στον António Egas Moniz, το 1949, με τη λοβοτομή) η κοινωνία τις θεώρησε βδελυκτές και η ιατρική εμπειρία τις απέβαλε ως εγκληματικές. Το γνωρίζει αυτό ο κ. Δερμιτζάκης;

Η προβλεψιμότητα στην κλινική πράξη, την οποία ασμένως υπηρετεί ο εν λόγω Γενετιστής, πρέπει να γνωρίζει ότι, με ακραιφνή επιστημονικά κριτήρια, έχει πάντοτε πιθανοκρατικό χαρακτήρα και στηρίζεται σε πολυπαραγοντικά μοντέλα, τα οποία χειρίζονται μελετητές στατιστικολόγοι με πολυεδρική γνώση, πατώντας πάνω σε ποικίλα πεδία της επιστημονικής γνώσης.

Γι΄αυτό και επιλέγεται σήμερα η διαθεματική-διεπιστημονική προσέγγιση κάθε γνωστικού αντικειμένου. Και τότε ακόμη η αποτυχία δεν είναι ασύνηθες φαινόμενο˙ είναι λογική συνέπεια, που πηγάζει από το πεπερασμένο της εγκεφαλικής μας λειτουργίας.

Ο Πρωθυπουργός μάλιστα της Μ. Βρετανίας Benjamin Disraeli (1804-1881), είχε πει θυμόσοφα: «υπάρχουν τριών ειδών ψέματα: τα ψέματα, τα καταραμένα ψέματα και η στατιστική», επισημαίνοντας προφανώς ότι με την αμετροέπεια και την υπέρβαση των ορίων μας καταλήγουμε σε εξωπραγματικά συμπεράσματα.

Βέβαια είναι ανεξήγητη για μας η επιλεκτική μνήμη των μελών της Επιτροπής, όσον αφορά τις διαμετρικά αντίθετες θέσεις που έχουν ακουσθεί από το στόμα των κατά καιρούς εκπροσώπων της, μέσα σε χρονική απόσταση μόλις λίγων εβδομάδων˙ ενημέρωση με παλλινωδίες, αυτοαναιρέσεις, ασάφειες, ακροβασίες, τις οποίες συνυπέγραφε ο κ. Δερμιτζάκης και οι οποίες έδωσαν πλούσια τροφή ευρηματικής διακωμώδησής τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Μπορεί κανείς να μη διερωτηθεί για την σοβαρότητα της σκέψης του κ. Δερμιτζάκη όταν εκθειάζει το ‘’μελλοντικό εμβόλιο’’ της Οξφόρδης, που ήδη φαίνεται να πνέει τά λοίσθια, πριν αυτό ακόμη ολοκληρωθεί;

Όταν, επίσης, υποστηρίζει την αναγκαιότητα της μάσκας ως αποτρεπτικού μέσου μετάδοσης του ιού, ενώ αυτή καταγγέλεται ως ιδιαιτέρως επισφαλές μέτρο και επικίνδυνο για την υγεία, όπως έχει καταδείξει πλήθος μελετών από αγανακτισμένους Νομπελίστες, Πανεπιστημιακούς Δασκάλους, εξεδικευμένους έγκυρους και έμπειρους κλινικούς ιατρούς; Μια απλή περιήγηση και ενδεικτική ανασκόπηση στο BMJ  Eur J Pediatr. του JAMA του 2020, φανερώνει την διολίσθησή του σε αντιεπιστημονικές ατραπούς.

Αγνοεί, ότι το μόνον όντως σταθερό από τις αποφάσεις της πολυμελούς επιτροπής ήταν κάποιες γενικές σταθερές σε λοιμικές νόσους, που διασώθηκαν από τον Θουκυδίδη, εδώ και δυόμισυ χιλιάδες χρόνια, για την αντιμετώπιση του ενσκήψαντος λοιμού στην Αθήνα, επί Περικλέους, με πιθανολογούμενο εισηγητή τον Ιπποκράτη.

Επίσης, δε φαίνεται να γνωρίζει τις εκπληκτικές υγειονομικές διατάξεις και όχι μόνον της Παλαιάς Διαθήκης στο βιβλίο του Δευτερονομίου. Για όσους ειρωνευθούν την τελευταία αυτή παρατήρηση και σπεύσουν να την αντιμετωπίσουν ως μύθευμα, ας σκεφθούν δύο πράγματα: O αείμνηστος καθηγητής Δημήτριος Τριχόπουλος, με θαυμασμό δίδασκε στο αμφιθέατρο της Επιδημιολογίας και Υγιεινής στο Γουδί, ότι ο καρκίνος της μήτρας είναι, στατιστικά επιβεβαιωμένος, στα χαμηλότερα παγκοσμίως επίπεδα μεταξύ των Ισραηλιτισσών, λόγω των Μωσαϊκών υγιεινομικών διατάξεων.

Και ο νομπελίστας Arno Penzias, ο οποίος ανακάλυψε την κοσμική μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου έγραψε: ’’Τά καλλίτερα (κοσμολογικά) δεδομένα, που έχουμε είναι ακριβώς …. από τα πέντε βιβλία του Μωυσή, τους Ψαλμούς και την Βίβλο ολόκληρη’’. Και μόνο αν γνώριζαν τη Παλαιά Διαθήκη και εφάρμοζαν τις υγιειονομικές διατάξεις του Προφήτου Μωυσή, πολλοί λοιμοί στην ιστορία της ανθρωπότητας θα είχαν αποφευχθεί.

Επί πλέον όλων αυτών μας αποκρύπτεται επιμελώς το γεγονός, ότι για την παραγωγή του διαφημιζόμενου εμβολίου, όπως προαναφέρθηκε, έγινε χρήση κυττάρων, που αφαιρέθηκαν από έμβρυο, ύστερα από άμβλωση!! Μήπως τούτο θυμίζει την αποστροφή του λατίνου κωμωδιογράφου Plautus, ‘’homo homini lupus est, ότι δηλ. ο άνθρωπος για τον άνθρωπο είναι λύκος; Είναι σύμφωνος κ. Δερμιτζάκης με την ‘’πολιτισμένη’’ αυτή ανθρωποφαγία του δυτικού πολιτισμού (γράφε υποκουλτούρας);

Από τα παραπάνω διαφαίνεται πλέον σαφώς ότι η υγειονολατρεία που υπηρετούν σήμερα οι συγκεκριμένες πολιτικές καί επιστημονικές κάστες, αποτελεί μια νέα ειδωλολατρική παραφυάδα. Την φύτεψαν δύο άσοφοι φιλόσοφοι, εμπαθείς εχθροί του Χριστού. Ένας είναι ο Νίτσε ο θεωρητικός του ναζιστικού ευγονισμού και όχι μόνον, ο οποίος προσέβλεπε στον γιατρό ως «σωτήρα», που «δεν θά χρειάζεται πιά νά κάνει κανένα θαῦμα. Οὔτε και νά σταυρώνεται». Δεύτερος, ο ομοφυλόφιλος Michel Foucaut, όταν μίλησε για μια “νέα ἰατρική θεολογία”, που την εκφράζουν“οἱ ἱερεῖς τοῦ σώματος”, ἀφ᾿ ὅτου ἐκθρόνισαν, κατά την ἀντίληψή του, τούς ἱερεῖς τῆς πίστεως, με σκοπό να ὁρίσουν κανόνες ἠθικῆς και ὑγείας στό κοινωνικό σύνολο.
Αυτή τη φιλοσοφία βάλθηκε να υλοποιήσει ο κ. Δερμιτζάκης, αγκομαχώντας να ταπεινώσει την πίστη στον, μεταξύ δύο Ληστών, Εσταυρωμένο Κατάδικο, με τον φτηνό ορθολογισμό του. Να ταπεινώσει Εκείνον που άφησε αφειδώλευτη παρακαταθήκη Ζωής, παρατεινόμενη στους αιώνες, με το ιερουργούμενον Άχραντο Σώμα Του και Τίμιο Αίμα Του.

Χωρίς περιστροφές, το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας δεν είναι μόνον αδιαπραγμάτευτο για τη ζωή μας, αλλά, πέραν τούτου, αποτελεί την ίδια τη ζωή μας, την οποία, απροκάλυπτα πλέον επιβουλεύεται ένας εσμός παρανόμων.

Μέχρι σήμερα, κι’αυτή ακόμη τη στιγμή, σ’ ολόκληρο τον κόσμο πληγωμένοι συνάνθρωποί μας από λέπρα, ελονοσία, τέτανο, φυματίωση, έμπολα, έϊτζ, παρασιτικά κατά χιλιάδες και επί ώρες προσέρχονται στην αγία Κοινωνία, από κοινή αγία Λαβίδα, μαζί με τους υγιείς αδελφούς οι οποίοι, ως πραγματικοί ‘’ιππότες της πίστεως’’ λακτίζουν τις δαιμονικές αμφιβολίες και αμφισβητήσεις, στο Όνομα Εκείνου, που είναι η Αλήθεια, η Ζωή και η Ανάσταση.

