Ορθοδοξία η μόνη οδός και σωτηρία.
Βρισκόμαστε ήδη στην περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Περίοδος αύξησης του πνευματικού αγώνα των πιστών.
Ήδη με την είσοδο του Τριωδίου, η
Εκκλησία άρχισε να προετοιμάζει για την υποδοχή της, με κατάληξη βέβαια
την μεγάλη Εορτή της Ανάστασης.
Σας ευχαριστώ πολύ που μέσα στην περίοδο
αυτή, με καλέσατε για αυτήν την ομιλία. Εύχομαι να αποτελέσει αφορμή
προσεγγίσεως στην Ορθοδοξία, την οδό και σωτηρία όλων μας.
Θα ήθελα κατ΄ αρχήν να χαιρετήσω τον
κάθε ένα ξεχωριστά, αλλά επειδή επιθυμώ να δώσω περισσότερο χρόνο στην
ανάλυση του θέματος και να αποφύγω τα κοινότυπα, ζητώ συγγνώμην που δεν
θα αναφερθώ ξεχωριστά στον κάθε ένα από εσάς, και θα αρκεσθώ μονάχα να
χαιρετίσω όλους μαζί, δια του λειτουργικού χαιρετισμού “και πάντων και
πασών” μνήσθητι Κύριε.
Ευθύς αμέσως έρχομαι στο θέμα μας. Κυριακή της Ορθοδοξίας. Πρώτη Κυριακή των Νηστειών. Ορθοδοξία η μόνη οδός και σωτηρία.
Τι θα είχαμε να πούμε με αφορμή την εορτή αυτή της Εκκλησίας;
Ασφαλώς πολλά και για να μη κουράσω με
αναφορές που είναι γνωστές σ΄ εσάς, με γεγονότα της ιστορίας για την
εορτή αυτή, που επίσης είναι γνωστά σε εσάς, θα προτιμήσω να σας
καταθέσω ένα μικρό προβληματισμό, που να ακουμπά και να ξεκινά από το
σήμερα, σε σχέση με την Ορθοδοξία, την μοναδική οδό και τρόπο αληθούς
ζωής και επουρανίου σωτηρίας.
Αυτό δε, το κάνω, δηλαδή να ξεκινήσω από
γεγονότα της σήμερον, όχι γιατί με αναπαύει η διάθεση που παρουσιάζεται
λανθασμένα κατά την ταπεινή μου άποψη, από πολλούς σήμερα, στους
καιρούς μας, να εκσυγχρονίσουμε την εκκλησιαστική ζωή, όπως λέγεται, ως
να λένε δηλαδή ότι η αλήθεια πάλιωσε και πρέπει να της δώσουμε μια ένεση
για να ζήσει στο σήμερα, αλλά γιατί θέλω να σας καταθέσω μια ταπεινή
άποψη, εξ΄ αιτίας της εορτής της Κυριακής της Ορθοδοξίας, να σας
μεταδώσω ένα προβληματισμό σε σχέση με τον καιρούς μας, για ποιο λόγο
είναι η μόνη οδός σωτηρίας, που στην συνέχεια αν και εφ΄ όσον το
επιθυμείτε, να αποτελέσει αιτία διαλόγου και ανταλλαγής απόψεων.
Το πρώτο λοιπόν που πρέπει να
εντοπίσουμε είναι αν είναι γνωστή η Ορθοδοξία. Γιατί η Ορθοδοξία δεν
κατανοείται ως θα έπρεπε από πολλούς και μάλιστα στην γωνιά αυτής της
παγκοσμίου επικράτειας, που έζησε και τράφηκε από αυτή, ως η μόνη οδός
σωτηρίας;
Μόνη οδός σωτηρίας; Δεν είναι απόλυτο; Δεν είναι φανατικό και μισαλλόδοξο; Όχι αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω.
Είναι μια αλήθεια αυτό, η μόνη οδός και
σωτηρία, που ελπίζω να καταφανεί στην συνέχεια, χωρίς βεβαίως να
αμνηστεύω τα αρκετά κακώς κείμενα ή να εξαγνίζω τα εξ ανθρωπίνης
αδυναμίας κατά καιρούς γενόμενα.
Πολύ ωραία λέει κάποιος σύγχρονος: “Η Ορθοδοξία δεν έχει κανένα στραβό, έχει όμως πολλούς στραβούς”.
Μπορώ να σας παρουσιάσω τα στραβά,
ξεκινώντας από την άγνοια και άλλα πολλά, των κατά καιρούς κρατούντων
από την εποχή της αναστυλώσεως των Ιερών Εικόνων που εορτάζουμε σήμερα,
μέχρι σήμερα και την εχθές.
Μπορώ να στραφώ εναντίον όλων εκείνων που είτε ηθελημένα, είτε εκ συστήματος ενεργούν κατά της πίστεως.
Ας αρχίσουμε όμως ευχαριστιακά και
αξιοχρέως από την μνημόνευση, σήμερα, στην γιορτή της πίστης, των
ονομάτων των Αγίων Αυτοκρατόρων, Πατριαρχών, Αρχιερέων, Κληρικών, όλων
των βαθμίδων, ασκητών, εγκρατευτών, ευσεβών λαϊκών, μαρτύρων, ομολογητών
που στήριξαν την Ορθοδοξία και τέλος -τέλος, μνημονεύω με μια λέξη, της
Αγίας ημών Πίστεως, της Ορθοδοξίας, της εορτής της Πίστεως μας, που
λαμπρώς προβάλει η Εκκλησία σήμερα.
Τι έκαναν αυτοί οι προ ημών; Εβάδισαν
αυτή την μοναδική οδό και έφεραν, είτε δια μαρτυρίων φρικτών, είτε δια
εναρέτου ζωής, είτε δια φυγής εις τας ερήμους, είτε δια διδασκαλίας, το
τέλος της πίστεως, ως βίωμα.
“Επόμενοι τοις Αγίοις Πατράσι”, διαβάζουμε σήμερα στις Εκκλησίες. Επόμεθα αυτών; Είμαστε σ΄ αυτή την οδό;
Οι Άγιοι της Εκκλησίας αγωνίστηκαν για
την επικράτηση της βασιλείας του Θεού και όχι ασφαλώς για την επικράτηση
ενός κατά κόσμον σώζοντος σχήματος.
Λένε πολλοί ότι το βυζάντιο δια της
Ορθοδοξίας ήταν ένας δρόμος που κατέστησε ένα θεοκρατικό κράτος. Πως
όμως ήταν θεοκρατικό και πως η πίστη ήταν η οδός επί της οποίας
θεμελιώθηκε, όταν, στο σύνολο των κατά καιρούς κρατούντων τότε, οι
περισσότεροι ήταν εισηγητές και υποστηρικτές αιρέσεων και
παραθρησκευτικών δοξασιών;
Αυτό μαζί με τις διδασκαλίες των Αγίων
Πατέρων, μας οδηγεί στην διαπίστωση ότι ναι μεν “πάσα εξουσία εκ Θεού
δέδοται” δηλαδή κάθε εξουσία δίνεται από τον Θεό, αλλά και ότι η
βασιλεία του Θεού “ουκ έστι εκ του κόσμου τούτου”, δηλαδή η βασιλεία του
Θεού, δεν είναι απ΄ αυτό τον κόσμο.
Δίνεται πάσα εξουσία από τον Θεό, άρα
λοιπόν συνεργεί ο Θεός στις ανομίες των εξουσιών και στις απρέπειές των,
στρεφόμενες εναντίον αυτής ταύτης της ανθρωπίνης αξιοπρεπείας;
Ασφαλώς αγαπητοί μου, ως γνωστόν, γι΄
αυτές τις ανομίες μας, επιτρέπει ο Θεός να επικρατούν και αυτά, για να
γίνουν αφορμές σωτηρίας, επιστροφής και μετάνοιας.
Το βασίλειο του Πνεύματος του Θεού, δεν επιζητεί απλώς μια ανθρώπινη αξιοπρέπεια, μια βιωτή απλής αρμονίας και επιγείου χαράς.
Είναι διαφορετικό από το βασίλειο του
Καίσαρος, τις βασιλείες του κόσμου τούτου, που αναπαύονται στις
διακηρύξεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στις εξαγγελίες των
κοινωνικών ισορροπιών ή των χρηματιστηρίων.
Εδώ λοιπόν, σ΄ αυτό το σημείο έχουμε να
αντιπαραθέσουμε την μόνη οδό και σωτηρία. Έχουμε να καταθέσουμε, έχουμε
να πούμε εμείς ως Ορθόδοξοι.
Έχουμε να παρουσιάσουμε παγκοσμίως, για
τους αγώνες των προαναφερθέντων Αγίων, για το πολίτευμα της Ορθοδοξίας,
δηλαδή την ορθή δόξα, την ορθή πίστη, την μόνη οδό και σωτηρία, τον ορθό
προσανατολισμό, που έχει την αρχή του εδώ και το τέλος του στα έσχατα,
στον κόσμο της βασιλείας του Πατρός και του Υιού και του Αγίου
Πνεύματος.
Βεβαίως ως περαστικοί διαβάτες αυτού του
κόσμου, έχουμε ανάγκη και τα της εδώ ζωής, ένεκα της πτώσεως και της
έξωσής μας απ΄ αυτόν τον Παράδεισο της ουρανίου τρυφής, ένεκα του
μεταπτωτικού κόσμου, που όταν ο προπάτορας Αδάμ τον έχασε, τον
προπτωτικό δηλαδή, εκάθησε απέναντι αυτού και έκλαψε πικρά.
Η μόνη οδός πορείας όμως, κατά τας
Γραφάς και την παράδοση της Εκκλησίας, η σωτηρία, είναι η ευαγγελική
εφαρμογή των υπό του αποκαλυφθέντος Θεού, βεβαίως και εν χρόνω και τόπω,
γι΄ αυτό προείπα ότι ζούμε στο κόσμο αυτό, αλλά όμως ως διαβάτες,
περαστικοί, ένεκα της αυτοεξορίας μας από τον κόσμο της θεώσεως, της
κατά χάριν θέας του Θεού, της μόνης οδού και σωτηρίας.
Από κει και πέρα είναι φυσικό, όταν
κανείς έχει πάνω του ένα άρωμα, να αρωματίζει και τους χώρους που περνά.
Εμείς το γένος των Ορθοδόξων, κυρίως οι Άγιοι μας, είτε ελληνόφωνοι,
είτε αραβόφωνοι είτε σλαβόφωνοι, είτε άλλοι, με την ορθόδοξη πίστη,
αρωμάτισαν και αυτό ακόμα το βασίλειο του Καίσαρος του κόσμου τούτου,
όπου και αν ευρέθηκαν αυτοί. Του έδωσαν προοπτική, το ταξίδεψαν σ΄
ανατολή και δύση. Έδωσαν τον χριστιανικό πολιτισμό και ας μισήθηκε τόσο
πολύ, γιατί είναι γνωστό, ότι “ο φθόνος έρπει επί τον έχοντα”.
Και χωρίς να είναι και να είμαστε
κατέχοντες ουδενός πράγματος, ανοίξαμε για την οικουμένη ολόκληρη την
ευθεία οδό της Ορθοδοξίας και δώσαμε στην κοινωνία, όχι μόνο το πάθος
ενός πάσχοντος για τον άνθρωπο Θεού, αλλά πάνω στην πίκρα της εξόδου από
τον παράδεισο που και εμείς γευθήκαμε μαζί με τα άλλα γένη της γης ως
συγκληρονόμοι της αυτής δυστυχίας, δώσαμε γιατρευτικά το βίωμα, την
έξοδο, το άνοιγμα στην οδό της σωτηρίας.
Αναστάσεως και σωτηρίας, που δεν είναι
μια απλή αξιοπρέπεια και μια συνετότερη λύση, δίπλα στις άλλες, για τις
κατά καιρούς συντελούμενες κοινωνικές αδικίες.
Είναι ένα όραμα συνεχιζόμενο και τελειούμενο στην Θ. ευχαριστία, στους αιώνες των αιώνων που ζητά ουρανοπολίτες και εθελοθυσία.
Διάβασα στην ευλογία που έδωσε ο
Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως κ. κ.
Βαρθολομαίος, σε ένα γερμανικό βιβλίο με θέμα “βυζαντινή Ελλάδα”, τα
εξής χαρακτηριστικά:
“Εάν είναι αληθές ότι το Βυζάντιον
υπήρξεν ο κόσμος, όστις ωνειρεύθη το κατανυκτικώτερον όνειρον της
ανθρωπότητος, αξίζει το όνειρον τούτο να βεβαιωθή δι΄ όλων των
υπαρχουσών μαρτυριών και επιβιώσεων αυτού εις όλα τα μήκη και πλάτη της
συγχρόνου Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού ότι δεν έσβυσεν, ούτε απέθανεν.