Ιερείς, διακονούντες διά βίου σε νοσοκομεία λοιμωδών νόσων, έδιναν και δίνουν διά του αγίου Ποτηρίου αγάπη και ζωή, χωρίς ποτέ κανείς απ’όλους αυτούς να προσβληθεί από τις θανατηφόρες μεταδοτικές νόσους.

Είναι η ζωντανή μαρτυρία που δίνουν ‘’εν κόποις και πληγαίς περισσοτέρως’’ στην ευθεία των Αγίων Αποστόλων οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί Ιεραπόστολοι απανταχού της γης, ιδιαιτέρως δε στις υπό ανάπτυξη περιοχές του πλανήτη. Αυτήν την εμπειρία καταγράφει η Εκκλησία εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια και κυρίως οι Λειτουργοί Της, που γίνονται μάρτυρες θαυμασίων πραγμάτων, τα οποία η χάρις του Θεού επιτρέπει να αποκαλύπτονται αισθητά στη ανθρώπινη μικρότητα, όταν τελεσιουργείται η Θεία Ευχαριστία.

Διερωτόμαστε. Η παρατήρηση και το πείραμα δεν αποτελούν το αλφαβητάρι της επιστήμης; Τι περισσότερο χρειάζεται για να απαντήσει κανείς στους επιθετικούς αμφισβητίες της πίστης μας από την εμπειρία δύο χιλιετιών. Επιστήμη à la carte, είναι πλάνη.

Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί δεν ανταγωνιζόμαστε την λογική και την επιστήμη, όπως λανθασμένα πιστεύουν μερικοί, γιατί γνωρίζουμε, μέσα από τις Γραφές και την Πατερική σοφία, πως και η λογική και η επιστήμη βρίσκονται μεταξύ των θείων και, ως εκ τούτου, αναπαλλοτρίωτων καταβολών στον άνθρωπο, επειδή μόνος αυτός κτίσθηκε "κατ’ εικόνα Θεού."

Βρισκόμαστε όμως στην αντίπερα όχθη, με όσους θεωρούν την λογική (και συνεκδοχικά την επιστήμη), ως αυτόνομη μορφή της ανθρώπινης υπάρξεως, καθ΄όσον, με τον τρόπο αυτό, ακρωτηριάζεται καίρια η πληρότητα της ψυχοσωματικής ενότητας του ανθρώπου. Και έτσι, η ‘’αυθεντία’’ της λογικής καταντά σε ‘’αυτονομία πλάνης’’, που οδηγεί στην αταξία και το χάος.

Με ταπείνωση και βαθειά επίγνωση της επιστημονικής αλήθειας ο αστροφυσικός Robert Jastrow, στο βιβλίο του God and the Astronomers, γράφει τα εξής εκπληκτικά: "Για τον επιστήμονα που έχει ζήσει με την πίστη του στη δύναμη του λογικού, η ιστορία τελειώνει σαν ένα άσχημο όνειρο. Αναρριχήθηκε στα βουνά της άγνοιας. Πλησιάζει να κατακτήσει την ψηλότερη κορυφή. Καθώς σέρνεται στον τελικό βράχο, τον χαιρετά μια ομάδα θεολόγων, πού κάθονται εκεί από αιώνες".

Δυστυχώς, η έπαρση σήκωσε κουρνιαχτό και τύφλωσε «τά τ’ωτα τον τε νούν τά τ’όμματα» κατά τον Σοφοκλή. Όπως δεν αλλάζουν στον άνθρωπο οι βιολογικές του σταθερές, έτσι και στη σφαίρα του ψυχισμού δεν χάνουν την ορμή τους οι εμπάθειες, η έπαρση και ο παραλογισμος, παρά μόνον όταν ο άνθρωπος ταπεινωθεί και σκύψει το κεφάλι του μπροστά στη θεία μεγαλωσύνη, αναγνωρίζοντας την μικρότητά του.

Ο Συνέσιος ο Κυρηναίος έγραψε για όσους επέστρεφαν από την Αθήνα (ισοδύναμο της σημερινής Ευρώπης και Αμερικής), εκεί όπου βρίσκονταν τα φιλέτα της ανθρώπινης γνώσης, ότι έμοιαζαν ‘’ωσπερ εν ημιόνοις ημίθεοι’’, δηλαδή ότι φάνταζαν σαν ημίθεοι ανάμεσα σε μουλάρια.

Αν ο κ. Δερμιτζάκης έχει ακόμη ίχνος επιστημονικής ευαισθησίας πάνω του, ας αντικατοπτρισθεί στον καθρέπτη της ιστορίας της επιστήμης, τον οποίο λεπτολόγησαν εξέχουσες μορφές της επιστημονικής προόδου, και τότε θα διαπιστώσει, το πώς από ημίθεος γίνεσαι ημίονος δηλ. μουλάρι, αλλά και το πώς από μουλάρι μπορείς να γίνεις ημίθεος.

π.Αθανάσιος Μυτιληναίος – Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΜΑΣ

 

“Θα έρθουν μέρες δύσκολες. Έρχεται σαν μαύρο σύννεφο ο καθολικισμός, δηλαδή η παπική «εκκλησία». Σαν μαύρο σύννεφο θα πέσει πάνω στην ορθοδοξία και στις ορθόδοξες Εκκλησίες της ανατολής, στην Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουκρανία” (π. Αθανάσιος Μυτιληναίος)

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Αναδημοσιεύουμε από το Ιστολόγιο Κατάνυξη.

---

π. Αθανάσιος Μυτιληναίος – Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΜΑΣ

π. Αθανασίου Μυτιληναίου

Ο Απόστολος Παύλος, δέσμιος στη Ρώμη, γράφει στον Τιμόθεο, στη Β΄ του επιστολή, μέσα από τα κακοπαθήματά του από τις φυλακίσεις, κατατρεγμούς και διωγμούς: «είδα γαρ ο πεπίστευκα». Τα περνάω όλα αυτά διότι γνωρίζω σε ποιόν έχω πιστέψει. Δηλαδή αξίζει, γιατί ξέρω ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός. Αλλά αυτό εμείς, μέσα από τυχόν κακοπάθειές μας, μπορούμε να το πούμε; Μπορούμε να πούμε «γνωρίζω σε ποιόν έχω πιστέψει;» Αυτό το «γνωρίζω». Από πού; Μέσω της Ορθοδοξίας. Μέσω της Ορθοδοξίας μας θα γνωρίσουμε ποιος είναι πραγματικά ο Ιησούς Χριστός.

Βέβαια έχουμε τη μεγάλη ευλογία εμείς οι Ορθόδοξοι Έλληνες να έχουμε αυτή την ορθή πίστη. Έξω από την Ορθοδοξία μας παραπαίει η παρέκκλιση, η αίρεση. Και δεν έχουμε σαφή εικόνα του προσώπου του Ιησού Χριστού. Γιατί αν ξέρεις ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός, πεθαίνεις για Αυτόν. Αν όμως δεν ξέρεις ποιος είναι και έχεις μία εσφαλμένη εικόνα, ένα κακέκτυπο του προσώπου Του, τότε βέβαια δεν μπορείς να πεθαίνεις για Αυτόν. Για αυτόν λοιπόν τον λόγο είμαστε ευτυχείς που είμαστε Ορθόδοξοι. Γιατί αυτό θα πει Ορθοδοξία, το να έχω σωστή πίστη, πιστή εικόνα του Θεανθρωπίνου προσώπου του Ιησού Χριστού. Διότι υπάρχει μία υποκειμενική αντίληψη του Ευαγγελίου, δηλαδή του προσώπου του Ιησού Χριστού, η οποία αλλάζει τα πράγματα.

Για παράδειγμα προχτές είχαμε την Κυριακή του σπορέως, αφιερωμένη στους Πατέρες της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου, η οποία στήριξε την ορθόδοξη θέση για το θέμα των ιερών εικόνων. Και δεν είναι απλώς να βάλουμε ή να μη βάλουμε τις εικόνες. Το θέμα είναι να μπορεί να απεικονιστεί το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Εάν έγινε άνθρωπος, βεβαίως μπορεί. Εάν δεν έγινε άνθρωπος, αλλά νομίζουμε ότι έγινε άνθρωπος, τότε βεβαίως όχι. Η Ορθοδοξία πού βρίσκεται; Στο ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Λόγος του Θεού ο οποίος έγινε άνθρωπος. «Ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσε εν ημίν…». Άρα λοιπόν η Ορθοδοξία είναι να επιμείνει και να στηρίξει την αληθινή ανθρώπινη φύση του Χριστού. Ο Χριστός δεν είναι μία φύση, είναι δύο φύσεις. Είναι η Θεία και η ανθρωπίνη. Αντίθετα ο Αρειανισμός που τον πολέμησε η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος, έλεγε ότι ο Χριστός δεν είναι Θεός αλλά μόνο άνθρωπος. Και έτσι ο Αρειανισμός διασώζει μόνο την ανθρωπίνη φύση και όχι τη Θεία. Τι είπαν οι ορθόδοξοι; Ότι είναι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος.