Το ιερόν τούτο όνειρον δύναται και σήμερον να αποτελέση το βάθρον όλων
των εφιεμένων αληθούς αναστάσεως και σωτηρίας, διότι “κοινός
παρονομαστής” εις όλας τας αξίας του παρόντος κόσμου, δια το βυζάντιον
δεν είναι η αμφιβόλου ποιότητος και αντοχής “πρόοδος” των κοσμικών
κριτηρίων, αλλά ο μεταμορφωμένος κόσμος της κατά χάριν θεώσεως.”
Αυτό το όραμα στέκει εκεί στην Μητέρα
Εκκλησία, στην Κωνσταντίνου Πόλη, που έχει χάριτι Θεού την καρδιά αυτής
της μόνης οδού και σωτηρίας, της κατά χάριν θεώσεως, το ιερό της
Ορθοδοξίας Κέντρο, το Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Κάθε βράδυ, γι΄ αυτούς που έχουν μάτια
να δουν, αυτό το ατελείωτο όνειρο, ως να είναι συμφυές με την ανακαίνιση
της φύσεως, ως ακούραστος ταξιδευτής που κτυπά τις καρδιές των
ανθρώπων, εξαπλώνεται ως συμπεπυκνωνένη δρόσος, από τα γυρίσματα της
Ιστορίας και φωτίζεται και αναθερμαίνεται από την κανδήλα της Ιεράς
Κόγχης του Φαναρίου, για να δώσει μια συνέχεια, να ανορθώσει νοερώς τα
γκρεμισμένα τείχη της Πόλης, που έριξαν τείχη και τείχη κακίας
διαιρέσεων και ασέβειας, που αναγράφουν, “αναγράφω σοι η Πόλις σου
Θεοτόκε”, την συνέχεια της οδού και της σωτηρίας, συνεχώς
ενανθρωπιζομένη, άρα και σταύρωση και ανάσταση.
Τώρα απ΄ εδώ και πέρα διερωτάται κανείς,
γίνεται αυτό ιδέα ή μια μεγάλη ιδέα; Γίνεται ένα μικρό αλωνάκι και να
χωρέσει τι; το δρόμο των ασκητών και των Αγίων, την βεβαία πίστη της
Εκκλησίας για την μόνη οδό και σωτηρία;
Γίνεται μόνο μια ιεραποστολική
θριαμβολογία ή μια ορθοδοξολογία που μπορεί να εξυπηρετήσει τις ανάγκες
των πάσης μορφής εθνοφυλετικών παρεκκλίσεων, γεγονός που για άλλη μια
φορά εν σώματι η Ορθόδοξη Εκκλησία, κατεδίκασε δια των Προκαθημένων Της,
εντός και εκτός τειχών, στην πρόσφατη Θ. Λειτουργία στην Νίκαιας της
Βιθυνίας, τα περασμένα Χριστούγεννα;
Γίνεται ένα εφαλτήριο για να
εναποθέσουμε την αγχώδη συμπεριφορά, όταν πιέζει ο πανικός των
φοβουμένων την άλωση αυτού του μικρού αλωνιού, που δυστυχώς εντός του
διαστρεβλώθηκαν όχι μόνο οι αλήθειες της Πίστης και της Ρωμιοσύνης, αλλά
ακόμα και η αλήθεια του Ευαγγελίου;
Αυτό πρέπει μάλλον να πονά περισσότερο
σήμερα την Εκκλησία. Αυτό πρέπει να μας συνεγείρει και να μας κάνει να
ζητήσουμε την έξοδο από το μικρόν του πράγματος, να αναζητήσουμε την
αληθινή οδό και την ζώσουσα χάρη του Θεού.
Αλήθεια και τι δεν κατεργάζεται αυτή η
ζώσουσα χάρη του Θεού για τον άνθρωπο! Πως όμως; Με το κριτήριο
απαρίθμησης και μόνον αρετών από μέρους μας ή με την μεγαλοσύνη και την
αγάπη του Ουράνιου Πατέρα των οικτιρμών;
Πως; με συχωροχάρτια ή με μια άμετρη
φιλανθρωπία, στην θέση μιας “θεοεγκατάλειψης”, όπως πολύ επιγραμματικά
και με ανυποκρισία την παρουσιάζει ο σύγχρονος Ρώσος ασκητής π.
Σωφρόνιος Σαχάρωφ, που βιώνει ο εκ της αμαρτίας, αλλά πολλές φορές και ο
από την έντονη αναζήτηση αγωνιών άνθρωπος, παρουσιάζοντας βέβαια εδώ ο
άγιος πατήρ την δεύτερη περίπτωση, εκείνη την εκ της προσωπικής του
πνευματικής πορείας και αναζητήσεως, για να βρει τον εσώτερο της καρδίας
άνθρωπο. Πέρασμα δηλαδή από την απλή ηθική, στην βίωση και την απόλαυση
του ακτίστου φωτός.
Θα μου πείτε, αυτά Δέσποτα, είναι βαθειά
νερά. Να, όμως και μια άλλη πτυχή της αυτής ποιότητος του αυτού
σώζοντος πνεύματος, για μας που ζούμε στον κόσμο.
Αναφέρεται στο βιβλίο του Ντοστογιέφτιτσ “αδελφοί Καραμαζώφ”, μια ιστορία για μια Αγριοκρεμμύδα, απολαύστε την:
Ήταν κάποτε μια γριά γυναίκα, η οποία
στη ζωή της δεν είχε κάνει κανένα καλό. Όταν πέθανε, ο άγγελός της την
πήγε στο θρόνο του Θεού, μα στο βιβλίο των πράξεών της δεν υπήρχε καμία
καλοσύνη κι έτσι ο δρόμος της ήταν για την κόλαση.
Ο άγγελός της στενοχωρήθηκε αφάνταστα.
Αναζήτησε στις πιο κρυφές σημειώσεις του βιβλίου του καθενός, μήπως και
βρει κάποια καλή πράξη και αναγκάσει το Θεό που είναι γεμάτος αγάπη να
την πάρει στον Παράδεισο. Ψάχνοντας, λοιπόν, βρήκε ότι κάποτε, όταν η
γριά σκάλιζε τον κήπο της, ήρθε ένας ζητιάνος που της ζήτησε ελεημοσύνη.
Η γριά τράβηξε μια αγριοκρεμμύδα και την πέταξε στο ζητιάνο, για να
απαλλαγεί από την παρουσία του.
Ο άγγελος χάρηκε και είπε στο Θεό το
συμβάν. Τότε Αυτός του είπε: «Πάρε μια αγριοκρεμμύδα κι αν μπορέσει η
γριά να κρατηθεί απ’ αυτήν και βγει από την κόλαση, ας τη φέρεις στον
Παράδεισο».
Ο άγγελος χάρηκε αφάνταστα, πήρε μια
αγριοκρεμμύδα και κατηφόρισε στην κόλαση. Ρώτησε πού είναι η γριά και
της είπε τα ευχάριστα. Η γριά καταχάρηκε και αρπάχτηκε από την
αγριοκρεμμύδα που κρατούσε ο Άγγελος και άρχισε να βγαίνει από την
κόλαση.
Τότε, συνέβη το εξής παράδοξο. Από τα
πόδια της γριάς άρχισαν να κρεμιόνται κι άλλοι κολασμένοι για να
ξεφύγουν από τον τόπο της βασάνου. Όμως η γριά άρχισε να τους σπρώχνει
φωνάζοντας: «Δικιά μου είναι η αγριοκρεμμύδα, δεν έχετε θέση μαζί μου».
Ο άγγελος την παρακαλούσε να δείξει
αγάπη, αλλά η γριά ήταν αμετάπειστη. Κλωτσούσε τις άλλες ψυχές και
φώναζε! Τότε η αγριοκρεμμύδα έσπασε και η γριά και όλες οι άλλες ψυχές
ξαναγύρισαν στην κόλαση.
Ο άγγελος λυπημένος ξαναγύρισε στον
παράδεισο και ετοιμάστηκε για ένα νέο ταξίδι στη γη κοντά σε μια
καινούρια ψυχή. Θα τον συντρόφευε η ελπίδα ότι αυτή η ψυχή θα μπορούσε
να δείξει λίγη αγάπη, όσο κρατά μια αγριοκρεμμύδα. Ο Παράδεισος άλλωστε,
κερδίζεται για τόσο λίγο. Αρκεί να το θέλουμε!
Η πτώση και τα στραβά μας είναι η αιτία.
Οδηγούμεθα εκ της Ιστορίας της Εκκλησίας
στην πικρή διαπίστωση, που και άλλη φορά είπαμε σε άλλη ομιλία και όπως
διακήρυξαν ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και ο Άγιος Μάρκος ο Εφέσου,
μεγάλοι διδάσκαλοι και οδηγοί της ορθοδόξου εμπειρικής βιώσεως, της
θεώσεως, στην κατεύθυνση της εξακριβώσεως, ότι οι καιροί που ζούμε,
αντάλλαξαν το βίωμα, την νήψη, ως προϋπόθεση της εξευρέσεως της
αληθινής σωτηρίας, με ένα επετειακό πνεύμα επιδερμικών, λαμπροπρεπών
κατά τα άλλα, τελετών με υψηλές κορόνες περί Ορθοδοξίας και τον αληθινό
σκοπό της διδασκαλίας των Αγίων μας, σε μια ιερή και μόνο ανάμνηση
ιδεών.
Πολλοί αναδύθηκαν σε ένα αγώνα αποκοπής
από κάθε τι το Ορθόδοξο, ως βλαπτικά για τον νέο προσανατολισμό, προς το
διαφωτιστικό πνεύμα των προτεσταντικών ηγεμονιών της κλασικίζουσας
Δύσεως.
Στην εποχή μας λοιπόν πάλεψαν τα βιώματα με τις ιδέες και βρέθηκαν νικητές τα βιώματα.
Οι ρίζες βέβαια του προβλήματος
ευρίσκονται, πολλούς αιώνες πριν, αλλά ιδιαιτέρως για την σήμερον, στο
αποστεωμένο από την λυτρωτική χάρη της ταπεινώσεως και της αυτομεμψίας
του Ορθοδόξου βιώματος.
Ας πάμε σε μερικές τέτοιες ρίζες για να είμαστε απολύτως ειλικρινείς και περιοριζόμεθα μόνο σε μερικά παραδείγματα.
Ο αντιβασιλεύς Μάουερ, στις 25
Σεπτεμβρίου του 1833, με διάταγμα διέλυσε 412 Μοναστήρια και εκδίωξε
2.000 Μοναχούς. Ο καταστατικός χάρτης της Ελλαδικής Εκκλησίας του 1833,
αντιγράφτηκε από την εις Βαυαρία ισχύουσα εκκλησιαστική νομοθεσία του
1818, ως αναφέρει ο Καθηγητής Χ. Γιανναράς, (από το βιβλίο του οποίου,
“Ορθοδοξία και δύση, η θεολογία στην Ελλάδα σήμερα”, αντλούνται τα
παραδείγματα των αναφορών αυτών) ”οι συντάκτες του Διατάγματος
εταπείνωσαν την Εκκλησία, μετασχηματίσαντες αυτήν εις απλούν σωματείον,
κινούμενον κατά τας διαταγάς του κοσμικού κυριάρχου”.
Οι κλασικοί αρχαιολόγοι παρά την
αντίρρηση της Ορθόδοξης Εκκλησίας το 1836, κατεδάφισαν 72 βυζαντινές
εκκλησίες στην Αττική και τόσες άλλες καταστροφές που δεν είναι της
παρούσης, αναφέρονται όμως έστω και σε ελάχιστα βιβλία και τούτο, μην
τυχόν θίξομε τον Κοραϊδικό διαφωτισμό.
Αναφέρομε επίσης τον Ευγένιο Βούλγαρη,
διδάσκοντα τη φιλοσοφία του Leibniz και του Wolff, τους Νικηφόρο Θεοτόκη
και Θεόκλητο Φαρμακίδη, με τις σχολαστικές αποδεικτικές μεθόδους των
Πανεπιστημίων της Πίζας, της Φλωρεντίας, της Οξφόρδης κ.λ.π.
Οι καταστροφές αυτές είναι ενδεικτικές
μιας βαθύτερης καταστροφής, της πνευματικής απόπλυσης στην κολυμβήθρα
του διαφωτισμού των ξένων, που όπως αναφέρει ο Μακρυγιάννης, ήλθαν μετά
από μια περίοδο 400 χρόνων σκλαβιάς και σκοταδισμού της οδυνηρής
τουρκοκρατίας, για να “φωτίσουν” δηλαδή να υποτάξουν με έναν άλλο πιο
”ευγενικό” τρόπο, όσα με θυσίες και αίματα κράτησαν τα πνευματικά τέκνα,
αναφέρουμε μόνον ένα, του Αγίου Πατροκοσμά του Αιτωλού.
Σε μας δε στην Κρήτη είναι γνωστά τα
ανωτέρω, κατά την περίοδο της βενετοκρατίας, όπου στην προσφορά σπουδών
και γνώσεων εκ μέρους των κατακτητών, συμπροσφέρεται κατά την περίοδο
εκείνη, το τίμημα της αλλαγής της Ορθοδόξου πίστεως.