Η Α΄ και η Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδος είναι τα δύο άκρα, οι δύο πόλοι που στρέφονται γύρω από το Θεανθρώπινο πρόσωπο του Χριστού. Συνεπώς, καταλαβαίνουμε ότι μόνο μέσα στην Ορθοδοξία έχουμε το σωστό πρόσωπο του Χριστού. Ποιο είναι; Είναι Θεανθρώπινο. Τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος.

Έτσι στην Εκκλησία μας έχουμε δύο πράγματα τα οποία είναι ισόκυρα: α) η Αγία Γραφή και β) η Ιερά Παράδοση. Τι είναι η Ιερά Παράδοση; Ό,τι ειπώθηκε για τον Ιησού Χριστό. Χρονικά προηγείται η Ιερά Παράδοση από την Αγία Γραφή διότι η Ιερά Παράδοση μας διασώζει, για παράδειγμα ότι το Ευαγγέλιο του Ματθαίου το έγραψε ο Ματθαίος, το Ευαγγέλιο του Λουκά το έγραψε ο Λουκάς, ότι οι Πράξεις των Αποστόλων είναι έργο του Λουκά, ότι η επιστολή προς Ρωμαίους είναι επιστολή του Παύλου κοκ. Ποιος μας διασώζει και μας πιστοποιεί ότι είναι γνήσια αυτά τα βιβλία; Η Ιερά Παράδοση. Ακόμα και η Αγία Γραφή στηρίζεται επάνω στην Ιερά Παράδοση αν λάβετε υπόψη ότι αρκετά χρόνια μετά από την Ανάληψη του Χριστού άρχισε να γράφεται η Αγία Γραφή. Έως τότε υπήρχε η Ιερά Παράδοση. Και τι είναι η Ιερά Παράδοση; Αυτό που πήραν οι απόστολοι και το παρέδωσαν στην Εκκλησία. Αλλά τι παρέλαβαν; Παρέλαβαν τον Χριστό και παραδίδουν τον Χριστό. Η Ιερά Παράδοση είναι ο ίδιος ο Χριστός. Λέει στους Κορινθίους ο απόστολος Παύλος «εγώ παρέλαβον από του Κυρίου ώ και παρέδωκα υμίν». Τι παρέλαβε; Παρέλαβε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Αλλά το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας είναι ο Χριστός. Συνεπώς θα το λέγαμε έτσι: Πήρα τον Χριστό και σας έδωσα τον Χριστό. Ώστε η Παράδοση είναι η παραλαβή και παράδοση του Χριστού.

Η Αγία Γραφή γράφτηκε για να μας παρουσιάσει ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός. Αλλά πως θα μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε την Αγία Γραφή; Δεδομένου ότι εκεί είναι ο μεγάλος ύφαλος που προσκρούουν οι άνθρωποι. Ο Χριστός ρώτησε: «τι λένε οι άνθρωποι για μένα;» Και απαντούν οι μαθητές Του «άλλος λέει ότι είσαι ένας προφήτης, άλλος ότι είσαι ο Πρόδρομος που αναστήθηκε ( όπως το έλεγε ο Ηρώδης), άλλος τούτο, άλλος εκείνο». «Εσείς τι λέτε για μένα;» Και ο απόστολος Πέτρος λέει « Εσύ είσαι ο Υιός του Θεού του ζώντος». Τι βλέπουμε λοιπόν εδώ; Παίρνοντας την Αγία Γραφή ο καθένας έχει διαφορετική αντίληψη περί του προσώπου του Χριστού. Ο ένας λέει αυτό, ο άλλος εκείνο. Μέχρι και σήμερα. Ρωτήστε ποιος είναι ο Ιησούς Χριστός; Θα πουν είναι ένα κοινωνιολόγος, ένας φιλόσοφος, ένα άγιος άνθρωπος. Όλα αυτά δεν είναι σωστά. Ο Ιησούς Χριστός είναι ο Υιός του Θεού που έγινε άνθρωπος.

Ενώ έχουμε την Αγία Γραφή, ποιος θα την ερμηνεύσει σωστά; Η Ιερά Παράδοση, οι Πατέρες της Εκκλησίας. Συνεπώς για να έχουμε σαφή εικόνα του προσώπου του Ιησού Χριστού χρειαζόμαστε δύο πράγματα. Την Αγία Γραφή και την Ιερά Παράδοση. Η Ιερά Παράδοση είναι και αυτή γραμμένη. Είναι ότι είπαν οι Αποστολικοί Πατέρες και όλοι οι άλλοι Πατέρες για το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Δηλαδή ερμήνευσαν σωστά εν Αγίω Πνεύματι. Αυτά τα δύο συνιστούν ό,τι πιστεύουμε. Και πιστεύουμε ορθώς, δηλαδή Ορθοδοξία.

Θα σας πω τι είναι η Ιερά Παράδοση και τι θα απαντούσαμε αν μας ρωτούσαν. Είναι πολλά πράγματα η Ιερά Παράδοση. Και πρώτα- πρώτα είναι:

Α) Οι 7 Οικουμενικές Σύνοδοι αλλά και οι τοπικές Σύνοδοι. Το συνοδικό σύστημα. Δηλαδή οι Πατέρες της Εκκλησίας όλοι μαζί, εν Αγίω Πνεύματι αποφαίνονται για το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Όλοι μαζί οι Πατέρες στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο το 318 μ.Χ. είπαν ότι ο Χριστός είναι ο Θεός Λόγος που έγινε άνθρωπος. Στην Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο είπαν ότι ο Χριστός είναι και τέλειος άνθρωπος. Το συμπέρασμα αυτό βγαίνει όταν συγκεντρώνεται όλη η Εκκλησία για να ερμηνεύσει. Άρα λοιπόν οι οικουμενικές σύνοδοι και οι τοπικές σύνοδοι δεν είναι τίποτα άλλο παρά εκείνο που εκφράζει την Ορθοδοξία. Λέμε ότι η Οικουμενική Σύνοδος έχει εγκυρότητα πέρα για πέρα. Θα σας πω ένα παράδειγμα. Ο Απόστολος Παύλος δεν ήταν θεόπνευστος; Εν τούτοις δεν θέλει να πει κάτι εάν δεν συμφωνεί όλη η Εκκλησία. Θεόπνευστος ο Παύλος. Ο Χριστός είπε στον Ανανία «Μόνο θα τον βαφτίσεις, δεν θα τον διδάξεις στη Δαμασκό. Εγώ θα του αποκαλύψω αυτά που θέλω». Άμεσα από τον Θεό. Όπως άκουσαν τη διδασκαλία του Χριστού οι 12 μαθητές Του, έτσι ακούει τώρα και ο Παύλος που είναι μεταγενέστερος. Εν τούτοις γράφει στου Γαλάτας β΄, 1-2 πως «ύστερα από 14 χρόνια ξανανέβηκα στα Ιεροσόλυμα, μου αποκαλύφθηκε να ανεβώ. Εξέθεσα στους μαθητές, στον απόστολο Πέτρο, στον ευαγγελιστή Ιωάννη και στον άγιο Ιάκωβο, σ΄ αυτός που είναι και ο στύλος της Εκκλησίας, ανέθεσα το ευαγγέλιο το οποίο κηρύττω στους ειδωλολάτρες. «Κατ΄ιδίων δε τοις δοκούσι μήπως εις κενόν τρέχω ή έδραμον». ( Γαλ. β΄2 ). Σε αυτούς που θεωρούνται στύλοι ανέθεσα και τους είπα: αυτό διδάσκω, τα λέω καλά; Τα λέω καλά; Ένας Παύλος. Να το ακούσει η Εκκλησία, να τον εγκρίνει η Εκκλησία. Ο θεόπνευστος Παύλος «ώστε να μην τρέχω στο κενό, κούφια ή έτρεξα κούφια, δηλαδή μήπως δεν έκανα τίποτα». Βλέπετε λοιπόν ότι το συνοδικό σύστημα εδώ είναι πάρα πολύ σπουδαίο. Δεν μπορεί να πει κάποιος κάτι επειδή έτσι του ήρθε. Συμφωνεί η Εκκλησία; Βεβαίως έχουμε γνώμες Πατέρων, απομονωμένες, άλλα τις ενέκρινε η Εκκλησία. Κάτι είπε ο Ιερός Χρυσόστομος, κάτι είπε ο Μέγας Βασίλειος. Το είπανε ξεχωριστά, δεν το είπανε σαν σύνοδος. Το εγκρίνει όμως η Εκκλησία. Αυτό λέγεται Παράδοσις.