Για την περίοδο αυτή αναφέρω και πάλιν
μόνο ένα παράδειγμα. Ο συμμοναστής μου, Άγιος Πατριάρχης Μελέτιος ο
Πηγάς, ο οποίος, κατά την λήξη των σπουδών του όταν του εζητήθη να
αλλάξει την πίστη του, προκειμένου να λάβει το πτυχίο του, διότι είχε
σταλεί υπό της Μονής του, της Ιεράς Μονής Αγκαράθου για ευρύτερες
σπουδές, αρνήθηκε γυρίζοντας πίσω στο περίφημο κοινόβιο της Αγκαράθου,
με μια θαυμαστή ιερά ομολογία ορθοδόξου πίστεως, που μπορεί κανείς να
διαβάσει στα πατερικά κείμενα της Εκκλησίας μας.
Τα πιο πάνω είναι μόνο ελάχιστα, πολύ
λίγα, για να καταδείξουμε τις συνέπειες της απαρνήσεως της μόνης οδού
σωτηρίας μας, των παραδοθέντων υπό των Αγίων Πατέρων.
Συνολικά και χάρη του θέματος και της
εορτής της Ορθοδοξίας, αναφέρω τον φρικτό για τους πολέμους, αλλά
γενναίο για την πίστη 14ο αιώνα, όταν η Εκκλησία αγωνιζόταν, να κρατηθεί
στην ορθόδοξη οδό και παράδοση της, τον 4ο αιώνα, Γρηγόριο, Χρυσόστομο
και Βασίλειο, τον 10ο αιώνα, Συμεών τον Νέο Θεολόγο, την φιλοκαλική
αναγέννηση του 18ου αιώνα, Νικόδημο τον αγιορείτη για να φθάσουμε σήμερα
στον π. Ιουστίνο Πόποβιτσ, π. Γεώργιο Φλορόφσκι, π. Δημήτριο Στανιλοάε,
π. Ιάκωβο Τσαλίκη, π. Εφραίμ Κατουνακιώτη και άλλους, ως συνεχιστές και
οδοδείκτες του εμπειρικού αποφατικού τρόπου νήψεως των αβάδων της
αιγυπτιακής ερήμου, των Αγίων Ιωάννου της Κλίμακος και Μαξίμου του
Ομολογητού.
Αυτή είναι αγαπητοί η οδός από την οποία
αναβαίνει η Ορθοδοξία στην σωτηρία. Οδός βιωμάτων και εμπειριών
πνευματικών και όχι ιδέες και θρησκευτικός συναισθηματισμός, που τόσο
έβλαψε και βλάπτει εκεί όπου υπάρχει.
Δεν αποτελούμε σύλλογο καλών ανθρώπων
αλλά Εκκλησία, συναγωγή χαρισμάτων. Δεν είμεθα οπαδοί μιας ιδέας, αλλά
μαθητές του Χριστού. Δεν είμαστε καν ούτε μια θρησκεία, αλλά κατά την
ορθόδοξη θεολογία, αποκάλυψη. Δεν πιστεύουμε σε αφηρημένες έννοιες, αλλά
στο ζώντα Θεό. Δεν είμαστε σωτηριολογούντες, αλλά σεσωσμένοι κατά χάριν
Θεού.
Λέει ο Στήβεν Ράνσιμαν: “…μόνον η
Ορθοδοξία αναγνωρίζει πως η θρησκεία είναι μυστήριο. Οι ρωμαιοκαθολικοί
και οι προτεστάντες θέλουν να τα εξηγήσουν όλα. Είναι άσκοπο να
πιστεύεις σε μία θρησκεία, θεωρώντας ότι αυτή η θρησκεία θα σε βοηθήσει
να τα καταλάβεις όλα. Ο σκοπός της θρησκείας είναι ακριβώς για να μας
βοηθάει να κατανοήσουμε το γεγονός, ότι δεν μπορούμε να τα εξηγήσουμε
όλα. Νομίζω πως η Ορθοδοξία συντηρεί αυτό το πολύτιμο αίσθημα του
μυστηρίου…
Χρειαζόμαστε, το μυστήριο, χρειαζόμαστε
αυτή τη γνώση που λεει πως στο σύμπαν υπάρχουν πολύ περισσότερα από αυτά
που μπορούμε να κατανοήσουμε. Χρειαζόμαστε τη διανοητική μετριοφροσύνη
και αυτή απουσιάζει, ειδικά μεταξύ των Δυτικών Εκκλησιαστικών ανδρών…
Ποτέ δεν πίστεψα ότι μπορείς να
διαχωρίσεις την πίστη προς τους Αγίους με τη διανόηση…Από τη στιγμή που
προσπαθείς να εξηγήσεις τα πάντα, καταστρέφεις ουσιαστικά αυτό που θα
έπρεπε να αποτελεί την ανθρώπινη διαίσθηση, αυτή που συνδέει τη διανόηση
με τους αγίους και την αίσθηση του Θεού…
… όταν έχεις έντονο θρησκευτικό
συναίσθημα, η ζωή σου «μορφοποιείται» κι είναι πολύ πιο ικανοποιητική
από τη σημερινή, όπου κανείς δεν πιστεύει σε τίποτε αρκετά.”
Επανέρχομαι και επειδή πρέπει να φανεί
πιο καθαρά, γιατί επιμείναμε στα πιο πάνω παραδείγματα και για να δούμε
πως συνεχίστηκε η διαστρεβλωμένη παράδοση στο τόπο μας, που ξεφεύγει από
την μόνη οδό και σωτηρία για την Εκκλησία, αυτή η αντορθόδοξη παράδοση
ξεκινά κυρίως από τον διαφωτισμό από την εποχή του Αγίου Γρηγορίου του
Παλαμά, ως την εποχή του νέου Ελληνικού κράτους και συγκεκριμένα, την
τροφοδότησε, από το 1837 η θεολογική Σχολή των Αθηνών, με την αντιγραφή
των ξένων θεολογικών προτύπων.
Ας δούμε μερικά, άλλα χαρακτηριστικά παραδείγματα, για το πως παρουσιάζονται οι νηπτικοί π.χ. πατέρες και τα έργα των.
Διευκρινίζω ότι δεν θέλω να θίξω το
κύρος και την προσφορά στα ελληνικά θεολογικά γράμματα των αειμνήστων
καθηγητών, Χρήστου Ανδρούτσου και άλλων, βλέπετε ήταν το κλίμα της
εποχής, γράφουν: ”οι δογματικές αλήθειες είναι έννοιες, προσδιορίζονται
υπό της ανθρωπίνης νοήσεως, ήτις είναι όργανον, δι ού διατυπούνται τα
δόγματα”.
Να όμως πως ένας σύγχρονος καθηγητής
αναφέρει και γράφει και έτσι φαίνεται και η διαφορά που θέλω να τονίσω,
για την εύρεση αυτής της βασιλικής οδού και σωτηρίας της Αγίας
Ορθοδοξίας, “η δογματική διατύπωση, της εποχής εκείνης, δεν έχει την
παραμικρή αναφορά στην εμπειρία των Αγίων και στην Εκκλησιαστική
ευσέβεια, η αλήθεια των δογμάτων δεν είναι εμπειρική, είναι αποκλειστικά
ιδεολογική, είναι μια μεταφυσική εννοιών, λογικά κατοχυρωμένη που την
αποδέχεται κανείς με την διάνοια.”
Επί πλέον αγαπητοί, δεν επαρουσιάζοντο
οι Άγιοι της Ορθοδοξίας στα δογματικά εγχειρίδιά των, δια των βιωμάτων
των, αλλά μόνο για το πότε έζησαν και τι ήταν. Π. χ. Παλαμάς. Απλώς
αναφέρουν, έζησε τον 14ο αιώνα, ήταν Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης και
τελεία.
Για τους Αγίους Ισαάκ τον Σύρο και
Συμεών τον Νέο Θεολόγο, δεν αναφέρονται καθόλου, ως να μη έζησαν ποτέ,
απλώς παρατίθενται πατερικά χωρία των, υπό μορφή ενός θρησκευτικού
εγκυκλοπαιδισμού, αριθμοποίησης, ακαδημαϊκού τύπου, για μια ατομική
ηθική, αποκεκομμένη από το όλο βίωμα της Εκκλησίας.
Ακούστε κάτι χαρακτηριστικό: Ο καθηγητής
Μουρατίδης γράφει ”ο αποφατισμός, και ως όρος σημαίνων άρνησιν, είναι
απαράδεκτος ως προϋπόθεσις και αφετηρία της Ορθοδόξου θεολογίας”.
Βλέπομε δηλαδή μια γνωσιολογία όμοια
ακριβώς με εκείνη των αντιπάλων της Ορθοδοξίας και εάν ο λαός μας δεν
είχε, δια μιας ”εκ των ένδον” όπως λέγει ο π. Γ. Φλορόφσκι,” διαίσθηση,
πολύ σπουδαιότερη από την ξερή πολυμάθεια” ίσως σήμερα η ορθοδοξία να
ήταν, όχι η μόνη οδός και αλήθεια, αλλά όπως εκλαμβάνουν μερικοί,
ανατολική ή κατ΄ άλλους μια ανατολίτικη ιδιοτροπία του Χριστιανισμού.
Τέτοιου είδους περιφρόνηση επεφύλαξαν
προς όλους τους ασκητές της Εκκλησίας, η αττική καλλιέπεια, ο
φιλοσοφικός στοχασμός των αριστοτελιστών, έως και τον διωγμό και το
μαρτύριο, αφού αρκετοί ήταν οπαδοί του ουμανισμού, από την Δύση.
Για την αντορθόδοξη πλευρά η εύρεση της
οδού της σωτηρίας είναι ένας ηθικός τρόπος στάσεως απέναντι στο Θεό,
όπου ο ακτιβισμός, και η μονομερής πνευματική δράση, καταξιώνει τον
άνθρωπο. Αυτός είναι ένας καταφατικός τρόπος, έτσι ορίζεται θεολογικά.
Η ορθόδοξη πνευματικότητα έρχεται να μας προβάλει τον αποφατικό τρόπο των νηπτικών πατέρων της ερήμου.
Ο άνθρωπος δεν ζει μόνο με την δράση,
αλλά και όταν ησυχάζει, θεολογικώς βεβαίως ερμηνευόμενη η λέξη. Η ηθική
δεν αναφέρεται μόνο στις εξωτερικές εκδηλώσεις, αλλά σε ολόκληρη την
ζωή.
Ο εσωτερικός διαλογισμός, οι ενδότερες πτυχές της ύπαρξης, είναι το ενδιαφέρον της ορθοδόξου οδού.
Αυτό μάλιστα στην Ορθόδοξη
Πνευματικότητα και ζωή, είναι το κέντρο αναφοράς των Ορθοδόξων, είναι το
πολυπόθητο σημείο που ζητούν να φθάσουν, οι πιστοί, αλλά δεν έρχεται,
χωρίς να διέλθουν από αγώνες, από την ανάβαση του φρικτού Γολγοθά, του
καθ΄ ενός, γεμάτος από κόπο, πόνο, νηστεία, θυσίες και εναγώνιες
προσευχές.
Ο αγώνας αυτός εκτός από την περιοχή της
δράσεως και στην περιοχή της μοναχικής θα λέγαμε αδράνειας,
προσδιορίζει πληρέστερα και της αληθινές διαστάσεις της ηθικής ζωής.
Είναι η αναφαίρετη, ερχόμενη μακαριότητα του Αναστάσιμου φωτός, της Βασιλείας του Θεού.
Λέγει ο Άγιος Ιωάννης. της Κλίμακος
“όποιος εμίσησε τον κόσμο αυτός εγλύτωσε από την λύπη. Ενώ εκείνος που
έχει προσπάθεια δεν έχει λυτρωθεί ακόμα από την λύπη.”
Ο Κύριος, δεν έδωσε ένα Νόμο σαν εκείνο
της ανταπόδοσης, του αρχαίου κόσμου, αλλά μας πέρασε με την θυσία και
την ανεξικακία Του, από την κατάσταση του Νόμου στο δρόμο, στην
κατάσταση της Χάρης, της νέας, καινής πραγματικότητας του Ευαγγελίου και
του ιερού παραδείγματός Του.
Σήμερα μάλιστα ο πονεμένος άνθρωπος της
εποχής, αναζητά ένα Θεό- Πατέρα, παρά ένα σκληρό απόμακρο Θεό- τιμωρό,
σαν αυτό που καλλιέργησε, η νομική αντίληψη της δυτικής σκέψης.
Η θρησκευτική αυτή σκέψη ως υποκρισία
γενικά, είναι οδός αρρώστιας ψυχικής, που από την περιγραφόμενη
υποκρισία από τον Χριστό, στην αρχή του Τριωδίου με την παραβολή του
“τελώνου και του φαρισαίου”, θα κορυφωθεί στην συνέχεια, εντονότερα στο
λόγο Του, κατά την Μεγάλη Εβδομάδα, με εκείνα τα φοβερά
<<ουαί>> που απηύθυνε.