Β) Ένα δεύτερο σημείο είναι η Θεία Λειτουργία. Η Θεία Λειτουργία μας παρεδώθηκε διαμέσου της ιεροσύνης και έτσι έχουμε δια της ιεροσύνης με την τέλεση του Μυστηρίου. Το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Έξω από τη Θεία Λειτουργία, χωρίς ιεροσύνη, ένας λαϊκός αν τελέσει τη Θεία Λειτουργία, έχει Σώμα και Αίμα Χριστού; Βέβαια όχι. Αλλά το Σώμα και το Αίμα του Χριστού είναι η Εκκλησία, δηλαδή η Παράδοση, δηλαδή αυτό που μας παρεδώθη. Σας το ξαναλέω, η Θεία Λειτουργία είναι το Μυστήριο της Εκκλησίας χωρίς την οποία Θεία Λειτουργία δεν έχουμε Εκκλησία. Για παράδειγμα οι Προτεστάντες δεν έχουν Εκκλησία. Γιατί δεν έχουν ιεροσύνη. Κι αφού δεν έχουν ιεροσύνη, δεν έχουν το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, άρα δεν έχουν Εκκλησία και πέφτουν στο κενό. Για να καταλάβετε τι θα πει είμαι Ορθόδοξος: Βλέπετε πόσοι Ευαγγελικοί και Προτεστάντες υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα; Ο Θεός να φυλάξει! Επειδή λένε λίγα καλά λόγια; Επειδή παρουσιάζονται σαν πρόβατα ήρεμα και επιεική και νομίζουμε ότι εκεί είναι η αλήθεια; Δεν είναι. Το θέμα δεν είναι αν έχω χριστολογία, όταν για παράδειγμα έχω αρετές κ.α. και παρουσιάζομαι ήρεμος και καλός. Αυτό είναι δευτερεύον. Αυτό είναι δορυφόρος. Πιστεύεις στο Σώμα και στο Αίμα του Χριστού; Έχεις το Σώμα και το Αίμα του Χριστού; Αν δεν το έχεις δεν είσαι τίποτα. Δεν έχεις Εκκλησία. Για αυτό και οι Προτεστάντες είναι κατακομματιασμένοι, κατακερματισμένοι, επειδή δεν είναι Εκκλησία.

Γ) Ένα τρίτο σημείο είναι τα σοφά, θεόπνευστα συγγράμματα των Πατέρων της Εκκλησίας. Ό,τι σας είπα πιο πριν, είναι εκείνα τα οποία περιέχουν την αποδεκτή ερμηνεία της Αγίας Γραφής χωρίς την οποία δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε ορθά την Αγία Γραφή.

Δ) Ένα τέταρτο σημείο είναι ο μοναχισμός. Όπως θα ξέρετε οι προτεστάντες δεν έχουν μοναχισμό. Ο μοναχισμός ο οποίος και από τους Ορθοδόξους πολεμείται, αλλά από εκείνους που έχουν άγνοια και δεν γνωρίζουν τι είναι ο μοναχισμός. Ο μοναχισμός είναι έκφραση της Εκκλησίας. Δεν είναι αποπαίδι της Εκκλησίας, δεν είναι νόθο παιδί της Εκκλησίας. Είναι η άριστη έκφραση της Εκκλησίας. Ο μοναχισμός έχει τις ρίζες του στην Παλαιά Διαθήκη. Είναι γνωστό ότι όλοι οι προφήτες, και ο Μωυσής και ο Ααρών και ο Ησαϊας, όλοι πλην δύο, ήσαν έγγαμοι. Διότι έπρεπε να τονιστεί ο γάμος για να υπάρχει ο λαός του Θεού ιστορικά, να μη χαθεί, για να έρθει ο Μεσσίας. Έπρεπε να υπάρχει το πλαίσιο. Ο λαός του Ισραήλ είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο ήρθε ο Μεσσίας ως άνθρωπος. Δύο προφήτες ήταν άγαμοι, ο Ηλίας και ο Ελισσαίος. Ο Ηλίας είχε την ακτημοσύνη, υπακοή στο Θεό και παρθενία. Είναι τρεις αρετές του μοναχισμού. Παρθενία, υπακοή και ακτημοσύνη. Μαθητής του ήταν ο Ελισσαίος και είχανε δημιουργήσει μία σχολή. Δηλαδή μοναστικά τάγματα το οποία ήταν στην εποχή τους και ζούσαν μοναστικά. Ίσως πρώτη φορά το ακούτε αυτό. Πηγαίνετε στο Δ΄ Βασιλειών να δείτε ότι αυτοί οι άνθρωποι, κάπου 400 – 500 στον αριθμό, λεγόταν «υιοί των προφητών». Ήσαν μάρτυρες της αναλήψεως του προφήτη Ηλία, ζούσαν στα δάση εκεί κοντά στον Ιορδάνη ποταμό. Έχουμε γνωστό το περιστατικό με το τσεκουράκι που του έφυγε ενός και του έπεσε μέσα στο ποτάμι και λέει «δεν είναι και δικό μου το τσεκουράκι», είχαν ακτημοσύνη. Αυτοί οι άνθρωποι έγραψαν αρκετά βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, τα λεγόμενα «Χρονικά». Ώστε λοιπόν οι ρίζες του μοναχισμού είναι στην Παλαιά Διαθήκη.

Καλύτερα, ο μοναχισμός έχει τις ρίζες του μέσα στον Παράδεισο. Οι πρωτόπλαστοι ζούσαν με παρθενία. Προσέξτε, αν ο Θεός τους ευλόγησε για να κάνουν παιδία, αυτό εν όψει της πτώσεως. Δηλαδή εκ των προτέρων ο Θεός το κάνει. Εν όψει της πτώσεως δημιουργεί τον άνθρωπο άρρεν και θήλυ, γιατί ήξερε ο Θεός από πριν για την πτώση. Μπροστά στο Θεό η γνώση είναι μία. Έκανε τον άνθρωπο με τα δύο φύλα και επειδή θα ερχόταν ο θάνατος, για να μη χαθεί ο άνθρωπος, μπαίνει ο γάμος. Μέσα στον Παράδεισο όμως δεν υπήρχε ο γάμος. Διαβάστε την Αγία Γραφή και θα δείτε ότι μετά την πτώση των πρωτοπλάστων «έγνω Αδάμ την γυναίκα αυτού». «Έγνω» θα πει την αναγνωρίζει ως γυναίκα του. Δηλαδή έρχεται σε σχέση γάμου, έξω από τον Παράδεισο.

Συνεπώς μέσα στον Παράδεισο υπήρχαν οι τρεις αρετές του μοναχισμού. Βεβαίως ακτημοσύνη. Είχαν περιουσία; Θα ήταν αδιανόητο. Βεβαίως παρθενία. Και βεβαίως υπακοή στο Θεό. «Έσπασε» η υπακοή. Βγήκαν από τον Παράδεισο και αρχίζει μετά η πορεία της ανθρωπότητας. Ώστε οι ρίζες του μοναχισμού ήταν σ΄αυτόν τον αρχαίο Παράδεισο.

Ξέρετε τι θα πει μοναχισμός; Μια πρόγευση του τι θα είναι η Βασιλεία του Θεού. Όταν θα αναστηθούμε βεβαίως δεν θα υπάρχει ο γάμος. Είπε ο Χριστός ότι στη Βασιλεία του Θεού ούτε παντρεύονται, ούτε νυμφεύονται. Δεν θα υπάρχει ο γάμος. Θα υπάρχει η υπακοή και φυσικά η ακτημοσύνη. Βλέπετε λοιπόν ότι επανέρχεται η ανθρωπότητα σε αυτά τα τρία στοιχεία που συνιστούν το μοναχισμό; Και είναι η Βασιλεία του Θεού. Τι είναι ο μοναχισμός στον παρόντα κόσμο; Μία πρόγευση τη Βασιλείας του Θεού. Πείτε μου τώρα αν είναι η εκλεκτότερη έκφραση της Εκκλησίας ο μοναχισμός. Βλέπετε πόσο έχει παρανοηθεί ο μοναχισμός και είναι πολέμιοι του μοναχισμού και κληρικοί ακόμη και επίσκοποι και λαϊκοί ακόμη. Μόλις κάποιο μοναστήρι γίνει, αμέσως να το χτυπήσουμε. Τηλεόραση, περιοδικά, εφημερίδες. Αυτό δείχνει πόσο λίγο ορθόδοξοι είμαστε. Για αυτό σας τα λέω αυτά, για να καταλάβουμε τι θα πει είμαι Ορθόδοξος Χριστιανός.

5) Πέμπτο σημείο είναι η ασκητική πνευματικότητα. Μόνο αν ξέραμε την πνευματικότητα των ρωμαιοκαθολικών και των προτεσταντών, τότε θα μπορούσαμε να εκτιμήσουμε τι θα πει ορθόδοξος ασκητική πνευματικότητα. Η πνευματικότητα είναι ο τρόπος με τον οποίο εγώ θα ζήσω και θα σταθώ απέναντι σε εκείνα που μου προσέφερε ο ουρανός. Ασκητικός θα πει με άσκηση, με δυσκολία. Από πού ξεκινά η ορθόδοξος ασκητική πνευματικότητα; Από τον Σταυρό του Χριστού. Ο Σταυρός όμως του Χριστού είναι Πάθος, είναι θυσία, είναι κάρφωμα. Από εκεί ξεκινάει. Γιατί αλλιώτικα, αν δεν ξεκινάει η πνευματικότητά μας από τον Σταυρό του Χριστού, δηλαδή της θυσίας, του κόπου, της δυσκολίας, της πιέσεως του εαυτού μας… Τι είπε ο Χριστός… «Η Βασιλεία του Θεού βιάζεται και βιασταί αρπάζουσιν αυτήν». Θέλεις να βάλεις τη Βασιλεία του Θεού μέσα σου; Θα ασκήσεις βία στον εαυτό σου. Βιάζομαι, βιαστή, αρπάζω. Όλα αυτά γιατί; Γιατί ο εαυτός μου είναι νωθρός, τεμπέλικος και πρέπει να ασκήσω βία για να μπορέσω να αποκτήσω τη Βασιλεία του Θεού. Έτσι αν δεν το κάνω αυτό και έχω μια πνευματικότητα ραστώνης, τεμπελιάς, ανέσεως, αυτό σημαίνει ότι έχω βάλει το στοιχείο του κόσμου στη ζωή μου. Και αυτό σημαίνει ότι ο χριστιανισμός τον οποίο δέχομαι είναι εκκοσμικευμένος. Η μεγάλη πληγή της Εκκλησίας μας, ο μεγάλος διώκτης της Εκκλησίας μας είναι ο κόσμος, η εκκοσμίκευση. Όμως όταν έχω εκκοσμίκευση δεν σώζομαι γιατί η ορθόδοξη πνευματικότητα ξεκινά από τον Σταυρό. Αλλιώτικα δεν έχω σωτηρία. Όταν λέω «έχω τα αγαθά μου, τρώω και πίνω». Εντάξει. Δεν σου λέει ο Θεός να μη φας και να μη πιείς, αλλά η Εκκλησία βάζει τη νηστεία. Σου λέει Τετάρτη, Παρασκευή, Σαρακοστές θα νηστέψεις. Η αποθήκη σου είναι γεμάτη και στη γεμίζει ο Θεός. Θα πεις όμως, σήμερα θα νηστέψουμε και θα το κάνουμε ελεημοσύνη. Η νηστεία είναι υπόμνηση σταυρικού βίου ασκητικής πνευματικότητας.

Ο Απόστολος Παύλος γράφει στους Φιλιππισίους «πολλοί γαρ περιπατούσιν, ους πολλάκις έλεγον υμίν ων δε και κλαίων λέγω τους εχθρούς του σταυρού του Χριστού». Πολλοί από σας πολιτεύονται, ζουν, για τους οποίους πολλές φορές σας έλεγα, τώρα δε, και πάλι σας ξαναγράφω κλαίγοντας. Τι; Για τους εχθρούς του Σταυρού του Χριστού. Χριστιανοί αυτοί! Εχθρούς του Σταυρού του Χριστού! Πού είναι η εχθρικότητα; Ο Σταυρός είναι το σύμβολο της ασκητικότητας και της θυσίας. Όταν όμως εσύ απορρίπτεις την ασκητικότητα, απορρίπτεις τη θυσία, δεν γίνεσαι εχθρός του Σταυρού; Και λέει «ων το τέλος απώλεια», που το τέλος τους είναι η απώλεια, δηλαδή η κόλαση, «ων ο θεός ην η κοιλία», δηλαδή ο θεός είναι η κοιλιά, δηλαδή η άνεση, δηλαδή η απουσία ασκήσεως, «και η δόξα εν τη αισχύνη αυτών» και η δόξα τους είναι σε πράγματα που είναι να ντρέπεται κανείς. Θέλετε να πάρετε μια εικόνα; Ο σύγχρονος Χριστιανός σου λέει να φάω και να πιώ, να έχω φιλενάδες και να γλεντάω. Να είναι και έγγαμος και να λέει… τι, με μία γυναίκα θα μείνω! Να λέει η γυναίκα… με έναν άντρα θα μείνω! Γι’ αυτό σήμερα η μοιχεία είναι στην ημερήσια διάταξη. Κάπου 80% είναι από μοιχεία τα διαζύγια. Αυτό δείχνει ότι οι άνθρωποι, δείχνουν τη δόξα τους, την τιμή τους ή τον ανδρισμό τους (οι άνδρες) σε πράγματα που θα έπρεπε να ντρέπονται «των οποίων η δόξα είναι εν τη αισχύνη αυτών», σε πράγματα που είναι άξια ντροπής, «οι τα επίγεια φρονούντες» αυτοί που φρονούν τα επίγεια. Αυτοί οι Χριστιανοί βεβαίως δεν αγωνίζονται και λέγονται εχθροί του Σταυρού του Χριστού, διότι δεν ξεκινάει η πνευματικότητά τους από τον Σταυρό της θυσίας. Μπορεί να κάνουν ελεημοσύνη αλλά αυτό είναι κατοπινό. Μπορεί να έχουν μία αγάπη γενικότερη (αν αυτό μπορεί να λέγεται καθαρή αγάπη). Τίποτα, τίποτα. Θα πρέπει να ξεκινήσει η ασκητικότητά μας από τον Σταυρό του Χριστού.

Ο δε απόστολος Παύλος στα Λύστρα, είχε υποστεί τόσο άγριο λιθοβολισμό που θεωρούσαν ότι είχε σκοτωθεί. Τον έσυραν, τον τράβηξαν από το πόδι σαν σκυλί, έξω από την πόλη. Πήγαν νύκτα οι χριστιανοί να τον πάρουν να τον θάψουν. Και ο Παύλος ζούσε. Σηκώθηκε και ξέρετε τι είπε; Καταπληκτικό! Άλλο να τα λες σε μία αίθουσα, ένα ναό, σε ένα ιερό σπουδαστήριο, σε μία συντροφιά και άλλο να το ζεις αυτό το πράγμα. «Διά πολλών θλίψεων δει ημάς εισελθείν εις την Βασιλεία του Θεού». «Δει» θα πει πρέπει. Πρέπει δια πολλών θλίψεων να μπούμε στη Βασιλεία του Θεού , αλλιώς δεν μπαίνουμε.

Έκτο σημείο, Ορθόδοξη Παράδοση είναι η αδιάλειπτος δοξολογία, στις ακολουθίες όπως ακόμα και στην προσωπική μας προσευχή. Στην προσωπική μας προσευχή λέμε «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με» και έχω διαρκώς τη μνήμη του Θεού. Η προσευχή εκεί πρέπει να καταλήγει. Στη μνήμη του Θεού. Αλλά και η Εκκλησία έχει αυτή την αδιάλειπτη προσευχή. Υπήρχαν μοναστήρια στο Βυζάντιο που είχαν 24ωρη δοξολογία. Ήταν χωρισμένοι οι μοναχοί σε τρία τμήματα, τρείς ομάδες. Η μία ομάδα δοξολογούσε τον Θεό 8 ώρες, δηλαδή προσευχές 8 ώρες. Έφευγαν αυτοί και ερχόταν η άλλη ομάδα χωρίς διακοπή και μετά η τρίτη ομάδα και μετά πάλι η 1η ομάδα. Για αυτό σε εμάς τους ορθοδόξους οι ακολουθίες είναι μακρές. Αυτό είναι ο λόγος. Οι Ρώσοι που πήραν από το Βυζάντιο, διατήρησαν ακριβέστερα, γιατί εμείς κάναμε περικοπές, και η Θεία Λειτουργία τους κρατάει 2,3,4 ώρες. Ο Όρθρος περισσότερο. Πάντως η αδιάλειπτη δοξολογία που μιμείται η Εκκλησία τις ουράνιες Δυνάμεις, τα Χερουβίμ και τα Σεραφείμ, έχουν ασίγητο δοξολογία, χωρίς να σιγούν, στον Θεό. Όπως λέει εκεί στο όραμά του ο προφήτης Ησαΐας στο 6ο κεφ. «είδα εκεί τα Σεραφείμ να υμνούν το Θεό ασιγήτοις στόμασιν», διαρκώς, διαρκώς, διαρκώς.

Έβδομο σημείο: Ορθόδοξη Παράδοση είναι η δογματική εικονογραφία. Η εικόνα που είναι ιστορημένη, δηλαδή ζωγραφισμένη κατά τρόπο που να εκφράζει δογματικές αλήθειες. Ο αγιογράφος μπορεί να έχει κάποιες ελευθερίες, για αυτό έχουνε μία ποικιλία, αλλά δεν πρέπει να ξεφύγει από εκείνα που έχει ορίσει η Παράδοση και μάλιστα η Ζ΄ Οικουμενικά Σύνοδος. Θα ζωγραφίζει τον Χριστό έτσι και έτσι και όχι αλλιώς. Τι εκφράζει μία εικόνα; Κάθε σημείο της εικόνας είναι και μία δογματική αλήθεια. Ενώ η Δύση ζωγραφίζει έναν ρεαλιστικό κόσμο, δηλαδή όπως τον βλέπει τον φυσικό κόσμο. Οι Παναγίες της Δύσεως δεν είναι παρά πρόσωπα φιλενάδων των ζωγράφων. Είναι γνωστό αυτό. Εμείς δεν πήραμε ποτέ άνθρωπο για μοντέλο να κάνουμε για παράδειγμα την Παναγία. Διότι η Ορθόδοξη Εκκλησία ζωγραφίζει έναν θεομένο κόσμο. Ενώ η Δύση ζωγραφίζει έναν ξεπεσμένο κόσμο, που είναι καταδικασμένος σε θάνατο. Για αυτό έχει τον ρεαλισμό και εμείς έχουμε τον αντιρεαλισμό. Ρεαλισμός θα πει κάτι που είναι πραγματικό. Εμείς είμαστε έξω από ό,τι βλέπουμε, το νατουραλιστικό, το φυσικό. Δέστε τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Υπάρχει άνθρωπος σε αυτό το στυλ; Δεν υπάρχει. Είναι ο θεομένος άνθρωπος που είναι έξω από αυτόν τον κόσμο.

Όγδοο σημείο: Έχουμε την υμνογραφία μας. Είναι ποίηση που εκφράζει όπως και τα χρώματα στην εικονογραφία, με τα λόγια, δόγματα και πνευματικά βιώματα. Διαβάζεις ένα τροπάριο, διαβάζεις έναν κανόνα της Εκκλησίας μας και σε ανεβάζει. Δηλαδή είναι θέματα, προϊόντα άφθαστου μεγαλείου που με λίγα λόγια εκφράζονται με τρόπο λογοτεχνικό, ποιητικό.

Ένατο σημείο είναι η υμνολογία, η λεγόμενη Βυζαντινή μουσική, η οποία είναι σεμνοπρεπής, ιεροπρεπής. Δεν είναι μουσική θυμελική, δηλαδή θεατρική μουσική. Αν ακούσουμε μία εκκλησιαστική υμνολογία της Δύσεως, π.χ. τα κατά Ιωάννη πάθη του Μπαχ, ο Μεσσίας του Χέντελ. Ωραία μουσική αλλά δεν είναι εκκλησιαστική, είναι κοσμική. Αν ακούσετε την ορθόδοξη υμνολογία, αυτή σε ανεβάζει πραγματικά στον ουρανό. Για αυτό η υμνολογία είναι πάρα πολύ σπουδαία. Μοναδική. Μην ξεχνάτε ότι οι Ρώσοι έγιναν ορθόδοξοι χριστιανοί επειδή τους γοήτευσε η ορθόδοξη βυζαντινή υμνολογία. Όλα αυτό αποτελούν, ξαναλέω, εκφράσεις της Ορθοδόξου Παραδόσεως.

Δέκατο σημείο είναι οι Μάρτυρες και οι Άγιοι που κυκλώνουν το θρόνο του Χριστού. Είναι γνωστό ότι οι Προτεστάντες απορρίπτουν τους Αγίους και χτυπούν, προσβάλουν τους Αγίους ότι δεν πρέπει να τους τιμούμε. Ακόμη και την Παναγία να μη τιμούμε. Οι Άγιοι είναι οι φίλοι του Χριστού και τιμώνται επειδή τους τιμά ο Θεός. Και δοξάζονται επειδή τους δοξάζει ο Θεός. Στο Α΄ Βασιλειών β΄κεφ,30 στίχος λέει «τους δοξάζοντάς μου δοξάσω», εκείνοι που με δοξάζουν, αυτούς θα τους δοξάσω, αυτό λέει ο Θεός. Και επειδή το λέει ο Θεός ότι δοξάζει τους Αγίους Του, τους δοξάζουμε και εμείς με λιτανείες, με τροπάρια, με εορτές, με θυμιάματα τους τιμούμε και τους δοξάζουμε και εμείς. Έχουμε πλουσιότατη υμνογραφία για τους Αγίους. Ξέρετε, δεν είναι μόνο αυτή που υπάρχει. Υπάρχει ανέκδοτος υμνογραφία πολύ μεγάλη. Πρώτα-πρώτα του Ρωμανού του Μελωδού. Κάτι ελάχιστο έχουμε. Ίσως το ένα χιλιοστό από εκείνα τα οποία έγραψε ο λεγόμενος «Πίνδαρος της Εκκλησίας». Όλα αυτό είναι τιμή προς τους Αγίους μας.

Ενδέκατο σημείο είναι τα λείψανα τον Αγίων. Οι Προτεστάντες λένε: «πάρτε από εδώ αυτά τα κόκαλα». Για να μην πω ότι και ορθόδοξοι δεν τιμούν τα λείψανα των Αγίων. Ο Άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας ο Θεσσαλονικεύς λέει ότι όσο ζούσαν οι Άγιοι ήσαν θεομένοι. Ενωμένοι με το Άγιο Πνεύμα. Και το σώμα τους και η ψυχή τους. Όταν πέθαναν, το σώμα εναπετέθη στον τάφο και η ψυχή στον Παράδεισο. Αλλά χωρίστηκε η ψυχή από το σώμα, και εν Χριστώ Ιησού και εν Αγίω Πνεύματι είναι ενωμένα, διότι το Άγιο Πνεύμα είναι και στη ψυχή που είναι στον Παράδεισο και στο σώμα που είναι στον τάφο. Δεν χωρίστηκαν ούτε από τον Χριστό, ούτε από το Πνεύμα το Άγιον. Και τα λείψανα (λείψανα θα πει απομεινάρια, λείπει το σώμα και έμειναν το οστά) είναι θεομένα γιατί όσο ζούσαν αυτοί οι Άγιοι ήταν θεομένοι, ενωμένοι με το Πνεύμα το Άγιον. Θαυματουργούν τα λείψανα, δίνουν χάρη και μόνο να τα αγγίξεις. Λέει ο Ιερός Χρυσόστομος ότι ακόμα και η λειψανοθήκη που είναι μέσα τα λείψανα έχει χάρη. Όταν ο Χριστός πήγαινε να κάνει καλά τον δούλο του εκατόνταρχου, στο δρόμο εκείνη η αιμορροούσα πήγε και ακούμπησε το κράσπεδο των ιματίων του Ιησού και σκέφτηκε: «εγώ θα γίνω καλά αν ακουμπήσω το κράσπεδο». Και ο Χριστός είπε ότι από μέσα μου βγήκε δύναμη. Αυτή η δύναμη είναι ακόμη και από τα ρούχα. Τον Απόστολο Παύλο στην Έφεσο του έπαιρναν τις ποδιές που είχε στον αργαλειό και τα μαντήλια που σκούπιζε τον ιδρώτα του «εκ του χρωτός αυτού», από το δέρμα. Τα έπαιρναν αυτά και μόνο που τα ακουμπούσαν πάνω σε δαιμονισμένους και σε αρρώστους, γινόταν καλά. Και μόνο η σκιά του Αποστόλου Πέτρου να έπεφτε πάνω σε έναν άρρωστο γινόταν καλά. Αυτό είναι τα Άγια Λείψανα. Όλα έχουν τη ρίζα τους στην Αγία Γραφή.

Δωδέκατο σημείο: Ο μη συγκερασμός Εκκλησίας και κόσμου. Το παν δυνατόν κάνει η Εκκλησία να μην συγκεραστεί, ενωθεί με αυτό που λέγεται «κόσμος», εν εννοία ηθική. Λέγει ο Άγιος Ισαάκ ο Σύρος ότι «κόσμος» είναι όνομα περιεκτικό όλων των παθών. Δηλαδή μία λέξη που δείχνει όλα τα πάθη. Αν θέλεις να αναλύσεις τη λέξη «κόσμος», θα μιλήσεις με τα ονόματα των επιμέρους παθών. Μα είναι δυνατόν ποτέ η Εκκλησία να είναι ενωμένη με τον «κόσμο»; Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης λέγει: «Εάν κανείς αγαπά τον κόσμο, η αγάπη του Θεού Πατέρα δεν είναι σε αυτόν». Τι σημαίνει αυτό; Όχι να μην αγαπώ τον κόσμο… γιατί η Αγία Γραφή λέει ότι τόσο αγάπησε ο Θεός τον κόσμο, ώστε τον Υιό του Αυτόν τον Μονογενή έδωσε… κτλ. Να μη λέω… πώς ζει ο κόσμος, να ζω και εγώ. Χορεύει ο κόσμος, θα χορεύω και εγώ. Αν το κάνουμε έτσι, ανακατεύουμε την Εκκλησία με τον κόσμο. Αφήνεις τον κόσμο να μπαίνει μέσα στην Εκκλησία. Αντί η Εκκλησία να εκκλησιαστικοποιεί τον κόσμο, αντίθετα ο κόσμος κοσμικοποιεί την Εκκλησία. Αυτό λέγεται εκκοσμίκευση. Μία τέτοια κατάσταση είναι αδύνατον, αδύνατον να σώζει. Για παράδειγμα η Ρώμη, η δυτική «εκκλησία», είναι εις το έπακρον εκκοσμικευμένη. Όταν ο Πάπας έχει τράπεζα και η επωνυμία της τράπεζας είναι «του Αγίου Πνεύματος», μεγάλη βλασφημία. Αυτή συντηρεί πολέμους. Πρόσφατα στην Σερβία. Γράφτηκαν στις κοσμικές εφημερίδες: «Η Ρώμη, ο Πάπας, το Βατικανό συντηρεί τον πόλεμο στη Σερβία και αυτός είναι η αιτία που γίνεται αυτό το μακελειό στη Σερβία. Στέλνει όπλα το Βατικανό». Η Εκκλησία όπλα; Να φυλάξει ο Θεός! Βλέπετε λοιπόν ότι η Δυτική Εκκλησία είναι ολότελα εκκοσμικευμένη! Και σας ερωτώ. Μπορεί να σώζει μια τέτοια Εκκλησία; Αν είναι Εκκλησία! Στην εποχή μας έχουμε χάλια, δεχόμαστε επιδράσεις τόσες που να λέμε… ποια είναι η ορθόδοξη Εκκλησία; Όχι πώς ο καθένας καταντάει στον εαυτό του την ορθοδοξία του. Άλλο θέμα. Αλλά η Ορθόδοξη Εκκλησία σαν θέση είναι αυτά τα οποία λέμε και που μόνο με τον τρόπο αυτό σώζουν.

Και κάτι ακόμη να προσέξουμε, είναι πολύ επίκαιρο. Στις μέρες μας γίνεται μία καπήλευση της Ορθοδοξίας από την πολιτική. Λέμε να ενωθούν οι ορθόδοξοι λαοί για να πολεμήσουν το ισλαμικό τόξο κ.α. Προσέξτε γιατί αυτοί που τα λένε αυτά, ούτε ζουν ορθόδοξα, ούτε πιστεύουν ορθόδοξα. Αντίθετα, με άλλους τρόπους πολεμούν την Ορθόδοξη Εκκλησία. Γεννηθήκαμε ορθόδοξοι και αυτό συνιστά ένα μέγα προνόμιο για εμάς ιδιαίτερα τους Έλληνες. Τίποτα να μην είναι ικανό να μας υποκλέψει την Ορθόδοξη πίστη. Τίποτα. Θα έρθουν μέρες δύσκολες. Έρχεται σαν μαύρο σύννεφο ο καθολικισμός, δηλαδή η παπική «εκκλησία». Σαν μαύρο σύννεφο θα πέσει πάνω στην ορθοδοξία και στις ορθόδοξες Εκκλησίες της ανατολής, στην Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουκρανία. Είναι γνωστό αυτό και από τις εφημερίδες. Ξέρετε τι γίνεται στην Ουκρανία; Μάχη ολόκληρη με τους Ουνίτες ρωμαιοκαθολικούς και με τους Ορθοδόξους. Όπως οι Κροάτες που είναι παπικοί, με τους ορθοδόξους Σέρβους. Ακόμη και μέσα στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο που έσφαξαν οι Κροάτες 800 χιλιάδες με 1 εκατομμύριο ορθοδόξους Σέρβους. Υπάρχουν μίση. Αυτά έχουν γραφτεί. Για αυτό θα πρέπει με κάθε τρόπο να είμαστε όρθιοι, τίποτα να μην είναι ικανό να μας υποκλέψει την ορθόδοξη πίστη μας.

Ας φυλάξουμε λοιπόν την Ορθοδοξία μας σαν τον πιο πολύτιμο θησαυρό μας. Αλλά και την ορθοπραξία μας. Δεν είναι αρκετό να πιστεύω ορθόδοξα. Πρέπει να ζω και ορθόδοξα. Ορθοδοξία και Ορθοπραξία. Και να μην ξεχνάμε ότι η Ορθοδοξία είναι αυτός ο ίδιος ο Χριστός. Ο οποίος παραγγέλει σε δύο Εκκλησίες της Αποκαλύψεως από τις 7 ιστορικές Εκκλησίες της Μικράς Ασίας, στην πρώτη στην Εκκλησία των Θυατείρων γράφει: «Ό έχετε κρατήσατε άχρις ου αν ήξω» (Αποκ.β΄25). Εκείνο το οποίο έχετε. Τι έχετε; Την ορθόδοξη πίστη σας, κρατήσατέ το έως ότου ξανάρθω. Πότε; Κατά τη Δευτέρα Του Παρουσία.

Στη δε, Εκκλησία της Φιλαδελφείας παραγγέλει ο Χριστός «κράτει ο έχεις» (Αποκ. γ΄11). κράτα αυτό που έχεις. Την ορθοδοξία σου και την ορθοπραξία σου. Είναι η ορθόδοξη πνευματικότης που ξεκινά από τον Σταυρό του Χριστού, «ίνα μηδείς λάβη τον στέφανόν σου» (Αποκ. γ΄11). Ώστε κανείς να μην πάρει το στεφάνι σου, το βραβείο σου να μην το πάρει κάποιος άλλος.

Αυτά είναι η Ορθόδοξη πνευματικότητα. Αυτά όλα είναι η Ορθόδοξη Παράδοση μαζί με την Αγία Γραφή, που είναι η Ορθόδοξη ερμηνεία της Αγίας Γραφής και που όλα αυτά με μία λέξη τα λέμε Η ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΜΑΣ.

Είσαι Χριστιανός ή νομίζεις ότι είσαι;»

Του Πρωτοσυγκέλλου της Ιεράς Μητροπόλεως Φωκίδος, Γέροντος Νεκταρίου Μουλατσιώτη

Στο  ευαγγελικό ανάγνωσμα ο Ευαγγελιστής Ματθαίος μάς περιγράφει το εξής γεγονός: Ένας νεαρός έρχεται και πέφτει στα γόνατα ενώπιον του Ιησού, και Τον παρακαλεί να του πει τι πρέπει να κάνει και πώς πρέπει να ζήσει την ζωή του, ώστε να αποκτήσει την αιώνια ζωή.

Το ακούτε αδελφοί μου; Ένας νεαρός γονατιστός παρακαλεί τον Κύριό μας θέλοντας να μάθει, πώς πρέπει να ζήσει για να εισέλθει στην Βασιλεία των Ουρανών. Ας έλθουμε στο σήμερα. Υπάρχουν σήμερα νέοι και νέες που γονατίζουν ενώπιον του Εσταυρωμένου Ιησού Χριστού, και Τον παρακαλούν να τους διδάξει πώς πρέπει να ζήσουν ώστε να εισέλθουν στην Βασιλεία του Θεού; Υπάρχουν σήμερα νέοι και νέες που προσεύχονται γονατιστοί ενώπιον του Κυρίου μας; Ας αφήσουμε τους νέους. Άραγε έχουμε μεσήλικες ή ηλικιωμένους ανθρώπους που προσεύχονται γονατιστοί μπροστά στο εικονοστάσι τους; Έχουμε ώριμους και μεγάλους ανθρώπους που αναζητούν με ενδιαφέρον να πληροφορηθούν πώς πρέπει να ζήσουν εδώ, στην επίγεια και μάταιη αυτή ζωή, ώστε να εισέλθουν στον Παράδεισο;

Υπάρχουν λοιπόν ψυχές στις ημέρες μας που από αγάπη και πόθο για τον Χριστό ζητούν πληροφορίες για τον τρόπο ζωής που πρέπει να τηρούν, ώστε να εισέλθουν στην Βασιλεία των Ουρανών; Κι αν υπάρχουν, αδελφοί μου, σίγουρα είναι ελάχιστες αυτές οι ψυχές. Οι περισσότεροι χριστιανοί μας προσέρχονται πλέον περιστασιακά και τυπολατρικά τις Κυριακές και τις μεγάλες εορτές στους ιερούς ναούς μας. Είναι πλέον φανερό σε όλους μας ότι η χώρα μας και η οικουμένη ολόκληρη δεν ζει όπως θέλει ο Θεός. Αν είχαμε αληθινά χριστιανικές ψυχές και ζούσαμε σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, τότε ο κόσμος μας θα ήταν Χριστοπολιτεία, η κοινωνία μας μια Χριστιανούπολη, όπου οι άνθρωποι θα αγωνιούσαν να μάθουν τι θέλει ο Θεός από μας, όπως αναφέρει σήμερα το Ευαγγελικό κείμενο.

Ποιος είναι αυτός ο θεάρεστος τρόπος ζωής; Μας τον δίδαξε ο ίδιος ο Χριστός, απαντώντας στον νέο που ζήτησε να τον πληροφορηθεί. Τι είπε ο Κύριός μας; «οὐ φονεύσεις». Δεν θα σκοτώσεις άνθρωπο. Εμείς ωστόσο με τα λόγια μας πολλάκις έχουμε «σκοτώσει» ανθρώπους. Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει. Πόσους δολοφονήσαμε με τα σκληρά και πικρά λόγια μας, μέσα στο σπίτι μας, στον δρόμο, στην εργασία μας, στο σχολείο και αλλού;

Πόσες ψυχές άραγε πληγώσαμε βαθιά, πικράναμε, λυπήσαμε με τους λόγους μας; Πόσες φιλικές σχέσεις, εξαιτίας των λόγων μας, πάγωσαν και νεκρώθηκαν; Πόσες αγαθές σχέσεις εξαιτίας μας έγιναν εχθρικές; Έτσι θέλει ο Ιησούς Χριστός να μιλάμε και να συμπεριφερόμεθα στον συνάνθρωπό μας; Έτσι μας διδάσκει το Ευαγγέλιο;

Δεν δολοφονούν όμως μόνο τα λόγια μας. Δεκάδες εκατομμύρια είναι πλέον οι εκτρώσεις ετησίως σε ολόκληρη την γη. Είναι τόσα πολλά τα θύματα που δολοφονούν γονείς παιδοκτόνοι, συγγενείς συμμέτοχοι και γιατροί επίορκοι, ώστε ξεπερνούν πλέον τα θύματα του Α΄ και Β΄ παγκοσμίου πολέμου. Τολμάμε λοιπόν να μιλήσουμε ενώπιον του Κυρίου μας και να Του πούμε, ότι εμείς Κύριε ούτε με έργα, αλλά ούτε και με τους λόγους μας δολοφονήσαμε ανθρώπινες ψυχές;

«οὐ μοιχεύσεις», λέγει ο Κύριος στον νέο που ζητά γονατιστός να πληροφορηθεί πώς θα κερδίσει την Βασιλεία του Θεού. Πρόσεχε του λέγει παιδί μου, να μείνεις αγνός και παρθένος έως την ώρα του μυστηρίου του γάμου. Πρόσεξε μη μολύνεις το σώμα σου με σαρκικές και αμαρτωλές πράξεις. Πόσοι και πόσες από εμάς, αδελφοί μου, φθάσαμε στο γάμο μας αγνοί και παρθένοι στην ψυχή και στο σώμα; Πόσοι από εμάς διδάσκουμε σήμερα στα παιδιά μας να προσεύχονται γονατιστά, και να κρατήσουν έως την ημέρα του γάμου τους την αγνότητα; Γέμισε η χώρα μας από πορνείες και μοιχείες. Τραγικά αδιαφορούμε να τηρήσουμε τις ευαγγελικές εντολές του Κυρίου μας. «Μην κλέψεις, μην ψευδομαρτυρήσεις, να τιμάς τον πατέρα και την μητέρα σου και ν' αγαπάς τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου», προσθέτει ο Χριστός προς τον νέο που βρίσκεται γονατιστός ενώπιόν Του, αναζητώντας πώς θα εισέλθει στην Βασιλεία του Θεού.

Άνθρωπε του 21ου αιώνα, εσύ ποθείς την Βασιλεία του Θεού; Εσύ προστρέχεις γονατιστός ενώπιον του Κυρίου σου για να σε διδάξει πώς πρέπει να ζεις, ώστε να γίνεις κληρονόμος της αιωνίου χαράς μέσα στην Βασιλεία Του; Δυστυχώς, τα βιώματά μας συνήθως μαρτυρούν, ότι σαν ανόητοι αδιαφορούμε για Εκείνον που μας έδωσε αυτή τη ζωή, και έχουμε ξεχάσει τον σκοπό της.

Ένα ποθεί ο άνθρωπος σήμερα· ν΄ απολαύσει όλες τις αμαρτωλές ηδονές και τις απατηλές  χαρές, ζώντας μία ζωή άνετη και πλούσια. Την εγωιστική του καλοπέραση ποθεί ο σύγχρονος άνθρωπος.  Αυτήν μαθαίνει και στα παιδιά του. Ελάχιστοι πλέον καλλιεργούν την θυσιαστική αγάπη και την αρετή σύμφωνα με την θέληση και τις εντολές του Θεού. Γι΄ αυτό παρατηρούμε μεγάλη αποστασία από τον Θεό και την Εκκλησία Του στις ημέρες μας.

Αδελφοί μου, θαυμάζω τον νέο του Ευαγγελίου. Θαυμάζω τον ζήλο του και την αγάπη του προς τον Θεό, που προσήλθε γονατιστός ενώπιον του Κυρίου μας. Θαυμάζω την τόλμη και το θάρρος του, που χωρίς να ντραπεί τους παρόντες ανθρώπους, εκείνος ρωτά τον Κύριο τι πρέπει να κάνει για να σώσει την ψυχή του. Αλλά θαυμάζω και την απόκριση που έδωσε στον Χριστό, όταν Εκείνος του απάντησε πώς πρέπει να ζήσει, για να κερδίζει τον Παράδεισο: «Πάντα ταῦτα ἐφυλαξάμην ἐκ νεότητός μου· τί ἔτι ὑστερῶ;» Κύριε, του λέγει ο γονατιστός νέος, όσα μου λες, από παιδί έως σήμερα τα έχω φυλάξει. Δεν σκότωσα με κανέναν τρόπο ποτέ και κανέναν, δεν πλησίασα ποτέ γυναίκα, διατήρησα την αγνότητά μου, τιμώ τους γονείς μου και τηρώ τις εντολές του Θεού. Τι άλλο ακόμη πρέπει να κάνω Κύριε, αφού ποθώ την Βασιλεία του Θεού; Αναμένω εδώ, γονατιστός πλησίον σου, δεν θέλω Κύριέ μου να χάσω την ψυχή μου. Πες μου, σε τι ακόμα υστερώ;

Ο Κύριος τότε του δίδει την εντολή της τελειότητας: Μοίρασε όλη την περιουσία σου στους φτωχούς και έλα να με ακολουθήσεις, και θα έχεις σίγουρη θέση στην Βασιλεία των Ουρανών. Όταν το άκουσε αυτό ο νέος που τόσο ποθούσε τον Παράδεισο, χλώμιασε, έσκυψε το κεφάλι του, σηκώθηκε λυπημένος και απομακρύνθηκε από τον Χριστό.

Θρηνώ τον νέο αυτό και όλους τους πλούσιους ανθρώπους που δεν μοιράζουν την περιουσία τους στους φτωχούς, κρατώντας μόνο τα απαραίτητα προς το ζην. Θρηνώ όλες αυτές τις ψυχές, που ενώ θεωρούν ότι ζουν κοντά στον Χριστό, εντούτοις είναι δεμένοι με τα υλικά αγαθά που απέκτησαν, και αδυνατούν να τα μοιραστούν με την φτώχεια που βασιλεύει πλησίον τους. Θρηνώ, διότι ο Κύριος μας είπε ότι οι άνθρωποι αυτοί πολύ δύσκολα θα εισέλθουν στην Βασιλεία του Θεού, εφόσον αρνούνται την γενναιόδωρη ελεημοσύνη. Μερικοί δίδουν, μα προσφέρουν μόνοψίχουλα μπροστά σε αυτά που έχουν. Κρατούν τα πάντα για τον εαυτό τους, για τα παιδιά και τα εγγόνια τους. Στην ψυχή τους βασιλεύει ο δαίμονας της φιλαυτίας.

Αδελφοί μου. Σήμερα εκτός από τον Ευαγγελιστή Ματθαίο και ο Απόστολος Παύλος, ως πνευματικός μας πατέρας,  μας υπενθυμίζει στην Α΄ προς Κορινθίους  επιστολή του όσα ο Κύριος μας δίδαξε. Σας υπενθυμίζω το Ευαγγέλιο, λέει ο Απόστολος,  το οποίο σας κήρυξα και το οποίο με πίστη και χαρά όλοι εσείς δεχτήκατε. Θέλω να γνωρίζετε ότι, εάν τηρήσετε όσα σας ανέφερα και βαδίζετε στην οδό που μας υπέδειξε ο Κύριος, θα έχετε βέβαιη την σωτηρία σας και θα γίνετε μέτοχοι της Βασιλείας του Θεού.

Επομένως ένα απομένει τώρα και σε όλους εμάς αδελφοί μου: Να κάνουμε καλό έλεγχο του εαυτού μας. Να δούμε μήπως δεχτήκαμε μάταια τον Χριστό στις καρδιές μας. Διότι εάν δεν εφαρμόζουμε καθημερινά όσα δίδαξε ο Κύριός μας, τότε μάταια βαπτιστήκαμε, μάταια λεγόμαστε έως σήμερα χριστιανοί!

Ας κάνει λοιπόν ο καθένας από εμάς έλεγχο της συνειδήσεώς του. Εάν βρεθήκαμε σε λάθος δρόμο, ας μην απελπιστούμε. Ας κάνουμε στροφή 180 μοιρών και ας επανέλθουμε με δάκρυα ειλικρινούς μετανοίας και συντριβής στην οδό του Κυρίου μας. Διότι ο Κύριος και Θεός μας είναι Πατέρας φιλάνθρωπος και Θεός αγάπης. Δέχεται τον τελευταίο αμαρτωλό που μετανόησε όπως δέχτηκε και τον πρώτο.  Δέχεται όλους μας όπως δέχτηκε τον άσωτο, την πόρνη, τον ληστή επάνω στο σταυρό.  Υπάρχει λοιπόν ελπίδα σωτηρίας και για σένα αδελφέ μου. Ας τρέξουμε τώρα όλοι πλησίον Του, με δάκρυα στα μάτια, λέγοντας μέσα από την ψυχή μας «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον και εμένα τον αμαρτωλό». Η σωτηρία του Κυρίου μας να είστε βέβαιοι ότι θα έλθει τότε σε όλους μας και στις οικογένειές μας.