Τα σημερινά μάλιστα προσωπεία του
σύγχρονου ανθρώπου, που φωτίζονται από την σύνθεση της κοσμικής
εξωστρέφειας, ζητούν την λύτρωση από το χάος και την αστάθεια που
δημιουργούν στον εσωτερικό κόσμο της ανθρώπινης ύπαρξης.
Η αληθινή βεβιωμένη πραγματικότητα,
θεραπεύει σύμφωνα με τον λόγο και το παράδειγμα του Χριστού την ψυχή και
δεν αφήνει να διογκώνεται μέσα μας, ένας φολκλορικού τύπου
χριστιανισμός υποκρισίας και εμπαιγμού του Θείου.
Προς καλλιτέραν μάλιστα κατανόηση των ανωτέρω, πρέπει να αναφέρουμε δύο τινά από τον π. Σωφρόνιο Σαχάρωφ:
- “Η συνήθεια καθιστά ημάς απρόσεκτους και σχεδόν αναισθήτους εις τους λόγους της Αγ. Γραφής και καθιστά ημάς ανικάνους να βλέπωμεν τας πραγματικάς αυτών διαστάσεις. Αι ουσιώδεις θέσεις της Θείας Αποκαλύψεως διέρχονται συχνάκις απαρατήρητοι, καίτοι αποτελούν όντως την απάντησιν εις τους βαθύτερους πόθους ημών, διότι είναι αι πλέον σύμφυτοι προς την ανθρωπίνην ύπαρξιν” και
- “η ταραχή της συνειδήσεως πολλών χριστιανών είναι η ένδειξις ότι ούτοι εν τη <<ψυχολογική>> αυτών αντιλήψει περί ταπεινοφροσύνης δεν έχουν συλλάβει το αληθές περιεχόμενον της Αποκαλύψεως”.
Άλλο αγαπητοί, γνώση των ιερών θεμάτων και άλλο βίωση των ιερών γεγονότων.
Η αληθινή οδός και σωτηρία δεν ευρίσκεται στην ανώτερη η κατώτερη γνώση των γραφών. Την γραφή την ξέρει και ο διάβολος.
Δεν είναι το τέλος του δρόμου αυτού, η
αποθήκευση στο νου χωρίων και εξωτερικών περιγραφών ιερών γεγονότων, που
πολλάκις και δεν λεω βεβαίως πως είναι εντελώς κακό, είναι κατά
συναίσθημα, ήτοι κατά την επιστήμη, αντικείμενο της ψυχολογίας, αλλά η
εμπειρία δηλαδή το βίωμα.
Βίωμα, όχι μόνο περιγραπτό κατά την
τελειότητα την κοσμική ας είναι και κατά την πνευματική, αλλά κατά την
τελειότητα της τελειότητας του Ουρανού. “έσεθσε τέλειοι ώσπερ ο Πατήρ
υμών ο εν τοις ουρανοίς τέλειος εστί” (Ματθ. 5-48)
Δηλαδή πέρασμα από τις τρεις μεγάλες
σκάλες της οδού, προς την σωτηρία. Από την κάθαρση, τον φωτισμό και την
θέωση, που δεν είσαι τότε μόνο απλώς πνευματικός, αλλά άγιος μαθητής του
Χριστού.
Το πνευματικός εδώ, το χρησιμοποιώ με
την έννοια, ότι εύκολα στις μέρες μας ακούγεται σε κάθε περίπτωση όταν
θέλουμε να εξάρουμε το πρόσωπο ενός αγωνιζόμενου ανθρώπου, ή δίδεται
πρόχειρα, δίδεται με εξωτερικά κριτήρια ή με μόνη την διαπίστωση, του
που ζει κανείς ή του τι μόνο λέει κάποιος.
Όμως αυτή η λέξη ερμηνευόμενη από την
μόνη οδό και σωτηρία του ανθρώπου, την ορθόδοξη γνωσιολογία και όχι
απολογητική, γιατί απολογητική η ορθοδοξία δεν γνώρισε παρά μόνο στις
μέρες των κακέκτυπων αντιγραφών των βιβλίων των δυτικών, είναι ένδειξη
ότι ο ευρισκόμενος στο στάδιο της καθάρσεως δεν πορεύεται απλώς προς την
θέωση, γιατί το τέλος της προσπάθειας το γνωρίζει μόνο ο Θεός, αλλά ότι
είναι φωτισμένος, ζει απ΄ αυτό τον κόσμο την αλλοίωση της Δεξιάς του
Υψίστου, την αποκάλυψη του ζώντος Θεού όχι κατά συναίσθημα, όχι μόνο
κατά το νου.
Τα κατά νου, για την Ορθόδοξη πορεία
είναι το των αρχαρίων ιδίωμα. Είναι ο πρόναος. Να γιατί ο Απ. Παύλος.
κάνει διάκριση και λέει “προσεύξομαι τω πνεύματι, προσεύξομαι τω νοϊ”.
Άλλο προσεύχομαι με το νου και άλλο προσεύχομαι με το πνεύμα.
Λόγο χρόνου και για να γίνουν
περισσότερο και εις βάθος κατανοητά τα όσα λέω, παρακαλώ να διαβάσετε τα
βιβλία του π. Σωφρονίου Σαχάρωφ, και μάλιστα το “περί προσευχής” και το
“οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί” και τα οποία φυσικά μπορείτε να βρείτε
στο βιβλιοπωλείο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης.
Ομολογώ μάλιστα ενώπιον αυτής της
συνάξεως την ευεργεσία του Θεού στην ελαχιστότητά μου, γιατί είδα κοντά
σ΄ αυτούς, τους σλάβους ορθοδόξους ασκητές και πατέρες και ιδιαίτερα
πλησίον του κύκλου των πνευματικών τέκνων του π. Ιουστίνου Πόποβιτσ, τα
ανωτέρω εν πράξει, μέσα σε ένα άθεο κράτος, διωκόμενοι, μηδέν έχοντες ή
μόνο Αυτόν.
Έλεγε ο π. Ιουστίνος Πόποβιτσ, “Αυτός
είναι η παρηγοριά μας σ΄ αυτό τον κόσμο τον φθαρτό, Αυτός είναι η αιώνια
χαρά μας, σ΄ αυτό τον αθάνατο κόσμο που έρχεται”.
Διεπίστωσα όσο και αν πονάει, από την
διδασκαλία των και την ενάρετη ζωή των, πόσο ακριβώς ετόνιζαν το ότι,
είμεθα ψυχολογικά τοποθετημένοι πάνω στην οδό την σωτηρίας και μάλιστα
πολλάκις η αδυναμία μας επενδύεται το ένδυμα του ιερού, των κατά
συναίσθημα και των κατά των ανθρωπίνων αναγκών αναζητήσεών μας,
νομίζοντας μάλιστα, ότι δεν διαφέρει από τα φύλλα εκείνα της συκής των
πρωτοπλάστων, το θρόισμα των οποίων μας πιστοποιεί ότι πρόκειται περί
ενός και του αυτού πράγματος και μάλιστα πολλάκις, έχουμε την εντύπωση,
ότι είμαστε και σε καλό δρόμο, αλλά άλλος ο καλός ο δρόμος και άλλος ο
δρόμος της αληθινής πνευματικής ζωής και σωτηρίας.
Ας γίνει βέβαιο, ότι όσο μειώνουμε τις
διαστάσεις της θείας αποκάλυψης από τον άνθρωπο με τα εμπόδιά μας,
αποκλείουμε εαυτούς και αλλήλους από την μετάνοια, που δεν είναι
επιστροφή ένεκα κατωτέρων τύψεων, αλλά επιστροφή σε τι, λέγει πάλιν ο
ανωτέρω πατήρ: “Η επί τόσους αιώνες πείρα της εν Χριστώ ζωής,
αποδεικνύει ότι ο Θεός συμπεριφέρεται προς ημάς ως προς ίσους Αυτού, μη
επιτρέπων ποτέ εις Εαυτόν να επιβληθή δι της βίας”
Ο Κύριος λέει “όπου ειμί εγώ εκεί και ο διάκονος ο Εμός έσται” δηλαδή μετάβαση στο Σταυρό, το πάθος και την Ανάστασή Του.
Καλλίτερα διάκονος του τόπου Ιησού, παρά κύριος του τόπου της δικής μου αρετολογίας.
Παραθέτω εδώ ένα χωρίο πολύ επίκαιρο,
από την προς Εφεσίους επιστολή “καθώς εξελέξατο ημάς εν Αυτώ προ
καταβολής κόσμου είναι ημάς Αγίους και αμώμους κατενώπιον Αυτού, εν
αγάπη, προορίσας ημάς εις υιοθεσίαν δια Ιησού Χριστού εις Αυτόν, κατά
την ευδοκίαν του θελήματος Αυτού, εις έπαινον δόξης της χάριτος Αυτού,
εν ή εχαρίτωσεν ημάς εν τω Ηγαπημένω”.
Μετά από αυτά αγαπητοί δεν μπορούμε
εύκολα να θεωρούμε κάθε οδό συμφέρουσα για την ψυχή μας και κάθε τι
εύκολο για να έλθουμε στην αληθινή επιδίωξη της οδού της σωτηρίας που
οδηγεί στην δόξα του Ηγαπημένου.
Ο παγκόσμιος άνθρωπος νικημένος από την
δική του δόξα, έδωσε και δίνει πολλά κακά γι΄ αυτή την ζωή. Μόνο για την
παράταση του δρόμου της εδώ ζωής, μπήκε στα γονίδια και στους
γενετικούς κώδικες και κοντεύει και αυτή η γη να γίνει ένα θέατρο
απομιμήσεων χωρίς πρόσωπο, χωρίς ετερότητα.
Έργα πολλά και δρόμοι πολλοί μπορεί να
θεωρηθούν ωφέλημα, σχήματα και λόγοι μπορεί να υπερθαυμάζουν την κάθε
μορφής δικαιοσύνη και κάθε οδό καλοσύνης και αγαθοσύνης.
Μάλιστα μας είναι πολύ γνωστή η μετά
ευαγγελικών χωρίων τεκμηρίωση κάθε κίνησης κυρίως από τον χώρο των
Προτεσταντών. Πολλούς ακούω να λένε και εύκολα να αποφαίνονται.
Διερωτούμαι όμως γιατί ενώ γνωρίζουν
τόσο καλά το Ευαγγέλιο, στο γεωγραφικό χώρο τους, υπάρχει τόση
υποκρισία, τόσες αυτοκτονίες και τόση μοναξιά;
Είναι άραγε τυχαίο ότι όπου Ορθόδοξη επικράτεια, εκεί πόλεμος, πείνα, μαρτύριο, ανέχεια και σταυρός;
Δεν έχουμε εμείς συμπληρώματα για να
ξεφύγουμε ούτε τράπεζες για να αποζημιώνουμε. Είμαστε η Εκκλησία των
πενήτων του Χριστού κατά την προσφιλή πατριαρχική φράση.
Η οδός της Ορθοδοξίας είναι μια υπαρξιακή αναζήτηση του Θεού πέραν πάσης υπαρξιακής φιλοσοφίας.
Δεν είναι συνεδριακού τύπου η Ορθοδοξία,
ούτε λύνει τα θέματά της με διαλέξεις. Έχει όμως χρέος αυτή την αλήθεια
της να την μεταδώσει και να επικοινωνήσει με κάθε άνθρωπο καλής
θελήσεως.
Θα ήταν καλλίτερα απόψε για τον
ομιλούντα, αντί αυτών των φτωχών λόγων να ησύχαζε και να προσπαθούσε να
ακούσει τα βήματα του Θεού στην καρδιά και την ύπαρξη.
Να ερμηνεύαμε, να εμβαθύναμε στον Άρτο
της Αγίας Τραπέζης, να αναβαίναμε έως των κεράτων του θυσιαστηρίου, όλη
την ημέρα να μελετούσαμε τον καιρό της καλής αρχής της οδού αυτής.
Αλλά ένεκα της πλουσίας αγάπης σας και
δια την ανθρώπινη αδυναμία μας κάνουμε πνευματικούς λόγους προς ωφέλεια
και διδασκαλία. Αφού σας ευχαριστήσω θερμά για την προσοχή σας, θα
κλείσω με ένα γνωστό χωρίο από παλαιά Διαθήκη “Μη μέταιρε όρια αιώνια, ά
έθεντο οι πατέρες σου” (Παροιμ. 22, 28)
Αυτά τα αιώνια σύνορα της πίστης που
γιορτάζουμε σήμερα πρέπει να κρατήσουμε, είναι η ωραιότερη ομορφιά του
Γένους μας, η μόνη οδός και σωτηρία, στην νέα παγκόσμια διαμορφούμενη
κοινωνία, και το μόνο για το οποίο μπορούμε να καυχηθούμε εν Κυρίω.
Η ομιλία έγινε στην αίθουσα της ΓΕΧΑ Ηρακλείου, 4-3-2001
† Ο Επίσκοπος Κνωσού Μακάριος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου